Muhammet Oğlu Mustafa`nın XIV. yüzyılda yazdığı çağdaş tefsirin dil yorumu

Abstract

XIII. yüzyıldan XV. yüzyılın sonlarına kadar sürmüş olan Eski Anadolu Türkçesi döneminde birçok eser meydana getirilmiştir. Bu eserler zamanın dil özelliklerinin anlaşılmasının yanında düşünce yapısının da filizlenmesine yardımcı olmuştur. Bu devirdeki eserler genellikle dini içeriklidir. İncelediğimiz eser de bu doğrultuda yazılmış Mustafa bin Muhammed'in `Tebâreke Cüzü Tefsiri` tercümesidir. Tefsir metnini transkripsiyonlu olarak Latin alfabesine çevirdik. Çevirdiğimiz metnin noktalama işaretlerini belirledik. Metinde geçen bütün cümleleri yapı bakımından değerlendirdik ve bir sınıflandırma gerçekleştirdik. Bu sınıflandırma içinde meal kısmını oluşturan cümlelerin genellikle Türkçenin cümle yapısına ters düştüğünü gördük. Cümleler kaynak dil yani Arapçanın cümle dizgesi ile sağlanmış, hedef dil Türkçenin cümle düzeni fazla dikkate alınmamıştır. Tefsir bölümündeki cümle yapıları arasında Farsçanın önemli cümle tipini teşkil eden ki Ti cümleler de katılmış bu yolla cümleler gereğinden fazla uzatılmıştır. Ayrıca cümle başı edatları da cümlelerin genişlemesinde etkili rol oynamışlardır.

oz XIII. yüzyıldan XV. yüzyılın sonlarına kadar sürmüş olan Eski Anadolu Türkçesi döneminde birçok eser meydana getirilmiştir. Bu eserler zamanın dil özelliklerinin anlaşılmasının yanında düşünce yapısının da filizlenmesine yardımcı olmuştur. Bu devirdeki eserler genellikle dini içeriklidir. İncelediğimiz eser de bu doğrultuda yazılmış Mustafa bin Muhammed'in `Tebâreke Cüzü Tefsiri` tercümesidir. Tefsir metnini transkripsiyonlu olarak Latin alfabesine çevirdik. Çevirdiğimiz metnin noktalama işaretlerini belirledik. Metinde geçen bütün cümleleri yapı bakımından değerlendirdik ve bir sınıflandırma gerçekleştirdik. Bu sınıflandırma içinde meal kısmını oluşturan cümlelerin genellikle Türkçenin cümle yapısına ters düştüğünü gördük. Cümleler kaynak dil yani Arapçanın cümle dizgesi ile sağlanmış, hedef dil Türkçenin cümle düzeni fazla dikkate alınmamıştır. Tefsir bölümündeki cümle yapıları arasında Farsçanın önemli cümle tipini teşkil eden ki Ti cümleler de katılmış bu yolla cümleler gereğinden fazla uzatılmıştır. Ayrıca cümle başı edatları da cümlelerin genişlemesinde etkili rol oynamışlardır. ABSTRACT Since the Old Anatolian Turkish period that continued XHIth ceuntry to XVth ceuntry many literatual works done. That works help us to understand the terms linguistic characteristics and thinking structure. Most of the works are religional contents because impact of Islam. The work I studied is one of the work written at that way: `Tebâreke Cüzü Tefsiri` by Mustafa Bin Muhammed. I translated it with transcription to Turkish. I did sentence studying, and classified them. Finaly I recognised that sentencess are nonsuitable to Turkish sentence structure. Most of the sentencess in that work established in Arabic sentence structure and don't fit to Turkish sentence structure. Aditionaly, Persian charasteristic sentence structures used at that works and it coused to unneccessary long sentencess. m