464 (04735) numaralı Elbistan Şer`iye Sicilinin transkripsiyonu ve değerlendirmesi (1890-1894)

Abstract

Osmanlı Devleti'nin askeri, siyasi, hukuki, ve ekonomik yapısını anlamak için incelemiz gerekli olan temel kaynakların başında şer'iye sicilleri gelmektedir. Her kesimden insanların hukuki işleri için başvurduğu mahkeme kayıtlarının bulunduğu deftere şer'iye sicili denilmektedir. Tanzimat döneminde Osmanlı hukuk sisteminde bazı değişikliklere gidilmiştir. Bu değişiklikler Osmanlı Devleti'nin sosyal ve iktisadi yapısındaki gelişmelerden ve Batı ile olan ticari ve iktisadi ilişkilerin farklılaşmasından kaynaklanmıştır. İncelediğimiz belge Tanzimat dönemi Nizamiye Mahkemeleri'nin alt kolu olan Bidayet Mahkemesinde alınan kararlardır. Defter, 1890-1894 yılları arasındaki davaları içermektedir.Çalışmamızın ilk olarak Elbistan'ın İlkçağlardan Osmanlı dönemine kadar olan siyasi tarihi hakkında kısa bir değerlendirme yapıldı. Sonrasında Osmanlı hukuk sistemi ve Şer'iyye mahkemelerinin bu sistem içeresindeki yeri incelendi. Akabinde tez konusu olan 464 numarali Elbistan Şer'iye Sicili transkript edilerek değerlendirildi. Sicilde geçen darb, yaralama, ahz, cerh, gasb, hakaret, hane baskını, tecavüz gibi olaylar incelenerek Elbistan'ın 1890-1894 tarihleri arasındaki sosyal ve ekonomik durumu değerlendirilmiştir.

One of the basic sources that we need to examine in order to understand the military, political, legal and economic structure of the Ottoman State is the Qadi registers. The Qadi registers are the records of the Qadi court which is competent in the legal affairs among the citizens. During the Tanzimat period, some changes were made in the Ottoman legal system. These changes stem from the developments in the social and economic structure of the Ottoman State and the differentiation of commercial and economic relations with the West. The register we have examined are the judicial decisions taken at the Bidayet Court which is the subordinate of the Nizamiye court at Tanzimat period. The register contains cases between 1890 and 1894.In the first part of the work, a brief evaluation was made on the political history of Elbistan from the Early Ages to the Ottoman period. Later, the Ottoman legal system and the place of Qadi courts in this system were examined. Subsequently, numbered of 464 Elbistan Qadi register, which was the thesis topic, was transcribed and evaluated. The social and economic situation of Elbistan between years of 1890 and 1894 was evaluated by examining the events such as torture, morbidity, extortion, insult, house raids and rape in the register.