Kemoterapi alan hastalarda tat alma değişiklikleri ve etkili olan faktörler

Abstract

Kemoterapi Alan Hastalarda Tat Alma Değişiklikleri ve Etkili Olan FaktörlerBu araştırma kemoterapi alan kanser hastalarının deneyimlediği tat alma değişiklikleri ve etkili olan faktörlerin değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi, 02.2018-07.2018 tarihleri arasında, Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi'nde kemoterapi alan 154 hastadan oluşmuştur. Veriler hastalara ilişkin tanıtıcı özellikler formu ve Kemoterapiye Bağlı Tat Alma Değişikliği Ölçeği (K-TADÖ) kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirmesinde Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis testi ve Spearman Korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan hastalarının yaş ortalaması 57,40±12,748 yıl olup, %62,3'ü kadın, %43,5'i üniversite mezunu, %73,4'ü evli, %70,8'i herhangi bir işte çalışmaktadır. Hastaların K-TADÖ puanlarına göre, en fazla kemoterapi sürecinde yaşanan bulantı, kusma, kokuların rahatsız etmesi ve iştah azalması gibi nedenlerden dolayı tat alma konusunda rahatsızlık yaşadığı, en az tatlı, tuzlu, acılı tatlar ve et suyu tadının alınmasını içeren temel tatların alımında sorun yaşadığı görülmüştür. Hastaların K-TADÖ puanlarının bazı sosyodemografik ve tıbbi özelliklerine göre karşılaştırılması sonucunda kadınların erkeklerden daha fazla fantoguzi ve paraguzi deneyimlediği görülmüştür. Hastaların yaşı arttıkça tat almada görülen sorunların azaldığı görülmüştür. Kemoterapi dışında başka ilaç kullanmayan hastaların daha az tat alma sorunu yaşadığı bulunmuştur. Sonuç olarak, kanser hastalarının tedaviye bağlı yaşadığı süreçlerin değerlendirilmesinde diğer yan etkiler ile birlikte tat alma duyusundaki değişikliklerin de sorgulanması ve tat alma ile ilişkili olabilecek faktörlerin göz önünde bulundurularak hastaların bakım planına tat alma değişikliklerinin yönetimine ilişkin uygulamaların eklenmesi önerilmektedir. Anahtar kelimeler: Kemoterapi, tat alma değişikliği, kanser

Taste Changes and Associated Factors in Patients Receiving ChemotherapyThe aim of this descriptive study was to evaluate taste changes experienced by cancer patients who receive chemotherapy and associated factors with taste changes. The sample of the study consisted of 154 patients who received chemotherapy at Gayrettepe Florence Nightingale Hospital during the period of February 2018 to July 2018. Data were collected by using the Patient İnformation form and Chemotherapy-induced Taste Alteration Scale (CiTAS). Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis test, and Spearman Correlation analysis were used to evaluate the data. In this study, the mean age of patients was 57,40±12,748 years, 62.3% of them were women, 43.5% of them were university graduates, 73.4% were married and 70.8% of them were employed in any job. According to CiTAS scores, the most discomfort in taste patients experienced was because of nausea, vomiting, odor disturbance and loss of appetite during the chemotherapy process. According to CiTAS score the least discomfort experienced by patients were tasting basic flavors including the taste of the sweet, salty, bitter flavors and the broth. As a result of the comparison of CiTAS score some sociodemographic and medical characteristics of patients, it was found that women experience more paraguzi and fantoguzi than men. As the age of the patients increased, the problems in taste were decreased. Patients who do not take other drugs than chemotherapy have fewer taste problems. In conclusion, it is recommended to include changes in taste sensation along with other side effects in the evaluation of treatment-related processes of cancer patients, and to add practices related to management of taste changes in the care plan of the patients by taking into account the factors that may be associated with taste.Key words: Chemotherapy, taste change, cancer