Türk-Amerikan ilişkileri ve dış politika açısından 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı

Abstract

Türk-Amerikan ilişkileri, Türkiye'nin son yarım asırlık dış politika anlayışı açısından belirleyici unsurların başında gelmektedir. Türk-Amerikan ilişkilerine biraz daha yakından bakıldığında, ana hatların Kıbrıs meselesiyle birlikte somutlaşmaya başladığı görülebilir. Türkiye Cumhuriyeti'nin dış politikası için Milli bir dava olma önemine sahip olan Kıbrıs sorunu sadece Türk-Amerikan ilişkileri çerçevesinde gelişme göstermemiştir. Bunun yanında; İngiltere, Yunanistan ve hatta Rusya'yı bile içine alan bir diplomasi ağını kapsamıştır. Soğuk savaşla beraber Türkiye ile ABD'nin müttefik olmaları ve bu ittifakın stratejik ortaklık olarak tanımlanması, iki devlet arasındaki ilişkilerin, Türk dış politikasında önemli bir etken olmasını sağlamıştır. Bu açıdan bakıldığında Kıbrıs Meselesinin en önemli faktörü denilebilecek olan Kıbrıs Barış Harekâtı süreci, ABD ile olan ilişkilerin en önemli köşe taşı olma niteliği taşımaktadır.Türkiye Cumhuriyetinin uluslararası ilişkilerinde bir tür kimlik tanımlama meselesi haline gelen Kıbrıs problemi, 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı ile o güne dek alışılmamış bir sürece girmiştir. Türkiye'nin bu konuda öncekilerden farklı olarak gerçekleştirdiği sert çıkış ve karşılığında ABD'nin sergilediği tutumlar, Türk-Amerikan ilişkilerini kopma noktasına getirmiştir. Bu nedenle Türk-Amerikan ilişkileri içerisinde Kıbrıs Barış Harekâtı müstesna bir ehemmiyete sahiptir.

Turkish-American relationships is leading the determinative factors of the mentality of the last half-century's foreign policy of Turkey. If we look closer to the Turkish-American relationships, it can be seen that the main lines of the relationship started to concrete with the Cyrus Issue. The Cyprus Issue, which has the importance of being a national case for the foreign policy of the young Republic of Turkey, certainly not only concerned the diplomacy that was developing with USA. Besides that, it contained a diplomacy network which included England, Greece and even Russia. Nevertheless, in the cold war atmospehere which emerged after the World War II, each of the approaches that happened between USA and the Republic of Turkey had an exceptional importance. According to this perspective, the Cyprus Issue, more spesifically 1974 Cyprus Peace Operation and the politic processes which caused by the relationships with USA, have a critical importance to understand how the journey of foreign policy of Turkey started and how it ended up, properly.The Cyprus Issue, which had been a type of identity definition phenomenon for international relationships of the Republic of Turkey, with 1974 Peace Operation, entered a process which had been unfamiliar untill that day. The harsh attitude of Turkey, which was different from before, took the Turkish-American relationships to the breaking point.Thus, the eyes of international authorities turned onto Turkey and it had been an agenda again that where is the Turkey going to stand in the dipolar world. The critical move that had been done, was detected as inexperienceness in term of diplomacy by some, and as a type of struggle of existing by others. However finally in this term; between the popularity of concepts allience, satellite state, mandate, and independent state, a critical process had been over, which was about the search of identity, for half a century years old the Republic of Turkey.