1946-1950 arasında Türkiye ve ABD yardımları

Abstract

ÖZET II. Dünya Savaşı sonrasında yeni dünya düzeninin kurulması hususunda galip devletler arasında ortaya çıkan menfaat çatışmaları, diğer devletleri de etkisi altına alacak olan Soğuk Savaş döneminin başlamasına neden olmuştur. Bu dönem boyunca ABD ve Sovyet Rusya arasındaki iktidar mücadelesi özellikle Türkiye'nin de dahil olduğu Ortadoğu'yu ve bölge devletlerinin politikalarını derinden etkilemiştir. 1945 senesinden itibaren Sovyetlerin Türkiye'ye, boğazlar ve Doğu Anadolu'daki bazı bölgeler hususunda baskı yapmaya başlaması Türkiye'nin dış güvenlik kaygılarının artmasına ve beraberinde bütçesinin büyük bir kısmını savunma masraflarına ayırmasına neden olmuştur. Büyük bir ordu beslemek zorunda kalan Türkiye, iktisadi kalkınması için gerekli mali kaynaklardan mahrum olmuştur. Artan Sovyet tehdidini ve ekonomik sorunlarını Batıyla daha yakın ilişkiler kurmak için yeterli bir sebep olarak gören Türk Yöneticileri, Cumhuriyetin ilanından beri Batı'ya karşı sergilenen ihtiyatlı tutumu terk etmeye başlamışlardır. Amerika da bu noktada Türkiye'yi desteklemeyi bölgedeki küresel çıkarlarına uygun bulmuştur. Truman Doktrini ve Marshall Planı çerçevesinde Türkiye'ye askeri ve iktisadi yardımlar başlatılmıştır. Yapılan yardımlar Türk Hükümeti ve basını tarafından az bulunmakla beraber, Amerikan desteğinin sağlandığı düşüncesiyle memnuniyetle karşılanmışı!. Fakat yapılan yardımlar ve ikili anlaşmalar ABD nüfuzunu da beraberinde getirmiş ve Türkiye'nin yeni politikalarını Soğuk Savaş'a göre yönlendirmesine sebep olmuştur. w

ABSTRACT After the World War II, the conflict of interests which had occurred between the winners on the establishment of the new world order gave way to the period of Cold War which would influence all the states in the world. The struggle for power between the USA and the Soviet Russia during this period profoundly effected especially the Middle East including Turkey and the regional states' foreign policies the Sovietic pressure by 1945 on Turkey of the Straits and certain regions in the eastern Anatolia definitely caused an increase in Turkey's anxiety of international security and thus a considerable allocation of her budget to defense expenses. Turkish Governments esteemed having economical problems and threats from Soviets as a sufficient cause to have closer relations to the West, despite the fact that the Turkish Republic hab been prudent of this attitude until that time. The USA found it convenient to support Turkey for her globol interests in the region: military and economical aids to Turkey would be initiated in accordance with The Truman Doctrine and The Marshall Plan. However, the aids and the bilateral agreements would also brought in a higher American influence as much as Turkey began to form her new policies considering the Cold War as the major factor. IV