Türkçe Öğreniyoruz ve The New Cambridge English Course 1 ders kitapları alıştırmalarına çözümleyici ve eleştirisel bir yaklaşım

Abstract

95 SONUÇ VE ÖZET Yabancılara Türkçe öğretimi üzerine hazırladığım ve Yük sek Lisans Tezi olan bu çalışmamda, Türkçe Öğreniyoruz kitap larının alıştırma bölümünü, İngilizcenin bir yabancı dil olarak öğ retimi için hazırlanmış olanT/îe New Cambridge English Course 1 kitabının alıştırma bölümü ile karşılaştırarak, değer lendirmeye çalıştım. Ayrıca, kitapların yöntemsel farklılıklarını, özellikle alıştırma bölümlerini inceleyerek karşılaştırırken, aynı zamanda yabancılara Türkçe öğretiminin iletişimsel yöntemin il keleri uyarınca sürdürülmesinin uygunluğu ve yararını araştırıp tartışmaya çalıştım. Türkçe Öğreniyoruz serisinin ilk üç kitabı, başlıca Dilbil gisi - Çeviri ve Dilsel - İşitsel Yöntem kullanılarak oluşturulmuş tur. Öğrencinin, amaç dili özgürce kullanabilmesine hazırlayıcı ni telikte alıştırmalara, üçüncü kitapta az da olsa yer verilmiştir. Dördüncü ve son kitapta, ilk üç kitabın aksine dilbilgisine yer ve rilmemiş, başlıca alıştırma biçimlerini tartışma ve yazma alıştır maları oluşturmaktadır. Bu alıştırmalar ile, öğrencilerin, artık amaç dili özgürce kullanabilecekleri varsayılır. Bilindiği gibi, iyi bir eğitimin başlıca koşullarından biri, alıştırmaların öğrenciyi ezberciliğe itmemesi ve yaratıcı, üretici olmaya yönlendirmesidir. Ancak, Türkçe Öğreniyoruz kitaplarındaki alıştırmaların, özellikle ilk üç kitapta, öğrenciyi yaratıcı olmaya yönlendirecek özellikte olmadıkları görülmektedir. The New Cambridge English Course kitabındaki alıştırma lar incelendiğinde, Türkçe Öğreniyoruz kitaplarına göre daha fazla çeşitlilik gösterdikleri görülmektedir. TNCEC'da, dört dil becerisi ne daha ilk konudan itibaren önem verilmiş, öğrencinin kendi dü şüncesini belirttiği fikir ve kültür karşılaştırması alıştırmaları, basit yapılarla da olsa, başlangıç seviyesinden itibaren yaptırıl mıştır. Türkçe Öğreniyoruz kitapları, gramer ve özellikle sözcük öğretiminde öğrenciyi ezberciliğe itmektedir. Sözcükler bir bağlam içinde öğretilmediği için, öğrenci sözcüğün durumsal ve işlevsel kullanımını, değişik anlamlarını öğrenememektedir. Öğrencilerin dildeki sosyal anlamı kavramaları ve ifade edebilmelerine yönelik alıştırmalar bulunmamakta ve öğrenciye iletişimsel strateji bece-96 risi kazandınlmamaktadır. Kitaptaki alıştırmaların amacı, öğren cilerin doğru dilbilgisi yapılarını üretebilmelerini sağlamaktır. İletişim yetisi ise sadece dördüncü kitaptaki tartışma ve yazma alıştırmalarında ele alınmaktadır. Bu ise yeterli değildir. Türkçe Öğreniyoruz serisinin ilk üç kitabında, günümüzde dil öğretiminde eskiye göre daha fazla önem verilen iletişim be cerisi göz ardı edilmiştir. Yabancı dil öğretiminin tarihsel gelişi mi içinde yöntemlerin geçirdiği süreçler sonucunda, özellikle son senelerde İletişimsel yönteme verilen önem artmıştır. Bir yabancı dil ders kitabı hazırlanırken, en başta iyice değerlendirilmesi ge reken temel unsur, hedef kitlenin niteliği ve amaçları ile gereksinimlerinin belirlenmesi, böylece kitabın elde edilecek veriler doğrultusunda en iyi şekilde meydana getirilmesinin sağ lanmasıdır. Bunun için, gereksinim çözümlemesi' nden faydala- nılmalı, uygulanacak yöntemler de tespit edilecek bulgulara göre belirlenmelidir. Türkiye'de bulunan ve Türkçe öğrenmek isteyen yabancıların dilsel sorunlarından başlıcası, karşılaşacakları ileti şimsel problemler olacaktır. Ancak, Türkçe Öğreniyoruz kitapları nın, öğrencilere iletişimsel becerinin kazandırılması açısından ek sik yönleri görülmektedir. Öğretilen dilbilgisi teorik düzeyde kal makta, soyut kurallar olmaktan öteye gidememekte, gerçek bildiri şim bağlamındaki alıştırmalar ile hayata geçirilmemektedir. Bu kuralların pekiştirilmesinde, iletişimsel