Hisse senedi endeksine dayalı gelecek sözleşmeleri piyasası ve Türkiye`de riskten korunma aracı olarak uygulanabilirliği

Abstract

ABSTRACT Futures markets have unarguable important place in economies of developed and developing countries. Along with the advantages and functions that they provide, the important function of futures markets is hedging of mutual funds against price risk. In this thesis, after we explained theoretical structure of futures markets and stock indexes, we reveal characteristics and general fields of use of stock index futures contracts. In further sections, we tried to explore the use of slock index futures contracts, that haven't found practical application in Turkey, as an instrument of hedging against price risk. To do so, assuming that futures contracts on National 100 stock index are traded and using cost-of-carry model, we calculated theoretical futures prices for National 100 index from January 2 to December 28, 2001. Using these prices, we explained the principles of hedging against price risk of mutual fund that is in Turkey and consists of National 100 index's stocks. We used regression analysis technique to derive data that we used in hedging of the mutual fund with National 100 index futures contracts. As it becomes clear from result of the application, the need and importance of stock index futures contracts, that doesn't exist in Turkey yet, is huge. Changes, concerning with developing and emerging of futures markets, that have to be done in the framework of ISE ( Istanbul Stock Exchange ) have found place in the end of the thesis. Gelecek piyasalar gelişmiş ve gelişmekte olan devletlerin ekonomilerinde tartışılmaz önemli yer alıyorlar. Sağladığı faydaları ve fonksiyonların yanı sıra, gelecek piyasaların en önemli işlevi yatırım fonlarının fiyat riskinden korunmasıdır. Bu tezde, gelecek piyasaların ve hisse senedi endekslerinin teorik yapısını anlatırken, hisse senedi endeksine dayalı gelecek sözleşmelerinin özelliklerini ve genel kullanım alanlarını açıkladık. İllerdeki bölümlerde, Türkiye'de henüz uygulaması bulamayan hisse senedi endeksine dayalı gelecek sözleşmelerinin fiyat riskinden korunmasında kullanımını araştırmaya çalıştık. Bunun için Ulusal 100 hisse senedi endeksine dayalı gelecek sözleşmelerinin işlem gördüğünü varsayarak, taşıma maliyeti modeline mdayanarak 2 Ocak - 28 Aralık 2001 tarihleri arasında günlük teorik fiyatlarını hesapladık. Bu fiyatlardan yararlanarak, Türkiye'de bulunan ve Ulusal 100 hisse snedi endeksindeki hisse senetlerinden oluşan yatırım fonunun fiyat riskinden korunmasının çalışma şeklini anlattık. Ulusal 100 hisse senedi endeksine dayalı gelecek sözleşmeleri ile yatırım fonunun riskten korunmasında kullandığımız verilerinin hesaplanmasında regresyon analizi kullandık. Uygulamanın sonucundan anlaşılacağı gibi, Türkiye'de henüz varolmayan hisse senedi endeksine dayalı gelecek sözleşmelerinin gereksinimi ve önemi çok büyük. Bu piyasaların gelişmesine ve ortaya çıkmasına yönelik, İMKB bünyesinde yapılması gerekli çalışmaları da tezin sonunda yer buldu. IV

ABSTRACT Futures markets have unarguable important place in economies of developed and developing countries. Along with the advantages and functions that they provide, the important function of futures markets is hedging of mutual funds against price risk. In this thesis, after we explained theoretical structure of futures markets and stock indexes, we reveal characteristics and general fields of use of stock index futures contracts. In further sections, we tried to explore the use of slock index futures contracts, that haven't found practical application in Turkey, as an instrument of hedging against price risk. To do so, assuming that futures contracts on National 100 stock index are traded and using cost-of-carry model, we calculated theoretical futures prices for National 100 index from January 2 to December 28, 2001. Using these prices, we explained the principles of hedging against price risk of mutual fund that is in Turkey and consists of National 100 index's stocks. We used regression analysis technique to derive data that we used in hedging of the mutual fund with National 100 index futures contracts. As it becomes clear from result of the application, the need and importance of stock index futures contracts, that doesn't exist in Turkey yet, is huge. Changes, concerning with developing and emerging of futures markets, that have to be done in the framework of ISE ( Istanbul Stock Exchange ) have found place in the end of the thesis. Gelecek piyasalar gelişmiş ve gelişmekte olan devletlerin ekonomilerinde tartışılmaz önemli yer alıyorlar. Sağladığı faydaları ve fonksiyonların yanı sıra, gelecek piyasaların en önemli işlevi yatırım fonlarının fiyat riskinden korunmasıdır. Bu tezde, gelecek piyasaların ve hisse senedi endekslerinin teorik yapısını anlatırken, hisse senedi endeksine dayalı gelecek sözleşmelerinin özelliklerini ve genel kullanım alanlarını açıkladık. İllerdeki bölümlerde, Türkiye'de henüz uygulaması bulamayan hisse senedi endeksine dayalı gelecek sözleşmelerinin fiyat riskinden korunmasında kullanımını araştırmaya çalıştık. Bunun için Ulusal 100 hisse senedi endeksine dayalı gelecek sözleşmelerinin işlem gördüğünü varsayarak, taşıma maliyeti modeline m