Hukuksal açıdan orman emlaki ve orman mülkiyetinin temelleri

Abstract

* ÖZET I :.(:, ;..,, Orman mülkiyetinin detaylı bir ^İncelemesi olan bu çalışma beş bölümden oluşmaktadır* Birinci bölüm ormanların 'kamu malları arasındaki yeri ile Dev letin ormanlar iizerândeki hakkının hukuksal niteliğine tahsis edil miştir*,.,J=... ?:' :? Ormanların hangi tür kamu mâlı olduğu konusunda doktrinde görüş birliği yoktur «Ormanlar! bir görüşe, göre orta malı, bir görüşe göre sahipsiz mal, diğer bir görüşe göre de hizmet malı olarak kabul edil- mektedir» Ormanların orta malı' olduğu görüşü kaynağını eski hukuktaki Cibal- i mubaha anlayışından almaktadır,, Arazi Kanunnamesine göre dağların yüksek yamaçlarındaki ormanlardan faydalanma -tamamen serbest idi0Bu gün yürürlükte bulunan Orman Rejimine göre ise ormanlardan faydalan madın serbest olduğu söylenemez «Bu nedenle ormanların orta malı ol duğu görüşü kabul edilemez» İkinci görüşe göre ormanlar nitelikleri ve doğal yapıları gereği sahipsiz maldır »Anayasa ve özel kanunlarla Devletin hüküm ve tasarru fu altına konulmuş bulunan yerlerin de (ormanlar ve madenler gibi) sahipsiz mal sayılmaları gerekir «Halbuki, M.K* 641' de sözü edilen sa hipsiz mallar ile kaynak İsviçre Hukukunda glasyeler* ve buzullarla kaplı yerler, kayalıklar gibi ziraat e ve mülk edenmeye uygun olmayan araziler kastedilmektedir «Orman arazisi bu tür araziden sayılamaz. Ayrıca.Orman Mevzuatı Öt.edenberi özel orman mülkiyetini kabul etmiş tir. Bu durumda ormanların sahipsiz mal olduğu görüşü kabul edilemez» Cumhuriyet dönemi Orman Mevzuatı ile ormanların korunması, imâr vt: ıslâhı ve işletilmesi hizmetleri kamu hizmetleri arasına alınmıg- tnr,,1924 tarih ve 504 sayılı kanun blk hususu açık bir biçimde ka bul etmişti pju kanunu göre ormanlar, kimin mülkiyetinde bulunursa bulunsun milletin ortak malıdır 0 Varlıklarının emniyet altına alınma--1 sx ve bunlardan faydalanmanın düzenlenmesi için Devletin politik ve teknik denetim ve garantisi altında bulunmaları gerekir0Bu bir kamu hizmetidir ve bu hizmeti görmek üzere bir genel müdürlük de kurul muştur. Bu nedenlerle ormanların hizmet malı oldukları görüşü »yürürlük teki hükümlere daba uygundur. Kamu malları ile Devlet, arasındaki ilişkinin niteliği konusunda yazarlar arasında ` görüş' kirliği yoktur 0Bu ilişki, bazı yazarlara gö re sadece bir zabıta ve.koruma hakkı, bazı yazarlara göre özel hu kuk anlamında bir.`mülkiye t ilişkisi, bazı yazarlara göre de kamu hu kukuna has bir' mülkiyet ilişkisidir,, Birinci görüşe göre kamu malları, gerek nitelikleri gerekse tahsis gayeleri yönünden özel mülkiyete elverişli değildir »Zira, Devlete ka mu malları üzerinde serbestçe faydalanma ve tasarruf hakkı verilme- mlştir0Oysa mülkiyet hakkı, bir şeyden serbestçe faydalanma ve tasar ruf etme hakkını verir ` Türk-İsviçrâ Hukukuna göre Devlet, kamu malları ile arasındaki 1- li skiyi `kamusal mülkiyet veya özel mülkiyet şeklinde tespit etmeye yetkilidir «Türk Hukukunda bu ilişki kamusal mülkiyet olarak tespit- edilmiştir oKamusali-Jiıü!iiıkiyetVEŞya Hukukunun mülkiyet (dominium) kural ları ile Kamu Hukukunun yetkiler toplamı (imperium) 'dan oluşur. Araştırmanın II` bölümü Muhafaza Ormanları ile Milli Parkların hukuksal statülerinin' tespitine ayrılmıştır» 6831- sayılı kanuna göre daimî ve geçici, olmak üzere iki tip muha faza ormanı vardır eGeçici muhafaza ormanları, çeşitli şekillerde tah rip edilen üretim ormanlarının, yeniden üretim ormanı haline gelince ye kadar, imar ve ıslâh edilmek üzere ayrı..ması ile oluşur »Bu nedenle 1 mul.afasa ormanlarının bu tipi üretim ormanlarından ayrı bir statüye tûl'i tutulamaz o Sadece yeniden üretim ormaM haline gelinceye kadar öz-el bir biçimde