Sermaye piyasasında vergilendirme ve vergilerin sermaye piyasasına etkisi

Abstract

`Sermaye Piyasasında Vergilendirme ve Vergilerin Seçmeye Piyasasına Etkisi` isimli bu tez yüksek lisana tezi olarak hazırlanmıştır. Konunun seçiminde amaç, sermaye piyasasının ülke ekonomisi açısından' taşıdığı önem ve sermaye piyasasının ülkemizde yeni gelişmeye ve özel hukuki düzenlemeler ie düzenlenmeye başlanmış olmasıdır. Sermaye Piyasası küçük tasarrufların toplanması ve yatırıma yöneltilmesine vasıta olmaktadır. Sermaye terakümü sağlamakta ve bu sermayeleri yatırıma aktarmaktadır. Bunun yanısıra sermaye piyasası sınai mülkiyetin kamuya yaygınlaşmasını sağlamaktadır. Gelişmiş bir sermaye, piyasasını etkileyen çeşitli faktörler vardır. -Bu faktörlerden birisi, belki de en önemlisi vergi rejimidir. Bu tezde sermaye piyasasında vergi rejimi ve bu vergi rejiminin sermaye piyasasına etkisi ele alınmıştır. Tez bir yüksek. lisans tezi olması dolayısıyla konu daraltılmaya çalışılmıştır. Geniş anlamda sermaye piyasasının kapsamında yer alan bir kısım yardımcı kuruluşlar, bankalar ve sosyal güvenlik kurumları kapsama dahil edilmemiştir. Bankaların vergisel durunu ayrı bir teze konu teşkil edecek genişliktedir. Tez altı paragraftan oluşmaktadır. Birinci paragrafta, `Sermaye Piyasası Ve Vergilendirmeye Toplu Bakış` başlıyı altında sermaye piyasası tanıtılmakta, Türkiye'de sermaye piyasası ile ilgili gelişmeler ele alınmaktadır. Aynı paragraf ta: sermaye piyasasının niçin geliştirilmesi gerektiği ele alındıktan sonra; sermaye piyasası-vergileme ilişkisi kurulmakta ve tezin sınırları çizilmektedir. Sermaye piyasasında vergilendirme; sermaye piyasasının unsurları dikkate alınarak 3 paragrafta toplanmıştır. 8aşka deyişle sermaye piyasasında vergileme; kurumlar (fon talepe- denler-menkul kıymet arzedenler), yardımcı kuruluşlar (MKYf- M;<Y0) ve menkul kıymetler (bunları ellerinde bulunduranlar ve gelir elde edenler, fen arzedenler, menkul kıymet talep edenler) açısından ele alınmıştır. XXII' XXII i `Sermaye piyasaca araçlarını ihraç eden kurum] arın vergilendirilmesi` başlıyım taşıyan ikinci paragrafta, önce sermaye piyasası araçlarını ihraç eden kurumlar belirlen mekte. daha sonra bu kurumların vergi lendiri lmesi : kuruluş, işleyiş ve devir-bir leşme-nevi değiştirme ile ilgili olarak; yükümlülük, vergi oranları, istisnalar muafiyetler, indiriml-er ve diğer özel düzenlemeler açısından ele alınmaktadır. Bu kurumlara yönelik vergisel teşvik hükümleri ele alınmaktadır Bu paragrafta halka açılma ve özelleştirmeye ilişkin vergisel düzenlemeler/ele ele alınmaktadır. `Sermaye Piyasasında Yardımcı Kuruluşların Vergilendi rilmesi` başlığını taşıyan üçüncü paragrafta; sermaye piyasa sında yardımcı kuruluşlar tanıtılmakta ve yardımcı kuruluş olarak önem arzetmeleri dolayısıyla `Menkul kıymetler Yatırım Fonları` ve `Menkul Kıymetler Yatırım Ortaklı klan `nm v erci 1 endir ilmesi incelenmektedir. Dördüncü paragrafta ise; `Sermaye Piyasası Araçlarından Ellerinde Bulunduranların ve Bunlardan Gelir Elde Edenlerin Vergilendirilmesi` konu edilmiştir. 8u paragrafta önce sermaye piyasası araçları tanıtılmaktadır. Daha sonra ise özel kesim ve kamu kesimi sermaye piyasası' araçları ayrımı esas alınarak: her bir menkul kıymet türüne göre; menkul kıymetleri; bulunduranların ve bunlardan gelir elde edenlerin vergilendirilmesi incelenmektedir. Bu paragrafta, menkul kıymetler dolayısıyla vergileme açısından; kamu kesimi ve özel kesim sermaye piyasası araçlarının karşılaştırılması yapılmaktadır. Menkul kıymetler dolayısıyla vergilendirme; getiriler. ve değer artış kazançları açısından incelenmektedir. 8u vergilemelerin sermaye piyasasını teşvik edici nitelik taşıyıp taşımadığ'irSJtfa değinilmektedir. `Vergi Sisteminin Sermaye Piyasasına Makro Ekonomik Etkileri`nin ele alındığı beşinci paragrafta ise; bu etkiler; vergilemenin; sermaye piyasası araçlarını arzeden kurumlara, yardımcı kuruluşlara ve menkul kıymet talebine., yeni bu araçları ellerinde bulunduranlara etkileri bakımından tasnif edilmekte ve ele alınmaktadır. Bu incelemeden sonra sonuç paragrafında genel ve kısa bir değerlen dirme yapılmaktadır.