alıştırmalardan da yarar lanılması yerinde olacaktır. İletişim bağlamı içinde öğrenilen dil, öğrenciye çok daha anlamlı gelecektir. Dilbilgisi yapıları, drill veya dönüştürüm alıştırmaları gibi mekanik alıştırmalar ile tekrarlama ve alışkan lık oluşturma şeklinde öğretildikten sonra, üretici alıştırmalarla desteklenmelidir. Kanımca yabancılara Türkçe öğretiminde, ileti şimsel beceriye ağırlık verilmesi ve bir yandan da sistemli bir dil bilgisi öğretimi yapılması amaçlara daha fazla hitap edecek ve öğ rencilerin gereksinimlerini daha fazla karşılayacaktır. Bu arada, alıştırma ve okutulan metinlerin öğrenciye anlamlı gelecek, düşün dürücü, fikir alış verişinde bulunmaya yönlendirici, gerçek bildiri şim bağlamında olmalarının öğrenimi daha etkili hale getirdiği de unutulmamalıdır. Öğrenciyi yaratıcılıktan ve üreticilikten uzaklaş tıran mekanik alıştırmalar, dilbilgisi kuralları ve formüller de ya-' bancı dil öğretiminde belli bir yere ve öneme sahip olmakla birlik te, öğretimi baştan sona bunların üzerine kurmak doğru değildir. Yabancılara yönelik Türkçe öğretiminde, iletişimsel beceriye ağır lık verilmesi ve bunun yanında da dilin sisteminin öğretilmesi, dil-96 risi kazandınlmamaktadır. Kitaptaki alıştırmaların amacı, öğren cilerin doğru dilbilgisi yapılarını üretebilmelerini sağlamaktır. İletişim yetisi ise sadece dördüncü kitaptaki tartışma ve yazma alıştırmalarında ele alınmaktadır. Bu ise yeterli değildir. Türkçe Öğreniyoruz serisinin ilk üç kitabında, günümüzde dil öğretiminde eskiye göre daha fazla önem verilen iletişim be cerisi göz ardı edilmiştir. Yabancı dil öğretiminin tarihsel gelişi mi içinde yöntemlerin geçirdiği süreçler sonucunda, özellikle son senelerde İletişimsel yönteme verilen önem artmıştır. Bir yabancı dil ders kitabı hazırlanırken, en başta iyice değerlendirilmesi ge reken temel unsur, hedef kitlenin niteliği ve amaçları ile gereksinimlerinin belirlenmesi, böylece kitabın elde edilecek veriler doğrultusunda en iyi şekilde meydana getirilmesinin sağ lanmasıdır. Bunun için, gereksinim çözümlemesi' nden faydala- nılmalı, uygulanacak yöntemler de tespit edilecek bulgulara göre belirlenmelidir. Türkiye'de bulunan ve Türkçe öğrenmek isteyen yabancıların dilsel sorunlarından başlıcası, karşılaşacakları ileti şimsel problemler olacaktır. Ancak, Türkçe Öğreniyoruz kitapları nın, öğrencilere iletişimsel becerinin kazandırılması açısından ek sik yönleri görülmektedir. Öğretilen dilbilgisi teorik düzeyde kal makta, soyut kurallar olmaktan öteye gidememekte, gerçek bildiri şim bağlamındaki alıştırmalar ile hayata geçirilmemektedir. Bu kuralların pekiştirilmesinde, iletişimsel alıştırmalardan da yarar lanılması yerinde olacaktır. İletişim bağlamı içinde öğrenilen dil, öğrenciye çok daha anlamlı gelecektir. Dilbilgisi yapıları, drill veya dönüştürüm alıştırmaları gibi mekanik alıştırmalar ile tekrarlama ve alışkan lık oluşturma şeklinde öğretildikten sonra, üretici alıştırmalarla desteklenmelidir. Kanımca yabancılara Türkçe öğretiminde, ileti şimsel beceriye ağırlık verilmesi ve bir yandan da sistemli bir dil bilgisi öğretimi yapılması amaçlara daha fazla hitap edecek ve öğ rencilerin gereksinimlerini daha fazla karşılayacaktır. Bu arada, alıştırma ve okutulan metinlerin öğrenciye anlamlı gelecek, düşün dürücü, fikir alış verişinde bulunmaya yönlendirici, gerçek bildiri şim bağlamında olmalarının öğrenimi daha etkili hale getirdiği de unutulmamalıdır. Öğrenciyi yaratıcılıktan ve üreticilikten uzaklaş tıran mekanik alıştırmalar, dilbilgisi kuralları ve formüller de ya-' bancı dil öğretiminde belli bir yere ve öneme sahip olmakla birlik te, öğretimi baştan sona bunların üzerine kurmak doğru değildir. Yabancılara yönelik Türkçe öğretiminde, iletişimsel beceriye ağır lık verilmesi ve bunun yanında da dilin sisteminin öğretilmesi, dil-