işletilirler.,-160- Daimı muhafaza ormanları ise toprak, ziraat alanları ve yollar gi bi objeleri doğa koşullarının, olumsuz etkilerinden korumak için da valı şekilde ayrılan Ve 'â'&el bir biçimde işletilen üretim ormanları dır, Bu orffianla&T&a üretim; ormanlarının hukuksal statüsüne tâbidir,, Zira, herhangi bir üretim ormanının, bir takım objeleri korumak üzere ayrılması, bunların üretim; vesaire gibi diğer fonksiyonlarını' ortadan kaldırmaz o Burada, sadece koruma amacı ön plâna geçer» Bu durum hukuk sal statüde bir değişiklik yaratmaz »Daimî muhafaza ormanları da gene] orman rejimine tâbidir^» ve üretim ormanları gibi hizmet malları aracın da düşünülmeleri gerekir» Milli Park kavramı, is e orman kavramından farklıdır..Milli Parklarda bilimsel, tarihsel, estetik' ve turistik açıdan ulusal veya uluslararao:ı ender bulunan değerler sözkonusudur» Durum böyle olmakla beraber, Türk Hukukunda Milli Parklar orman re jimine tâbidir0Halbuki,AoB0Do ve Avrupa ülkelerinde Milli Parkların idare ve işletilmesi için özel örgütler mevcuttur,, Milli Parklar Kanununa göre Orman İdaresi yukarıda belirtilen de ğerleri korumak ve gelecek, kuşaklara intikal ettirmekle görevlidir,, Bu da bir kamu hizmetidir ve Milli Parklar da bu hizmetin konusu ola rak hizmet mal larınd andır, ? ilip bölüm orman tanımı ve kapsamıma ayrılmıştır eBu bölümde çeyi. ı.- li ülkelerin orman tanımlarından örnekler verilerek, karşılaş tırmalar yapılmıştır «Ayrıca, orman tanımının dikey, yatay ve maddesel kapsamı ile ormanlarda semere kavramı incelenmiştir,» IV o bölüm ormaıîlarda zilyedlik ve tapu sicili ilişkilerine ayrıl mıştır. Devlet ormanlarının zilyedi Orman Uenel Müdürlüğüdür uOeG9M0 Mede ni Kanunun zilyede tanıdığı haklardan yararlanabileceği gibi,3lJ01 sa yılı kanundan da yararlanabilir »Ayrıca Orman Kanununun «ağladı jı halt lardan da yararlanabilir o Ormanların zilyedlikle kazanılması mümkün-161- ??9,-y-- ? Ü-4 Kamu malları kural olarak tescile tâbi olmadıkları halde. orman- I '. ^ ; ;- v.??????- //lar in Hazine.' (Adına tapuya tescili söz konusudur »Kamu mallarının is- tisnaı biçimde tescile tabi tutulması veya bunlar için özel sicil ler kurulması, bu malların korunmasına yönelik bir önlemdir.Kamu mal- larinda tescilin bilinen amaç ve fonksiyonları söz konuöu değildir. - `y0JJ>Öİüm prmanlar/üzerİnde, kurulabilen sınırlı aynı haklara ay- V-rıljiaştıriBû' bölümde orman* irtifak haklarına -ağırlık verilmi.şt^r0 / İrtifak hakları konusunda Orman Kanununda ikili bir düzenleme / / *.. '^vcuttur »Kanunun 17 o maddesi ormanlarda inşaat (üst) hakkı için verilecek y.izin` den, 115 ©maddesi ise, Devlet ormanlarında kurulacak `irtifak haklarından` söz etmektedir,, 3116 sayılı Orman Kanunu, ormanlarda yapılacak bina ve tesisat için verilecek izinleri N `Ormanların Korunması` ?'başlığı altında `'dü- zenlemiştiroHalbüki, irtifak hakları `Ormanların satılması, bunlar if - zerinde irtifak hakkı.tesisi*.».` başlığını taşımaktadır9.Bu düzen.!*: me ormanlarda bina ve tesisat inşası için verilecek; izinlarin Mede ni -Kanun ^anlamında üst hakkı olmadığını gösterir» Devlet ormanlarında, kurulacak irtifak hakları ise,.xamu hizmeti gören kuruluşlar iehihe, sürekli olarak kurulan irtifak haklarıdır B Bu yorum şekli hem [kanuna hem de uygulamaya / uygundur, Zira, kamu hizmetlerinde devamlılık esastır »Dölayısıyl e T,EoKo,P8T.T, gibi ku ruluşlar lehine kurulacak. irtifak hakları sürekli bi biçimde kurul - malıdıroBu irtifakların muhtevası ^taşınmaz irtifaklarının aynıdır. Şahsa bağlı olarak kurulduklarından karma irtifaklar arasında yer almaları gerekir,,., Orman irtifak haklairıhın Medeni Kanun anlamında irtifak hakkı oldukları söylenemeze Zira kamu mallarından faydalanma