1027 h. / 1617-1618 m. ve 1035 h. / 1625-1626 m. tarihli Ehl-i Hiref Defterlerine göre Osmanlı saray sanatkârları

Abstract

Osmanlı Devleti, kuruluşundan itibaren kendinden önceki ilk Türk İslam Devletlerinden de etkilenerek birçok teşkilât meydana getirmiştir. Bu teşkilâtlardan birisi de sanatı ve sanatkârları içerisinde bulunduran `Ehl-i Hiref Teşkilâtı`dır. Osmanlı Devleti'nin Ehl-i Hiref Teşkilâtı'nı kurması sanata ve sanatkâra ne derece önem verdiğini ortaya koyması bakımından önemlidir. Ehl-i Hiref Teşkilâtı ile ilgili Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi ve Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde birçok ehl-i hiref defteri bulunmaktadır. Bu çalışmada Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi 10010 Numaralı 1027 H./ 1617-1618 M. tarihli Ehl-i Hiref Defteri ile Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde yer alan MAD 7444 numaralı 1035 H./1625-1626 M. tarihli ehl-i hiref defterleri ele alınmıştır. Bu defterlerden Ehl-i Hiref Teşkilâtında yer alan cemâatlerin isimleri, bu cemâatlerde çalışan sanatkârların isimleri, ne kadar ücret aldıkları, milliyetlerini, cemâatlerde yer alan usta ve şâkird sayıları ve cemâatlerde görev alan ser bölük, kethüdâ, ser oda görevlerini kimlerin yerine getirdiğini gibi bilgileri öğrenmekteyiz.Anahtar Kelimeler: Ehl-i Hiref Teşkilâtı, Osmanlı Devleti, Sanatkâr, Siyakat

Since its foundation, the Ottoman Empire was influenced by the previous first Turkish Islamic States and created many organizations. One of those organizations was the Ehl-i Hiref (Craftsmen) Organization that included art and artists. The establishment of Ehl-i Hiref Organization by the Ottoman Empire is important in portraying how much importance it gave to art and artists. There are many ehl-i hiref records in regard to the Ehl-i Hiref Organization at Topkapi Palace Museum Archive and Ottoman Archive of the Prime Ministry. In this study, the Ehl-i Hiref Book dated 1027/ Hegira / 1617-1618 Common Era with no 10010 and the Ehl-i Hiref Book dated 1035 Hegira / 1625-1626 Common Era with no 7444 were analyzed. We learn from these books the names of the communities that were in the ehl-i hiref organization, the names of the craftsmen that worked in these communities, how much money they received, their nationalities, the number of masters and pupils in the communities, and the information regarding to who fulfilled the duties of main section, chamberlain and main chamber.Keywords: Ehl-i Hiref Organization, Ottoman Empire, Craftsmen, Siyaqat