19. yüzyıl Osmanlı sosyal yaşamında sanat eseri olarak yeni objeler

Abstract

oz Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'daki gelişmeleri izlemesi İstanbul'un fethiyle başlamış; 16. yüzyılda fetih ve kuşatmalar Akdeniz ve Doğu Avrupa'ya yönelmiştir. Savaşlar, anlaşmalar, elçi kabulleri, nüfus aktarımları, ticaret, devşirmeler, yabancı sanatçıların Saray'da çalışması gibi ilişkiler, Osmanlı ile Avrupa arasında bağların güçlenmesine neden olmuştur. 19. yüzyılda Osmanlı `Batılılaşmış`, Batıda da Doğu'ya karşı bir merak uyanmıştır. Osmanlı kentlerinde Batı köken ve esinli eşyalar tercih edilirken Avrupa'da Doğu'ya özgü eşya ve giysiler yaygınlaşmıştır. Sultan HI. Ahmed dönemi (1703-1730) Avrupa ile ilişkiler açısından bir dönüm noktası kabul edilmektedir. 18. yüzyıl ile başlayan bu süreçte, gelişen teknoloji ile bağlantılı olarak Batı'ya olan ticari bağımlılık artmıştır. Öte yandan devlet politikası gereği uygulanan ıslahat çalışmaları için Avrupa ürelerinin model alınması ile önce kurumlar Batılılaşmış, sonra Saray ve Sarayın ilişkide olduğu soylu kesim Batılı etkileri gündelik yaşama geçirmeye başlamıştır. 19. yüzyılda gündelik yaşama sıçrayan Avrupa etkileri sonucu evlere giren yeni objelerin sanat açısından incelenmesiyle; ortaya çıkan yeni eşya formları ve yeni malzemelerden üretilen geleneksel formlar, kurulan fabrikalar ve Osmanlı pazarına yönelik Avrupa ticaretinin şuurları ortaya çıkmaktadır. Tez, 19. yüzyılın Avrupa ve Osmanlı açısından genel bir tablosunu çizmekte, bu dönemde Osmanlı yaşantısına giren yeni objelerin sanatsal eğilimlerdeki değişimi ne yönde etkilediğini ve ne oranda kabul gördüğünü araştırmaktadır. 111

ABSTRACT After Istanbul had been conquered, the Ottoman Empire started to follow developments in Europe. In the 16th Century, conquests and sieges were directed to tiie Mediterranean and Eastern Europe. The relations between the Ottoman Empire and Europe were strengthened through battles, agreements, exchange of representatives, population transfers, trade, the `devşirme` system and foreign artists working in the Palace. In the 19th Century, Ottomans were westernised while at the same time the West became curious about the East. In the Ottoman cities, western originated or styled goods were preferred, whereas in Europe eastern goods and clothing were widespread. The Sultan III Ahmed period (1703- 1730) is recognised as a corner stone in the relation between the Ottoman Empire and Europe. As with the start of the 18th Century, in line with the development of technology, the commercial dependency to the West increased. In addition to that, European countries were chosen as a model for modernisation activities implemented as part of government policy. As a consequence, first the institutions were westernised and then the Palace and elites who were in contact with the Palace translated western effects to their daily lives. As new objects, entering houses as a consequence of European effects in the daily lives, were artistically investigated in the 19th century, new object forms emerged, new materials were used for traditional forms, factories were established and boundaries of European trade towards Ottoman market developed. This thesis provides a general picture of the 19th Century in European and Ottoman perspectives and investigates the artistic effects of the new objects entering Ottoman life and the acceptance they received. IV