Bazı erbiyum çekirdeklerinin elektromanyetik geçişlerinin kutupsal karışım oranlarının ve yapısal özelliklerinin incelenmesi

Abstract

ÖZET BAZI ERBİYUM ÇEKİRDEKLERİNİN ELEKTROMANYETİK GEÇİŞLERİNİN KUTUPSAL KARIŞIM ORANLARININ VE YAPISAL ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ YAZAR, Harun Reşit Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Anabilimdalı, Doktora Tezi Danışman : Prof. Dr. İhsan Uluer Ocak 2003, 145 sayfa Bu çalışmada, 150 < A < 190 deforme bölge ortasında bulunan Erbiyum izotoplarının geçişlerinin E2/M1 kutupsal karışım oranları, B(E2) geçiş olasılıkları, Q0 ve Q(2+) kuadropol momentleri, p0 ve p2 deformasyon parametreleri ve enerji düzeyleri; çift-çift Er çekirdeklerinin dinamik simetri yerleşimleri IBM faz üçgeninde belirlenip, bu çekirdeklerin parametre kümelerinin, 0(6)-SU(3) geçiş bölgesinde, SU(3) bölgesine yakın olduğu ve iyi bir rotasyonel duruma sahip oldukları gözönünde bulundurularak Etkileşen Bozon Model (IBM-II) yaklaşımı ile hesaplanmıştır. Çift-Tek izotoplarında ise bu parametrelerden bazıları Etkileşen Bozon Fermiyon Model (IBFM) kullanılarak elde edilmiştir.Tezin birinci bölümünde, Çift-çift ve Çift-tek Erbiyum izotoplarına ait önceki çalışmalar özetlenmiştir. İkinci bölümde çifttenim ve kuadropol kuvvetler, nükleer deformasyon açıklanarak bunlarla ilgili gerekli formülasyon sunulmuş olup, aynı bölümde Etkileşen Bozon modelinin ve Etkileşen Bozon Fermiyon Modelinin Hamiltonyenleri tanımlanarak; modelin grup yapısı, durumların sınıflandırılması ve simetri özellikleri incelenmiştir. Elektromanyetik geçiş özelliklerine, E2/M1 karışım oranlarına, B(E2) geçiş olasılıklarına, Q0 ve Q(2+) kuadropol momentlerine, p0 ve P2 nükleer deformasyon parametrelerine ait formüllasyon ortaya konulmuştur. Üçüncü bölümde, Çift-çift Erbiyum çekirdeklerinin uyarılmış düzeyleri ve bunların geçişlerinin kutupsal karışımları ayrıntılı olarak araştırılmış olup, bir önceki bölümde verilen ifadeler kullanılarak, farklı düzeyleri birleştiren geçişlere ait E2/M1 kutupsal karışım oranları, B(E2) değerleri, Q0 ve Q(2+) kuadropol momentleri ile p0 ve p2 deformasyon parametreleri hesaplanmış ve tablolar halinde verilmiştir. Ayrıca Çift-tek Erbiyum iztopları için enerji düzeyleri ve B(E2) geçiş olasılıkları da hesaplanmıştır. Dördüncü bölümde, tüm çekirdekler için hesaplanan veriler daha önce yapılmış deneysel ve teorik çalışmalarla birlikte tablolarda verilmiştir. Sonuçlar deneysel verilerle ve önceki teorik çalışmaların verileri ile karşılaştırılmış, elde edilen değerlerin, deneysel verilerle uyumlu oldukları; diğer teorik çalışmaların sonuçlarından deneylere daha yakın oldukları ve bazı değerler için henüz karşılaştırılabilecek deneysel ve teorik veri bulunmadığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler : Etkileşen Bozon Modeli, Dinamik simetriler, Etkileşen Bozon Fermiyon Model u

ABSTRACT THE INVESTIGATION OF MULTIPOLE MIXING RATIOS OF ELECTROMAGNETIC TRANSITIONS AND SOME STRUCTURAL PROPERTIES OF SOME ERBIUM ISOTOPES YAZAR, Harun Reşit Kırıkkale University Graduate School Of Natural and Applied Sciences Department of Physics, Ph. D Thesis Supervisor : Prof. Dr. İhsan Uluer January 2003, 145 pages In this work, For the Erbium isotopes in the middle of the 1 50 < A < 1 90 deformed region.The E2/M1 multipole mixing ratios of transitions, B(E2) transition rates, Q0 and Q(2+) quadrupole moments, p0 and p2 deformation parameters and the energy levels of the exicited states.are calculated by the Interacting Boson Model (IBM-II) approach, taking into account of the dynamic symmetry location of the even-even Er nuclei at the IBM phase triangle where their parameter sets are at the 0(6)-SU(3) transition region, and closer to SU(3) and possesing good rotational states. Where as for the even-odd Er isotopes some of these parameters are obtained by applying the Interacting Boson Fermion Model (IBFM). mIn chapter one, previous work concerning even-even and Even-odd Erbium isotopes were summarised. In chapter two the formulatoin of the pairing forces, quadrupole forces and nuclear deformation were given.The Hamrltonian for IBM-II and for IBFM were also defined and the group structure of the model, classification of the states and properties of symmetries were examined in the same chapter. Here The equations for electromagnetic transition probabilities, E2/M1 mixing ratios, B(E2) transition rates, Q0 and Q(2+) quadrupole moments, p0 and 32 deformation parameters were given as well. In chapter three, the excited states of Even-even Erbiyum isotopes and multipole mixing ratios for transitions of these isotopes were investigated in detail. E2/M1 mixing ratios of transitions, B(E2) valeus for transitions joining different levels, Q0 and Q(2+) quadrupole moments, p0 and p2 deformation parameters, were calculated by using equations given and presented in tables. In addition to these calculations, the energy levels and the B(E2) transition probabilities for even-odd Erbiyum isotopes were also calculated. In chapter four, all the data obtained in this work and from the previous experimental and theoretical studies were presented. The comparison of the results has shown that the results of this work agree better with the previous experimental ones. Besides, it was found that the some of the results could not be compared with any experimental or theoretical values, because there are no reports on these values in the literature. Key Words: Interacting Boson Model, Dynamic Symmetries, Interacting Boson Fermion Model IV