izin, ruhsat, imtiyaz gibi belirli usûllerle olur» Ormanlar açısından da bu usul leri kabul etmek hem Orman Mevzuatına hem de kamu mallarının genel-162- rejimine uygundur. Doktrinde idare lehine kurulan irtifak hakları `idarî irtifak` lolarak nitelendirilmektedir» idari irtifak kavramı geniş yorumlana rak, kamu arazileri üzerinde gerçek veya kamu tüzel kişileri lehine kurulan irtifak hakları da bu kavrama dahil edilebilir» Bu hakların Medeni Kanun anlamında irtifak hakkı olarak kabulü, araştırmada detaylı bir `Hiçimde açıklandığı gibi* idarî, hukukîve tek nik sorunlar doğurmaktadır* /

i^OTMÂRY,v ' /,,This study on foresi ownership consist of the following five chapters. / The first chapter mainly deals with the position of forest with in the public properties and the legal nature of the public right ? on forests. ' }* j - There'^is no comsöbnly` accepted `opinion in i;he- Turkish Doctrine ? ' i.,. concerning the definition of ^ fore s t in the public properties. On the ^asis of where is diversified forests are considered to be confeon ' land, ownerless property; or service property,' The common land concept of forest has probably originated from frthe view of `open -land` (Cibal-i Mubaha) as described in ancient,i Turkish Law» Utilization fiaîoîaişfbrssts twjiieh are high mountains was free in the ancient Turkish Land Laww`Kanunname-i Arazi`.However in r present utilization of forests according to the existing legislati- ;' oh is not free.Thereffia?j8fthe concept of common land rejected. As widely accepted the view of` ownerless land` or `no one's land' i.in forestry stammed from some of the peculiar characteristics of forests. The terminology on ownerless property in our Civil Code. which was adopted from Switzerland -should be understand the lands such which have nosagricultural practical use like glaciers, bare frocks etc. as stated in Swiss Civil Code. -,[ Besides, Forest Legislation has; always accepted the concept of private ownership on forest land.it is therefore believed that fo- * ; rests should not be classified as `ownerless land`. Since the foundation Republic of Turkey protection, improvement and management of forests and related services where define as: pub lic services in modern Turkish Pores t Legislation. As a consequence of this legislation Turkish Forest Service was established for the execution of this kind of public services.-164- There is no uniformity of opinions on thep'inature of.relatîbnshiı ' 'between -public properties and the state.' J. according to various authors this relationship is confined to ?' only (1) control and protection right, (2) right of private owner ship or (3) public ownership in the concept of Public Law. Public I [properties are not suitable t%o be subject to private ownership be- acuse tire state -ha# <not ? been* given wany rigjrt^of free use on public properties, as -practiced in. Private Law. ^^''' '., / On the basis of -Turkish-Swiss Civil Code the state has been a- uthoriserd to define this relationship to be either private owner ship or public ownership. In fact, in Turkish Law this ^relationship has been accurately defined as public ownership which consists of ?the rules of `dominium` and `imperium`. Chapter two deals, with Protection Forest »National Parks and '2 their legal status» v^^', According to Forest Law there are two types of protection fores ;iva. permanent and tentative; in nature. r The tentative Protection Forest encompass where as type so öf deg -.