Evlenme ile ilgili muvatta` hadislerinin değerlendirilmesi

Abstract

İslâm âlimlerinden olan Mâlik b. Enes (ö: 179/795) Mâliki mezhebinin imamı, müctehid ve önemli muhaddislerdendir. En önemli eseri olan `Muvatta'` hem hadis hem de fıkıh kitabı özelliği taşımaktadır. İslâm tarihinde ve fıkhında ilk kaynak eserlerden biri olma özelliği taşıyan Muvatta', aynı zamanda İmam Mâlik'in hadis-fıkıh ilmini ve metodunu ortaya koyan önemli bir eserdir. İmam Mâlik, Muvatta'ında Medine ehlinin uygulamalarına ve kendi yorumlarına da yer verdiği için Mâliki mezhebinin kaynak eserlerinden kabul edilmektedir. Muvatta'daki evlenme (nikâh) konusundaki hadisler 22 babtan 61 hadisten oluşmaktadır. Bunların bir kısmı merfu hadisler iken, bir kısmı da mevkuf ve maktu rivayetlerdir. Râvilerinin hemen hepsinin sika olduğu, senetlerdeki kopukluktan dolayı munkatı ve mürsel hadisleri de barındırdığı ancak geneli itibariyle sahih kabul edildiği görülmektedir. Bu çalışmada İmam Mâlik ve eseri Muvatta' hakkında genel bilgiler verilmekte olup, sonrasında Muvatta'da yer alan evlenmeyle alakalı hadislerin Kütüb-i Sitte esas alınarak tahrici yapılmaktadır. Tahric neticesinde özellikle ortak râvilerin sened tenkidi yapılarak, râviler hakkında cerh ve ta'dil ilmiyle uğraşan hadis âlimlerinin görüşlerine de başvurularak kısa bilgiler verilmektedir. Ayrıca râvilerin vefat tarihleri dikkate alınarak senedinde ınkita olma durumu da göz önünde bulundurularak, Nasiruddîn Elbânî ile Tirmizî tarafından hadislerin sıhhat değerlendirmesine kısmen yer verilmektedir. Hadislerin metin tenkidinde, varsa diğer kaynaklarda geçen lafız farklılıklarına ve hadis şerhlerinden faydanarak mana tahliline yer verilmeye çalışılmakta olup, her babın sonunda ise mezhep imamlarının görüş ve fetvalarına da kısmen yer vererek konu değerlendirmesi yapmaya çalışılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Hadis, Nikâh, İmam Mâlik, Muvatta', Tahrîc, Tenkid

As one of the erudite of Islam, Malik b. Enes (d: 179/795), is the head of Maliki sect, an interpreter of Islamic law and an important Hadith scholar. His major word, `Muvatta` is both a hadith and a fiqh book. Muvatta' as one of the major sources of information in Islamic history and fiqh, is also an important work that reflects the hadith-fiqh science and methodology of İmam Malik. Because of the fact that İmam Malik mentions the applications of Medina people besides his own interpretation, Muvatta' is accepted as one of the main resources of Maliki sect. Hadith related to marriage in Muvatta' consists of 61 hadith in 22 main parts. Some of them are narrations about deeds and sayings of Prophet Muhammed (SAV), some are mawquf, whereas the rest is fixed. Nearly the whole narrators of these hadith are reliable, however some are considered to be mythical and periodical because of the lack of bonds, they are accepted to be generally true. This piece of work provides general information about İmam Malik and his work Muvatta', then it provides hadith related to marriage in this work and the proofs are obtained from Kütüb-i Sitte. As a result of criticism, especially by structuring the bonds, little information about the interpreters are provided by using the erudites of Islam working on dispoofing and altering. Besides these, the death dates of the interpreters are also considered as the hadith can be true or not, while providing the information that are uttered by Nasiruddin Elbani and Tirmizi about the exactness of the hadith. On criticism of hadith, the meaning is also tried to be explained by comparing the information on different sources, while considering the perceptions of the sects İmams in evaluation of the topic. Key Words: Hadith, Marriage, Imam Malik, Muvatta',Graduating, Criticism.