Pirinç döküm sanayiinde harmanlama problemi için tablolama tabanlı doğrusal programlama uygulaması

Abstract

ÖZETP R NÇ DÖKÜM SANAY NDE HARMANLAMA PROBLEM Ç NTABLOLAMA TABANLI DOĞRUSAL PROGRAMLAMA UYGULAMASISAKALLI, Ümit SamiKırıkkale ÜniversitesiFen Bilimleri EnstitüsüEndüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans TeziDanışman : Doç. Dr. Burak B RGÖRENTemmuz 2005, 111 sayfaHarmanlama problemi doğrusal programlama modellerinin önemli birçeşididir. Doğrusal programla ile modellenen harmanlama problemlerinin gıdasanayiinden kimya sanayine ve rafineri sanayine kadar geniş bir uygulama alanıvardır. Bir çok matematiksel modellerde olduğu gibi doğrusal modellerin sanayideuygulanmasında karşılaşılan en önemli güçlük yöneticilerin ve mühendislerinmatematiksel modelleri formüle edecek veya yenileyecek ve sonuçları yorumlayacakkadar uzmanlığının olmamasıdır. Matematiksel programlama araçları kullanıcıarayüzleri ile birleştirildiği zaman hem programlama uzmanlığı gerektirmeyen hemde görsel destekleyiciler sayesinde senaryo analizlerinin yapılabildiği etkin birerkarar destek aracına dönüşür.Pirinç döküm sanayiinde en kritik süreçlerden biri malzemelerin istenenmetal oranlarını sağlayacak şekilde harmanlanmasıdır. Harmanlar, içerisinde çeşitlimetaller ihtiva eden hurda malzemelerin ve saf malzemelerin karışımındanoluşmaktadır. Bu nedenle harmanlama problemleri uygun malzemeler ile metaloranlarını sağlayan en ucuz harmanın hesaplanmasını gerektirir. Bu tez çalışmasındaKırıkkale'de bulunan bir pirinç fabrikası için tekli ve çoklu harmanlama modellerioluşturulmuştur. Modeller Lingo eniyileme paketi ile yazılmıştır ve Ms Excelyardımı ile bu modellere arayüz eklenmiştir. Tekli harmanlama modeli bir gündedefalarca çalıştırılarak günlük malzeme kullanımını eniyiler. Çoklu harmanlamamodeli ise eniyi malzeme kullanım politikasını belirlemede kullanılır.Anahtar Kelimeler: Harmanlama Problemi, Görsel Etkileşimli ModellemeTablolama, Eniyileme

ABSTRACTA SPREADSHEET-BASED LINEAR PROGRAMMING APPLICATION TO BLENDINGPROBLEM IN BRASS CASTING INDUSTRYSAKALLI, Ümit SamiKırıkkale UniversityGraduate School Of Natural and Applied SciencesDeparment of Industrial Engineering, M. Sc. ThesisSupervisor : Assoc. Prof. Dr. Burak B RGÖRENJuly 2005, 111 pagesBlending models represent an important class of Linear Programming (LP)models. Applications of LP blending models range from the oil industry, to thechemical industry, to the food industry. An important difficulty in implementing LPmodels as well as many other mathematical programming tools in industry is thatneither the managers nor the engineers have sufficient mathematical programmingexpertise to formulate or modify a model and interpret the optimal solutions. Whenmathematical programming tools are properly integrated with user-friendlyinterfaces, they turn into effective decision support tools requiring almost noprogramming knowledge; also visual aids and options such as those for scenarioanalysis, largely enhance the interpretation process.A critical process in brass casting is blending of the raw materials in a furnaceso that the specified metal ratios are satisfied. The raw materials are mainlycomposed of low-cost scrap materials, each of which contains several metals; puremetals are also used in blending. Therefore, the blending problem requires thedetermination of the cheapest blend of available raw materials meeting the specifiedmetal ratios. In this study, single and multi-blending models have been formulatedfor a brass factory in Kırıkkale. The models have been written using Lingooptimization package and a MS Excel interface to the Lingo model has beendeveloped. The single-blending model is run several times a day, hence determinesthe daily optimal raw material usage. On the other hand, the multi-blending modeldetermines the optimal raw-material purchasing policy.Keywords: Blending Problem, Visual Interactive Modeling,Spreadsheets, Optimization