Piyasa ekonomisinde devletin değişen rolü: Refah devleti ekseninde bir analiz

Abstract

oz Bu çalışmada, ekonomideki yeri hep tartışma konusu olan devletin, piyasa ekonomisindeki rolünün hangi faktörlerin etkisiyle ve ne yönde değiştiği analiz edilmektedir. Hiç şüphesiz devletin piyasa ekonomisindeki yerinin ilerleyen zamana paralel olarak genişleyen bir trend göstermesi, bu değişimin ana eksenini oluşturmuştur. Özellikle 20. yüzyılda devletin ekonomideki payının hızla genişlemesinde keynesci teori, sosyal politikalar ve ekonomik kalkınma amaçlı müdahaleler etkili olmuştur. Devletin ekonomideki payının genişlemesi çeşitli hipotezler ekseninde analiz edilmiştir Devletin ekonomide payının artmasında etkili olan bir diğer önemli faktör refah devleti olgusunun, gerek iktisat kuramındaki teorik temelleri, gerekse bireysel haklar eksenindeki gerekçeleri analiz edilmiştir. Refah devleti şeklinde ortaya çıkan yeni devlet biçiminin en önemli amacı, toplumda yaşayan bireylere iyi bir yaşam koşullarını temin etmek ve özellikle hayatta karşılaşacakları risklere karşı gerekli güvenceyi temin edecek kurumları ve kaynaklan temin etmek olmuştur. Sözleşme yılları olarak bilinen yıllarda sermaye ile ücretli kesimin bu konuda ortak kabulleri bu amacın başarılmasında etkili olmuştur. Fordist üretim biçiminden beslenen bu sözleşme, genişleyen refah devletinin 1970'li yıllarda karşı karşıya kaldığı kriz sonucu ve yeni dönemin neo-liberal politikalarına bağlı olarak değişen veya globalleşen ekonomilerin rekabetçi yapısı karşısında yeniden bir yapılanma gereksinimi ortaya çıkartı. Refah devletini yeniden yapılanmaya sevk eden faktörler sadece küresel rekabetten kaynaklanan, azalan karlar ve verimlilik oranlarıyla ilişkili değildi. Aynı zamanda emek piyasasında ücretlilerin emek piyasasına giriş biçimindeki değişiklik, kadınların emek piyasasına yoğun bir şekilde girişleri, değişen aile yapısı, yaşlanan nüfus ve artan kamu açıkları refah devletini yeniden yapılandırmaya sevk eden unsurları oluşturmuştur. Refah devletinin refah harcamalarının nasıl azaltılacağı farklı yaklaşımlar çerçevesinde analiz edilmeye çalışılmış ve globalleşmenin devletin ekonomideki rolünü nasıl etkilediği ve bu dönemde devletin ekonomideki rolünün nasıl değişmesi gerektiği tahlil edilmiştir. Elde edilen sonuç, çok genel olarak devletin piyasada tamamen çekilmesinin mümkün olmadığı, fakat eski müdahaleci/genişleyen refah devletinin varlığının da sürdüremez olduğu şeklinde olmuştur. Ill

ABSRACT In this study, the place of the government (the state) in the economy, which always has been arguable, will be analyzed. This analysis will try to elaborate that what factors to affect the role of the government in the economy and in what direction this role evolves. Undoubtedly, it appears that the main attribute of the changing role of the government in the economy is that it increases over time. Especially in the 20 century, in this increasing share of the government in the economy, the Keynessian theory social policies and economic development-based intervention were effective. Another factor that led to the growing share of the economy in the economy was both the theoretical developments in the concept of the welfare state and new approaches to individual rights. The most significant purpose of the new government that emerged in the form of welfare state was to provide the best conditions of living and to shape institutions that minimize social risks. In the period called `contract years` the common interests of the capital owners and wage earners were effective at realizing this result. The crisis of the welfare state in the 1970' s and globalized economies that fed from the Neo-liberal economic policies required the restructure of the government The factors that led the welfare state to be reconstructed were not just related to decreasing profits and efficiency arose due to global competition. There were also other factors such as the change in the entry conditions of labour market, the increase in the amount of women, the change in the family structure, aging population, increased budget deficits and the negative effects on the economy of the welfare state. Using different approaches are attempted to analyze how welfare state may reduce the welfare expenditures. Moreover, we examine how globalization affects the economic role of the government and how government's economic liabilities should change. We find out that it is impossible for the government to leave the market, yet it is also necessary that it should decrease its distortions in the economy. IV