Güneydoğu Anadolu Bölgesi`nde tarımsal üretim ile iklim değişkenliği arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

İklim değişikliği tüm dünyada hissedilen ve insanoğlunun karşı karşıya kaldığı küresel problemlerden biridir. İklimde meydana gelen değişimler doğal alanları etkilediği gibi insan faaliyetlerinin bir sonucu olarak ortaya çıkan tarım alanlarının da bu değişimlerden doğrudan veya dolaylı olarak etkilenmesine neden olmaktadır. Orta kuşakta yer alan ülkeler dünyada uzun ve kısa süreli iklim değişikliklerine hassas olan ülkeler olarak kabul edilir. Türkiye de konumu itibariyle bu hassas ülkelerden biri olarak değerlendirilir. Yüzölçümünün 7,5 milyon ha'nın 3,2 milyon ha'lık kısmı tarımsal faaliyetlere elverişli durumda olan Güneydoğu Anadolu Bölgesinde iklim değişikliği ile tarımsal faaliyetler arasındaki ilişkilerin incelenmesi büyük önem taşımaktadır.Bu çalışmada Güneydoğu Anadolu Bölgesinde meydana gelen iklim değişiminin çeşitli varyasyonlar kullanılarak bölge tarımı üzerindeki etkisi incelenmiştir. İki aşamadan oluşan çalışmanın 1.bölümünde Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden 1970-2017 periyoduna ait aylık ortalama sıcaklık, aylık toplam yağış, maksimum ve minimum sıcaklık gibi tarımsal faaliyetler üzerinde etkili olan iklim verileri alınmıştır. Alınan bu iklim verilerine Lineer trend analizi ve Mann-Kendall trend analizi gibi istatistiki metotlar uygulanarak iklim varyasyonlarında meydana gelen değişimler ortaya konulmuştur. 2. bölümde ise iklim değişikliğinin buğday, arpa ve mısır bitkisinin tarımsal üretim ve verim değerleri üzerindeki etkisi Korelasyon Analizi ile belirlenmiştir. Türkiye İstatistik Kurumundan alınan bu tarımsal üretim değerleri 1981-2017 yıllarını kapsamaktadır.Sonuç olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yıllık ortalama sıcaklıklarda artan yönde, yağışlarda ise azalan yönde değişimlerin olduğu tespit edilmiştir. Sıcaklık ve yağış verilerinde meydana gelen değişimler iklim varyasyonlarında bir değişim olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca tarım faaliyetlerinin üretimi ve verimi üzerinde önemli sonuçlar doğurabilmektedir. Çünkü bir bölgede tarımı etkileyen en önemli iklim elemanları yağış ve sıcaklıktır. Bu sebeple doğal yağışlarla elde edilemeyen suyun sulama yoluyla karşılanması gerekmektedir. Aksi taktirde yağış miktarındaki azalmalarla birlikte toprak verimliliği ve ürün çeşidi değişmektedir. Bir çok tarım medeniyetinin kurulduğu Güneydoğu Anadolu Bölgesinde tarımsal faaliyetlerin önemi büyüktür bu nedenle elde ettiğimiz sonuçlar bölgede yapılacak olan çalışmalara önemli bir argüman sağlayabilme kapasitesine sahiptir.Anahtar Kelimeler: İklim Değişikliği, Tarımsal Üretim, Güneydoğu Anadolu Bölgesi

Climate change is one of the problems facing humankind on a global scale. Changes in climate affect the natural environment and pose a threat toman-made agricultural areas directly or indirectly. Countries in the middle zone are considered to be sensitive to long and short-term climate changes on Earth. Due to its location, Turkey is also regarded as one of the vulnerable countries to these changes. Therefore, it is of great importance to examine the relationship between climate change and agricultural activities in the Southeastern Region of Anatolia which has 3.2 million hectares out of 7.5-million-hectareland suitable for agricultural activities.In this study, the effects of climate change on agriculture in Southeastern Anatolia were examined by using various variations. In the first part of the study, which consists of two stages, the climate data which has effect on agricultural activities such as monthly average temperature, monthly total rainfall, maximum and minimum temperatures were obtained from General Directorate of Meteorology between 1970 and 2017.By using statistical methods such as linear trend analysis and Menn Kendall trend analysis, changes in climate variations were revealed. In the second part, the effect of climate change on agricultural production and yield values of wheat, barley and corn products was determined by correlation analysis. This agricultural production value received from Turkish Statistical Institute covers the 1981-2017 period.As a result, it has been determined that the annual average temperatures are increasing while rainfall is decreasing in the region. Changes in temperature andprecipitation data indicate a change in climate variations and may have significant consequences on the production and yield of agricultural activities. Because the most important climate elements affecting agriculture in a region are precipitation and temperature. For this reason, water that cannot be obtained by natural rainfall should be met by irrigation. Otherwise, soil fertility and product range change with decreases in the amount of rainfall. In Southeastern Anatolia, where many agricultural civilizations have been established, agricultural activities are of great importance and the results obtained in this context have implications for studies to be carried out in the region.Keywords: Climate Change, Agricultural Production, Southeastern Anatolia Region