Serebral palsili çocuklara bakım verenlerin yüküne etki eden faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Araştırma serebral palsili (SP) çocukların bakım veren yüküne etki eden faktörlerin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Özel Zeytindalı Fizyolight Rehabilitasyon Merkezi ve Özel Mavi Pusula Rehabilitasyon Merkezi'nde takip edilen 131 SP'li çocuğun bakım vereni oluşturmuştur. En az bir yıldır SP tanısıyla izlenen çocukların bakımlarıyla primer olarak ilgilenen bakım verenler alınmıştır. Veriler sosyodemografik özellikler formu ve Zarit Bakım Veren Yükü Ölçeği uygulanarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 23 programı kullanılmıştır. Değerlendirmede ANOVA, t testi ve regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan bireylerin demografik özellikleri incelediğinde, bakım verenlerin %45,8'inin 30 ile 39 yaş arasında, %87,8'unun kadın, %42'sinin ilkokul mezunu, %96,9'unun evli, %69,5'inin gelirinin giderlerine eşit/fazla olduğu, %89,3'ünün sosyal güvencesinin SSK olduğu, ve %42,7'sinin 2 çocuk sahibi olduğu, %84,7'sinin anne ve %72,3'nün hastalığa sahip olmadığı olduğu bulunmuştur. SP'li çocukların %52,7'si yemeğini, %10,7'sinin banyo ihtiyacını, %31,3'ünün giyinme ihtiyaçlarını, %32,1'inin tuvalet ihtiyacını, %32,8'nin yürümeyi bağımsız olarak yapabildikleri ve bakım verenlerin bakım verme konusunda yardımcı bireylerin olup olmadığı incelendiğinde %68,7 kişinin bakımı tek başına üstlendiği belirlenmiştir. Araştırmaya katılan bakım verenlerin ZBVYÖ puan ortalamalarının 46,57±13,43 olduğu ve orta ciddi bir yük hissettikleri saptanmıştır. ZBVYÖ puanı eğitim seviyesi düşük, herhangi bir hastalığı olan ve günlük aktivitelerini (yürüme, yemek yeme ve banyo ihtiyacını karşılama) başkalarının yardımıyla gerçekleştiren SP'li çocukların bakım verenlerinde daha yüksek bulunmuştur. Araştırmamızın sonucunda bakım veren bireylerin eğitim seviyesinin düşük olması, çocuk sayısının fazla olması, bakım veren bireyin herhangi bir hastalığının olması ve SP'li çocuğun özbakım becerilerini (yemek yeme, banyo ihtiyacını karşılama, giyinme, tuvalet ihtiyacını karşılama ve yürüme) başkaları yardımıyla gidermesi bakım veren yükünü artıran faktörler olduğu belirlenmiştir. Çalışmamızın sonuçları hemşirelere önceliklerini belirlemede ve hemşirelik girişimlerini planlamada katkı sağlayacaktır.

In this research, aim to define effects of caregiver' burden base on children with cerebral palsy. Participants of the research have been obtained base on information given by caregivers of 131 children who with cerebral palsy have been treated at least one year in Özel Zeytindalı Fizyolight Rehabilitation Center ve Özel Mavi Pusula Rehabilitation Center. Datas were collected by using sociodemographic characteristics form and Burden İnterview (BI). ANOVA, t test and regresyon analysis of SPSS 23 program was used to evaluate the datas. When the demografic features of individual were examined, it has been seen that 45,8% were between 30 and 39 years old, 87,8% were women, 42% were primary school graduate, 96,9% were married, 69,5% had higher or equal revenue than expense, 89,3% had health insurance (SSK), 42,7% had 2 children, 84,7% were mother and 72,3% were not ill. It was observed as 52,7% of children with cerebral palsy could eat, 10,7% could bath, 31,3% could dress, 32,1% could toilet, 32,8% could walk without any help. Meanwhile, 68,7% of the caregivers did not have any person who helps them. Avarage BI points of participants were determined as 46,57±13,43 which was medium-serious level. Participants who had low education level or had any kind of disease or were responsible from SP children who were not capable to do daily activities (walking, eating, cleaning, dressing and toileting) without help had higher BI points.In conclusion, education level, having any kind of disease, being responsible for more children and being responsible of SP children who are not capable to do daily activities were determined as the increasing factors of caregivers' burden.The results of this study will provide nurses to make a decision about priorities of nursing care and contribute them for planing their nursing attempt.