69 numaralı Antakya – Beylan (Belen) Şer`iye sicili`nin transkripsiyonu ve değerlendirmesi (H. 1280-1301 / m.1863-1884)

Abstract

Bu çalışma, 69 Numaralı Antakya-Beylân (Belen) Şer'iye Sicili kapsamında, XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Halep'e bağlı bir kaza olan Belen'in sosyo-kültürel, idari, iktisadi ve hukuki yapısını incelemeyi amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda incelenen 69 Numaralı Antakya-Beylân (Belen) Şer'iye Sicili 122 sayfadan oluşmakta ve içerisinde 225 belge barındırmaktadır. Sicilden hareketle kazanın idari yapısı, nüfusu ve toplum yaşayışı ile ilgili önemli bilgiler elde edilmiştir. Bu bilgilere göre bir kaza merkezi olan Belen, Arsuz nahiyesiyle birlikte bünyesinde 7 mahalle, 30 köy, 17 mahal/mevkii barındırmaktadır. Mahalle ve köy yerleşmelerinde Müslim ve gayrimüslim tebaa çoğunlukla bir arada yaşamaktadır. Şehir merkezinde yer alan Müslim ve gayrimüslim halk tarafından icra edilen bakkal, berber, boyacı, çizmeci, demirci, tütüncü, fırıncı, kahveci, kuyumcu, değirmenci gibi çeşitli meslek grupları insanlara çeşitli hizmetler sunmakta ve ekonomiye katkı sağlamaktadır. Kırsal kesimde yaşayan halk ise, bağ, bahçe ve tarımsal alanlarda ürettikleri buğday, pirinç, tütün, arpa, darı gibi ürünler ve kısmen de hayvancılık faaliyetleriyle geçimlerini temin etmeye çalışmışlardır. Belen, içerisinde barındırdığı nüfus çeşitliliği itibarıyla birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Türk, Ermeni, Rum, Arap ve Nusayri gibi unsurları bünyesinde barındırarak Müslümanlık ve Hıristiyanlık (Protestan-Katolik) gibi farklı inançlara beşiklik etmiştir. Halk, bu çeşitlilikle beraber huzur ve barış içerisinde yaşamaktadır. Bu farklı unsurların etkileşiminden olsa gerek, Abdullah, Fazlullah, Sadık ve Yusuf gibi bazı Müslüman isimlerinin gayrimüslimler tarafından da kullanıldığı görülmektedirBelen evleri, iki katlı üç odalı mutfağı, sofası, tuvaleti, banyosu, haremi ve selamlığıyla Osmanlı mimarisinin örneklerini taşımaktadır. Toplumda Müslüman unsur arasında tek evlilik yaygın olmakla beraber çok az oranda çok eşlilik de mevcuttur. Kazada şer'i hukukun geçerli olduğunun kanıtı olan bu Şer'iye Sicilindeki davalar tasnif edildiğinde yoğunluk sırasına göre mülk satışı, miras, nafaka, borç ve hırsızlık gibi davalar olduğu ortaya çıkmaktadır. Anahtar kelimeler: Osmanlı, Toplum, Belen, Şer'iye Sicili, Hukuk, Kadın, Miras

This study analyzing socio-cultural, administrative, financial and legal structures of Belen a township which was linked to Aleppo from the second half of 19th century in this within of numbered 69 Antakya and Belen religious court registry.Numbered 69 Antakya and Belen religious court registry, analyzed in accordance with this purpose, consists of 122 pages and contains 225 documents. Crucial data about the structure of township, its population and way of living of the society were obtained with reference to the registry. According to these data Belen was a centre of township consisted of 7 neighbourhoods, 30 villages and 17 locuses together with Arsuz sub-district. Muslims and non-muslims lived mostly together in neighbourhood and village settlements.The occupational group such as grocerer, barber, house painter, shoemaker, blacksmith, tobacco seller, baker, keeper of a coffee house, jeweler and miller performed by muslims and non-muslims served various services and contributed to economy. Peoples living in rural areas made a sought living by producing product in vineyards, orchards and agricultural areas such as wheat, rice, tobacco, barley, corn and partly with stockbreeding.Belen hosted a lot of cultures because of its variety of population. It was a cradle to different beliefs like Islamic and Christianity (Catholic, Protestant) by incorporating elements such as Turk, Armenian, Greek, Arab, Nusayri. Peoples lived in peace with these varieties. Muslim names like Abdullah, Fazullah, Sadık and Yusuf were seen being used by non muslims because of these interactions of various elements.Houses of Belen were samples of Ottoman architecture with its duplex, three roomed kitchen, sofa, toilet, bathroom, harem and the portion of house reserved for man. In society there were broadly monogamy between muslim elements as well as there were slightly polygamy.When the cases in Religious Registry which are proof for religious law was valid are sorted out According to density order cases such as estate sales, heritage, alimony, loan and theft come into prominence. Key words: Ottoman, Society, Belen, Religious Registry, Law, Woman, Heritage