II. Abdülhamit Dönemi Osmanlı dış politikası

Abstract

oz II.Abdülhamit dönemi Osmanlı dış politikası, Türk diplomasi tarihinin önemli aşamalarından birini oluşturmaktadır. Bu araştırmada, Abdülhamit dönemi Osmanlı diplomasisinin siyasal, sosyo-ekonomik ve zaman zaman da etnik arka planı incelenerek, bir anlamda XX.yüzyıl Türk diplomasisinin oluşum aşamaları incelenmiştir. Tezde, 1876-1908 dönemi Osmanlı dış politikası bir bütün olarak incelenmiştir. İç politikayla ilgili gelişmelere de uluslararası politikayı etkilediği ölçüde değinilmiştir. Araştırmada Osmanlı dış politikasının seyrini, II.Abdülhamit'in tercihleri mi yoksa uluslararası konjonktür mü belirledi sorusunun cevabı da aranmaktadır. XXLyüzyıl Türkiye'sinin de önemli güncellerinden birini oluşturan Ermeniler ve Kürtlerle ilgili veriler, ağırlıklı olarak arşiv belgelerine dayalı bilgilerdir. Her ne kadar bu konu Osmanlı Devleti 'nin `iç sorunu` gibi görülse de, Avrupa devletlerinin konuya yaklaşımları genelde, olayları `uluslararalılaştırma` şeklinde olmuştur. Bu gün de aynı davranış biçiminin devam ettiğini söylemek mümkündür. Abdülhamit'in izlediği dış politika, Osmanlı Devleti'nin genel dış politikasıyla karşılaştırıldığında, farklılıklar net olarak ortaya çıkmaktadır. Padişah, dış politikada, Osmanlı toprak bütünlüğünü korumak için, çok değişkenli ve girift bir yol izlemiştir. Dünyanın en güçlü ve `rol belirleyici` devletlerinin ortasında yer alan Sultanın, sınırlı kaynaklarına rağmen, uluslar arası diplomasiyi iyi izlediği ve diplomatik dengeleri korumada başarılı olduğu görülüştür. Abdülhamit dönemi Osmanlı dış politikasının Balkanlar, Ortadoğu, Avrupa hatta ABD ile ilişkili olduğu düşünülürse, araştırmanın Türk dış politikası açısından da önemli bir dönemi kapsadığı açıktır. 111

ABSTRACT The Ottoman foreign policy during the reign of Abdulhamit second is one of the most important steps on Turkish diplomacy. In this study, the politic, socio-economic and ethnic structure of Ottoman diplomacy during the period of Abdulhamit second is investigated and it can be argued that this examination is helpful to understand the XX th century Turkish diplomacy. The developments in the domestic policy are mentioned only if they affect the international policy. The study aims to answer the question of `what determines the Ottoman foreign policy during this period: the Sultan's preferences or international conjuncture. In this study, the data of Armenian and Kurdish affairs are generally taken from the BOA. Although this subject seems as an internal affair, Europe states have made it an international problem. If the foreign policy of Abdulhamit second is compared with the regular foreign policy of the Empire, the difference of them can be seen clearly. The Sultan had prefered a complex foreign policy having different parameters to preserve the Empire's territorial integrity and independence. Despite limited resources and powerful states, it is seemed that Sultan is successful to keep the diplomatic balance. In sum, the Ottoman foreign policy during the reign of Abdulhamit second concerns Balkans, Middle East, Europe and even USA and this period is important for Turkish foreign policy. IV