Multipl skleroz hastalarında sosyo-demografik özelliklerin ve algılanan sosyal desteğin tedaviye uyuma etkisi

Abstract

Bu araştırmada MS hastalarının sosyo-demografik özelliklerinin ve algılanan sosyal desteğin tedaviye uyuma etkisini değerlendirmek amaçlanmıştır. Tanımlayıcı tipte yapılmış olan bu araştırmanın örneklemini İstanbul ilinde yer alan İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi Nöroloji bölümü MS polikliniğinden takipli 200 hasta oluşturmaktadır. Araştırmada örneklem seçim yöntemi kullanılmamış olup katılmayı kabul eden, okur-yazar olan, 18-65 yaş arası atak döneminde olmayan ve en az 6 aydır düzenli MS tedavisi alan hastalar araştırmaya dahil edilmiştir.Araştırma verileri 01.08.2017-01.12.2017 tarihleri arasında haftanın farklı günlerinde, MS Polikliniğinde araştırmacı tarafından toplanmıştır. Sosyo-demografik özellikler soru formu, algılanan sosyal destek ölçeği ve tedaviye uyum ölçeğinin doldurulması yaklaşık 10 dakika sürmüştür.Çalışmada elde edilen verilerin tamamı SPSS 24.0 istatistik paket programında analiz edilmiştir. Çalışmaya dahil olan hastaların çok boyutlu algılanan sosyal destek puan ortalamaları 62,28±18,75 olarak yüksek bulunmuştur. Araştırmaya katılan MS hastalarının çoğunluğu (%56) orta uyum seviyesinde bulunmuştur. Sosyo demografik özellikler (yaş, cinsiyet, medeni durum, çalışma durumu) tedaviye uyum seviyesinde anlamlı değişiklik yaratmamıştır. Kullandığı tedaviye yüksek seviyede uyum, orta uyum ve düşük uyum gösteren hastaların MSPSS puan ortalamaları benzer ve yüksek bulunmuştur. İlaç formu ve hastalık süresi algılanan sosyal destekte anlamlı bir fark yaratmamakta ,tedaviye uyum seviyesini de değiştirmemektedir. Çalışmaya katılan evli olan MS hastalarının MSPSS toplam puan ortalamaları ve özel bir insan alt boyut puan ortalamaları boşanmış olan hastalara göre anlamlı bir yüksekliğe sahiptir (p<.05).Hemşireler ve diğer sağlık profesyonelleri hastaların sosyal destek ve tedaviye uyumları arasındaki güçlü bağı gereken analiz ve değerlendirmelerle ortaya koyup bununla ilgili iyileştirici girişimlerde bulunmalıdır. Hasta ve yakınını bütüncül düşünerek, verilen eğitimlerin iki taraf içinde farkındalık yaratmayı amaçlayacak şekilde planlanması bu süreçte önem kazanmaktadır.Anahtar Kelimeler: Tedaviye uyum, sosyal destek, multipl skleroz, hemşirelik

In this study, it was aimed to evaluate the effect of some socio-demographic characteristics and perceived social support of MS patients on treatment compliance. The sample of this study, which is made up of descriptive type, consists of 200 patients who follow the policlinic of Neurology department of Çapa Medical Faculty Hospital in Istanbul. Patients who did not use the sample selection method in the study and who accepted to participate, who were literate, who were aged between 18-65 and were not in attack period and who had regular MS treatment for at least 6 months were included in the study.The research data were gathered by the researcher at the MS Clinic in different days of the week between 01.08.2017-01.12.2017. The Socio-Demographic Characteristics Questionnaire, the Perceived Social Support Scale and the Morisky Medical Adherence Scale took approximately 10 minutes to complete.All of the data obtained in the study were analyzed in the SPSS 24.0 statistical package program. The mean multidimensional perceived social support points of the patients included in the study were found to be as high as 62.28 ± 18.75. The majority of MS patients (56%) participating in the study were found to have a moderate compliance level. Socio demographic characteristics (age, gender, marital status, working status) did not significantly change the level of compliance. The median level of compliance with treatment at the high level, median compliance, and MSPSS scores of patients with low compliance were found to be similar and high. Drug form and duration of illness do not make a meaningful difference in perceived social support, nor do they change the level of compliance with treatment. Mean MSPSS total scores of married MS patients participating in the study and a specific human subscale score averages were significantly higher than the divorced patients (p <.05).Nurses and other health professionals should demonstrate the strong link between the patient's social support and care compliance and make necessary healing initiatives. The planning of the given trainings to create awareness within the two sides is gaining importance in this process by thinking holistically of the patient and his / her relatives.Key words: treatment compliance, social support, Multipl sclerosis, nursing