Ekonomi alanı için Türkçe konu başlıkları listesi

Abstract

ÖZET Bilgiye konusal erişimin tarihçesi çok eskilere dayanmasına rağmen bu sorun, özellikle 19. yüzyıl m son çeyreği ile 20. yüzyıl in başında önem kazanmaya başlamıştır. Bu dönemde ortaya çıkan ilk konu başlıkları listesi ALA (American Library Association) tarafından hazırlanmıştır. Daha sonraları Library of Congress (Amerikan Kongre Kütüphanesi )' in hazırladığı, ALA listesinden daha ayrıntılı olan konu başlıkları listesi yayınlandı. Bunlara ek olarak hazırlanan bir diğer liste de `Sears' listesidir. L.C. ve Sears listeleri dünyada en çok kullanılan konu başlıkları listeleridir. Türkiye'de ise, Türkçe konu başlıklarına gereksinim duyulmasına rağmen, kütüphaneciler tarafından hala bu tür çalışmalar yapılmamaktadır. Bu konuda hazırlanmış tek Türkçe kaynak, Erol Pakin 'in hazırlamış olduğu 'Dil ve Edebiyat Alanı için Türkçe Konu Başlıkları' adlı çalışmadır. Burada hazırlanan çalışma ise 'Ekonomi Alanı için Türkçe Konu Başlıkları 'nı kapsamaktadır. Konu kataloglamasının amacı, bir kütüphane koleksiyonundaki benzer konularda mevcut tüm materyali benzer sözcük, deyim ya da işaretler altında bir araya getirmektir. Konu kataloglaması, konu başlıklarının seçimi ve sınıflandırma numarasının ve-rilmesi olarak iki ayrı kısımda incelenir. Konu kataloglarında konuları aynı olan eserlerin -fişleri bir arada bulunur, iki tür konu katalogu mevcuttur? Alfabetik konu katalogu ve sistematik konu katalogu. Sistematik katalog, konuların bir terim veya bir sayı ile gösterildiği belirli bir sınıflama sistemine dayanır. Alfabetik konu katalogunda ise, girişler alfabetik olarak düzenlenir. Bu girişlere konu başlıkları denir. Konu başlıklarının sıralanmasından alfabetik konu katalogu oluşur. Alfabetik konu katalogu sayesinde kullanıcı, yalnızca konusunu bildiği bir kaynağa, o kaynak kütüphanede mevcutsa kolayca ulaşır. Ayrıca bu katalog vasıtası ile kütüphanedeki belli bir konuda mevcut tüm bilgilerin künyeleri bir araya getirilmiş olur. Bu katalogun alfabetik-sistematik katalog diye diğer bir türü de mevcuttur. Alfabetik-sistematik katalog, alfabe esasına göre düzenlenmiş geniş başlıklar altında alt basamaktan girişleri bulunan alfabe sırasına konulmuş konular la altbölümlere ayrılmış katalogdur. Çalışmamda, konu başlıklarının teorik incelenmesinden ziyade, kullanılmasında kütüphanecilerce uyulması gereken il keleri, hazırlanması sırasında izlenen adımları ve karşılaşılan güçlükleri anlatmayı uygun gördüm. Çünkü konu başlıkları alanının teorik yönleri ve genel ilkeleri Necmettin Seferci-oğlu `nun ve Erol Pakin'in bu konudaki çalışmalarında ayrıntılı olarak ele alınmıştır, Ekonomi alanında Türkçe konu başlıklarının tesbitinde sistematik bir yol izlenmiştir, öncelikle konunun kapsamı araş tırılmış ve bu konuda Türkiye'de mevcut kitapların künyeleri gözden geçirilmiştir. Konunun bilimsel bir temele oturtulması için Sears Listesi 'nin 9. basımındaki ekonomi alanına ait başlıklar Türkçeye çevrilerek, hiyerarşi k tablolar haline getirilmiştir. Daha sonra bu çevirideki konu başlıklarına gerek kendi araştırmalarımız, gerekse konu uzmanlarının önerileri sonucunda listemize birçok başlık eklenmiştir. Bu aşama sırasında bir takım başlıklarda gerekli görülmeyip listemizden çıkartılmışlardır. Konu başlıkları listeleri dildeki sözcüklerden meydana geldiklerinden dolayı dile bağlı olarak sürekli gelişim içinde olmaları kaçınılmazdır. Bu nedenle, zaman içinde listelerde ekleme ve çıkarmalara bağlı olarak değişmeler görüle bilir. Bu listeleri belli zamanlarda manuel yöntemlerle güncelleştirme oldukça zaman alıcı, külfetli bir çalışmayı gerektirir. Bu çalışmamı gerçekleştirirken, konu başlıklarını hazır lamada büyük faydasının görüleceğine inandığım diğer bir çalışma daha ortaya çıktı. Bu çalışma da, Türkçe konu başlıkları hazır- - 226 -lama bilgisayar programının yapılmasıdır. Yıldız üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü'nün katkılarıyla oluşturulan bu program ile ilk defa bilgisayarı Türkiye'de sınıflama alanında kullanmış olduk. Kütüphanelerde konusal erişimde en önemli yöntemlerden biri olan konu başlıklarının önemi ve gerekliliği düşünüldüğünde bu çalışmamızın -her ne kadar yalnızca ekonomi alanını kapsasa da- önemi ortaya çıkacaktır, özlemimiz, Türkiye'deki bu alanda yapılmış olan parça parça çalışmaların birleştirilerek genel bir konu listesinin ortaya konulabilmesidir. `717 ^97 _