Avrupa Birliği`nde Türk işgücünün serbest dolaşımı

Abstract

Bu çalışmada, `AB'de İşçilerin Serbest Dolaşım` hakkım inceledik. Konu Avrupa Birliği'ne tam üyelik müzakerelerinin başlaması için, 19 Mart 2001 tarihinde Türkiye Hükümeti tarafından kabul edilen, Ulusal Program'da, ülkemizin AB müktesebatına uyum sağlaması gereken alanlar arasında yer verilen, 31 başlıktan birisini oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında, bu hakların tam üyelik sonrası kullanılması ile Türk işgücü üzerinde yapacağı olası etkileri değerlendirmeyi de amaçladık... İşgücünün serbest dolaşımı 40 yılı aşkın süredir, hem Türkiye'de hem AB çevrelerinde değişik açılardan tartışma konusu olmuştur. Bu açıdan, ülkemizde yabancıların ve özellikle de AB vatandaşlarının çalışma ve ikamet haklan açısından, AB müktesebatına uyum sürecinde yapılması gereken yasal değişiklikler bulunmaktadır. Bu değişikliklerin 3' yıllık sürece yayılarak, orta vadede tamamlanması Ulusal Program'da taahhüt edilmiştir. AT-Türkiye ilişkilerinin başladığı 1963 yılından günümüze kadar işgücünün serbest dolaşımı önemli bir müzakere konusunu oluşturmuştur. Gerçi, Türk işçilerin bugün çoğunlukla AB üyesi durumundaki bu ülkelere göçleri, onların talebi üzerine ve ikili işgücü sevk anlaşmaları sonucu gerçekleşmiştir. Türkiye ile Topluluk arasında kademeli olarak Ankara Antlaşması (1963) ve Katma Protokol (1970) hükümleri uyarınca, 1986 yılı Aralık ayı başından itibaren serbest dolaşımın başlaması öngörülmüştür. Bu konudaki müzakereler değişen koşullar nedeniyle görüşmelerin kesilmesiyle sonuçlanmıştır. 1976 ve 1980 yılında alman 3 adet OKK ile ilk ve ikinci kademelerin düzenlenmesiyle uygulama kısmen sağlanmıştır. Ancak, tam bir eşitlik açısından, bu konuda yeni AT-Türkiye Ortaklık Konseyi Kararlarlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kararlar sonucu, AB ülkelerindeki 3 milyonu aşkın Türk işçisi ve aile üyelerinin statüleri yeterli olmasa da, AB vatandaşlarının haklarına yaklaştırılmış ve onlara AB ülkelerindeki üçüncü ülkelerden gelen göçmen işçiler karşısında avantajlar sağlayan bir statü kazandırmıştır. Günümüzde, AB ülkelerinde yaşayan işçilerimizi geri dönüşleri durmuş ve Avrupa'da Türk varlığı kalıcı hale gelmiştir. Bu işçilerimizin serbest dolaşım haklan ise tam üyelik sonrasına ertelenmiştir. Bu süreçte yaşanan sorunlarla ilgili ATAD kararlan da çalışmamıza eklenmiştir. 111

ABSTRACT In this study, we have aimed to evaluate and search the effect of `The Free Movement of Workers in the European Union` on Turkish work force, which is one of the 31 different negotiation chapter of the EU legislation, from which the Turkish Government adopted its National Programme for the Adaptation of the Community Acquis on 19 March 2001. This subject programmed by the National Programme in medium-term priorities of the functioning of the accession process for Turkey. This issue has been a matter of discussion for more than 40 years from different points of view both in Turkey and in the EU. Since the beginning of the relations in 1963 between Turkey and the EC, the free movement of work force has constituted a significant subject of negotiation. Yet, these relations began with the bilateral agreements made with those countries (most of which are members of the EU today), before they were included into the relations with the EU and upon the demand of those countries' request for workers. Then, the Ankara Agreement with the dimension of the EC has been put on the agenda with the Additional Protocol and the EC-Turkey Association Council decisions related to free movement of workers and their social security rights which is accepted on 1976 and 1980 with the goal of complete the process until the end of the 1st of December, 1986. This period continued by the year of 1980 with the first and second stages. Later, negotiations ceased because of the changing conditions. This issue was put forth in the new period with started soon after the Helsinki Summit in 1999. The rights related to free movement of workers for Turkish work force postponed to the period after the full membership of Turkey. The temporary status of the Turkish workers and their family members for more than 3 million living in EU countries as of today was converted into permanent and lost its characteristics of return. Therefore, their acquisition of the right for free movement as equally as the EU citizens depends on the fact that new decisions should be taken by the EC-Turkey Association Council in this end. In this regard, The European Court of Justice's decisions related to Turkish workers have been appended to this study. IV