Mühendisler için istatistiksel deney tasarımında hazırlık aşaması

Abstract

Bu çalışmada endüstri uygulamalarında herhangi bir ürün veya sürecin geliştirilmesi amacıyla uygulanan deney tasarımı tekniklerinin mühendislik çalışmaları açısından önemine, uygulamadaki faydalarına değinilmiş ve deney tasarımında nasıl bir yol haritası izleneceği belirlenmeye çalışılmıştır.Çalışmada, ürün üzerinde etkisi olduğu düşünülen faktörlerin etkilerinin ve birbirleriyle olan etkileşimlerinin tahmin edilmesine olanak sağlayan oldukça etkili deney düzenleri olan faktöriyel deneylerin tasarım düzenlerinin nasıl elde edildiği, tasarımın nasıl gerçekleştiği, tasarım noktasında nelere dikkat edilmesi gerektiği ortaya konulmuştur.Tez dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; tezin amacı ortaya konulmuş ve deney tasarımı konusunda yapılmış olan çalışmalar irdelenmiştir. İkinci bölümde; deney tasarımı ile ilgili genel bilgilere yer verilmiş, deney tasarımının maliyetle olan ilişkisi incelenmiş, deney tasarımında mühendislik deneyiminin önemi vurgulanmıştır. Bu bölümde ayrıca deney uygulamacısının dikkat etmesi gereken önemli noktalara ve uygulamada en çok yapılan yanlışlara değinilmiştir.Üçüncü bölümde ise faktöriyel deney tasarımlarının nasıl elde edildiği anlatılmıştır. Bu bölümde 2 düzeyli tam ve kesirli faktöriyel deneylerin, 3 düzeyli merkezi kompozit tasarımların ve doymuş tasarımların nasıl oluşturulacağı ortaya konulmuştur. Ayrıca tasarımlarda elde edilen veriler içerisinde ortaya çıkan aykırı/sapan değerlerin bulunması ve değerlendirilmesi de bu bölümde anlatılmıştır.Dördüncü bölüm olan sonuç bölümünde ise tezle elde edilen sonuçlara yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Deney Tasarımı, Faktöriyel Deneyler, Kalite Mühendisliği, Merkezi Kompozit Tasarımlar

At this study, for the purpose of developing a product or process in industrial applications, the importance of experiment design techniques applied to engineering studies, the benefit of implementing it has been mentioned and a roadmap on the experiment design has been specified.At this study, the factors that are thought to have an impact on the product and the effective experiment order that makes it possible to guess the interaction between themselves, which is how factorial experiment design orders have been attained, how the design was realized and what needs to be considered from a design perspective ? has been explained.The thesis consists of four parts. At first part; the aim of the thesis has been explained and the research done on experiment design has been examined. At second part; general information on experiment design has been given, the relationship between experiment design and cost has been studied, the importance of engineering experience on experiment design has been emphasized. Also at this section, the points a experiment practitioner should be cautios about and the most made mistakes have been mentioned.At the third chapter, factorial experiment designs have been explained. At this section, the way to form; 2 level positive and fractional factorial experiments, 3 level central composite designs and saturated designs have been explained. Also, finding the contrary values from within the values found from the designs and evaluation of these values have been explained in this chapter.At the fourth chapter which is the conclusion chapter, the results of the thesis has been shown.Key Words: Design Experiment, Factorial Experiments, Quality Engineering, Central Composite Designs