-`'.? * raded commercial forest for improving and rehabilitating these are as for future product ion. Although -these forests are' preserved t em~ porarly as protection forest »they are basicly under the legal sta tus of commercial forest. Some forests are placed to permanent protection forest status for conservation of agricultural lands »roads and other areas. These forests are also under the legal status of commercial forests. The role of protection of these forests is only a matter of management practices rather than any legal status. Because. ç,f the above reasons, permanent protection forests are also under general forest regimes and should be consider in ser--165- iyice property. As being different from the commercial forest National Parks / ' ^ f `? * '' j.are^public Işnds which bear historical, esthetique, scientific and tourism values. On the contrary of the statüö in U.S.A. and European countries national Parks in Turkey under the forest regimen. The îtoiional Parks^Aö#gives the responsibility to the Porest S '.-.-? V i V':-'.`' ? Service to protect and manage these values to the safe transition / > ?.?... to future generations. This responsibility of the ^orest Serviceis 'considered to be public service and National Parks considered to bo public property respectively. Chapter three.includes forest definition and it* s content. Where is comperatiye discussions on forest definition and exam ples from other countries were given in this chapter. Besides, this chapter treats the concepts of vertical, horizontal and material contents of forest definition. Chapter four is devoted to possesion and registration of forest. The Turkish Porest Service is the possessor of state forests. Th«; ' Porest Service exercises the rights were given to the possesor ac cording to the Civil Code, act numbered 3901 and Porest Law. Forests cannot be owned by possessory prescription. In general public property is not subject to registration. Altho ugh, the public property is not subject to registration as a rule, forests are have to be registered to the name of Treasury. This sort of exeption is brought up by the Law Maker for the sake of public properties, the objectives of registration are not taken in to account. Chapter five is confined to limited rights of ownership. and the emphasis was givensto rights of Porest Servitudes./; -166- There are two articles in Forest law which dealtwith tMs İûat- ier.These are article 17 th on the permission where is types oî£, construction /in forests and article 115 th on the servitudes rights in public forests. The firt article in Forest Law is given under the title of `Pro- tection of forests` and the second article is taken place under ?the' title of. `Forest` sails and establishment of* servitudes rights, on^forests,...`.The afore mentioned permission is not identical v/ith the permits indicated in Civil 'Code. Servitudes rights are ex ercise for the benefit of public service authorities such as Tur kish Electric Power Authority (T.E.K.) and The -General Directorate Post, Telegram and Telephone. Since the permanency is one of the main ?> '?... 6harecteristics of public service, right of servitude should also be permanent. The forest servitudes rights do not resemble to the similar t rights` :;ih Civil Code, because the pursager exercise for this purpose in Civil, Code is not applicable to forests.._/. In tiie Turkish Doctrine servitudes rights established for the benefit of public authorities are named as `Administrative Servitu des`. In the light of the above discussions it is suggested.-' that the right of servitude on public properties for private persons and public bodies may also be provided. If. the forest servitude rights are considered to be the limited rights of ownership as stated in Civil Code may result in certain legal, administrative and technical problems.