Georg Büchners Easthetik

Abstract

- 56 T, 6. TÜEKÎSCEB ZUSAMMBHRASSOTG TüKEÇE ÖZET 17.10,; 1813' de Goddelau'da doğan ve 19.2.1837* de 24 yaşında ZÜrih'te ölen Georg Büchner' in estetik anlayışı na `bir yaklaşım denemesi `bu tez. Tıp eğitimi için gittiği Strassburg* da Fransız Devrimin izlerini gören ve bu doğrultuda Giessen' de despot yöneti me karşı olan ' Gesellschaft der Mens chenrechte», yani 1 İnsan hakları topluluğunu* kuran Büchner kısa zamanda yönetimin, devlete karşı olma suçlamasıyla aradığı kişi ler arasına gi,rer. Baba evinde her an tutuklanma korkusuyla yaşadığı Ooak 1835 ayında ilk yazınsal ürününü 5 hafta içinde ortaya koyar-- Danton'un ölümü. Kısa süre sonra Strassburg'a kaçıp oradan Zürih* e geçer. Bu dönemde 'lenz','I.eonce ve iena*, 'Woyzeck», doktora tezi ve bilimsel çalışma lar Büchner 'i siyasetten uzak tutmuştur. Bu tezin çerçevesinde Büchner' in estetik anlayışına eserlerinden seçme bölümlerle yaklaşılmaya çalışıldı. 'Danton'un ölümü' nde Danton ve Camille arasında geçen konuşmada, yazar idealist-klasik sanatı ve izleyicisini ağır bir biçimde eleştirmektedir. Büchner dönemin idea list sanat anlayışını yapay, gerçeklikle bağlantısı olma yan, izleyiciyi gerçeklerden uzaklaştırıp düş dünyasına- 57 - götüren bir sanat olarak suçluyor. Tiyatrolarda tahta koklara ilgi duyan ama sokaktaki acı çeken sıradan adamı gözü görmeyen izleyiciyi sert bir biçimde eleştiriyor Büehner. Ona göre idealist akım aneak sanata gereklilik değil, keyif açısından bakan üst tabakaya sesleniyor. İdealist estetik anlayışı gerçekle sanat arasında bir uçurum yarat makta. Sanatın ve sanatçının toplumun gerçeklerine bağlı kalması gerekliliği üzerinde duran Büehner hümanist ger- çakliği savunuyor. Danton'un son sözleri bunun altını çizmekte; yaratıcı sanatçının ürettiğinemıygusuz kalmaması ve acıma duygusu na sahip olması gerektiğini öne sürer Danton. Ailesine yazdığı 28. T. 1835 tarihli mektupta BÜchner,.Danton'un Ölümü' adlı dramını savunma amacını güdüyor. Xazarm tarihi olaylara bağlı kalmasının ve tarihte eğer çirkinlikler varsa, bunlarıda yazarın aktarmakta zorunlu olduğunu savunur. Yazarı tarihçinin üstünde tu tar, çünkü Büehner* e g<5xe yazar, geçmişi tekrar yaratan kişidir. Aynı savları Büehner* in »Lenz* adlı eserindede gör mek olası. 'Her şeyde yaşam - varolmanın olanakları' m savunan Büehner, sanatta önemli olanın, yaratılanın yaşam la bağlantılı olması gerekliliği üzerinde duruyor.- 58 - Sanattaki güzel- çirkin ikilemin Büchner' de yeri yok. Çirkininde ona göre sanatta yeri olmalı, çünkü gerçek yaşantı sadece' güzelliklerle* sınrlı değil. Sanat yapıtının algılayının üzerindeki etkisi Büchner için Önemli. İdealistler krallardan, kahramanlardan, insanüstü güçlerden söz ederken, Bücimer idealistlerin tanımadıkları, toplumun alt tabakalarında yaşayan, ala bildiğince acı çeken, sömürülen insanlara hümanist ger çeklikle yaklaşıyor. ı Büchner genç yaşta öldüğünden, sanatında bir gelişmeden söz etmek olası değil. Yaşadığı dönemde kendisini hiçbir akıma bağlı görmeyen Büchner, Alman yazınında öncüsü olmayan re dönemin sanat anlayışına devrimci açıdan yaklaşan bir yazardır.