Yakındönem tarihimizde Limni adası

Abstract

Semadirek, Bozbaba, Gökçeada, Bozcaada ve Tavşan adaları ile birlikte Boğazönü adalar sistemini oluşturan Limni Adası, 1456 yılında II. Mehmed'in saltanatı döneminde Türk idaresine Ermiştir. Anadolu'ya yakın olmaları nedeniyle Türkiye'nin güvenliği açısından önem arz eden Boğazönü Adaları, boğazlar sisteminin birer uzantısı oldukları için Çanakkale Boğazi'na ulaşan deniz yollarım kontrol edebilme konumuna da sahip bulunuyorlardı. Çanakkale Boğazi'na 80 km. uzaklıkta bulunan Limni'nin fethiyle Batı Anadolu'nun savunmasında önemli bir nokta elde edilmiştir. Türle hakimiyetinin başlaması ile birlikte Limni'nin Türkleştirilmesi için faaliyetlerde bulunulmuştur. Bunun için başta Batı Anadolu olmak üzere İmparatorluğun çeşitli bölgelerinden Limni Adası'na Türklerin yerleştirilmeleri sağlanmaya çalışılmıştır. Buraya yerleşenlerin ve yerli reâyânın sosyal ve diğer ihtiyaçlarım karşılayabilmek amacıyla Köprülü Mehmed Paşa Vakti bünyesinde kurumlar oluşturulmuş; imarethane, camii, mescit, dergâh, çeşme, su yolları gibi çeşitli eserler meydana getirilmiştir. Limni'nin Türk hakimiyetinde kaldığı sürece Limni'de yaşayan Hristiyan Rumlar ile Türkler arasında tam bir hoşgörü ve huzur ortamı mevcut olmuştur. Nitekim yaklaşık 450 yıl boyunca yönetici konumunda bulunan Türkler ile nüfusun büyük çoğunluğunu meydana getiren ve aynı zamanda ticaret, tarım gibi iş kolları ile uğraşan Rumlar arasında, 1821 'deki genel Rum isyanı istisna edilecek olursa, önemli bir çatışma ve sürtüşmeye rastlanılmamıştır. İlk dönemlerde Gelibolu Sancağı'na bağlı bir nahiye konumunda bulunan Limni XVIII. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren Cezâyir-i Bahr-i Sefîd Eyâleti bünyesinde kaza, eyâletin yeniden yapılandırılmasından sonra ise sancak statüsüne yükseltilmiştir. Bu çalışmada Yakındönem tarihimizde Limni Adası'nın idarî kurumlan, yerleşim ve nüfus yapısı, adalet teşkilatı, ekonomik durumu, Balkan savaşları sırasında Yunanistan tarafından işgal edilmesi ve Lozan Andlaşması sonucunda da adanın Türk hakimiyetinden çıkışı mevcut eser ve arşiv belgelerinin ışığı altında açıklanmaya gayret edilmiştir. m

Limnos Island, which is among the islands Semadirek, Bozbaba, Gökçeada, Bozcaada and Tavşan Island forming the system of Boğazönü Islands, was taken under the sovereignty of Turks in 1456, during the sultanate of II Mehmed. Being, close to Anatolia, Boğazönü Islands were considered important for the security of Turkey. Besides, since they were prolongation of the system of fee` straits, they possessed a location where the maritime lines getting the Dardanelles could be controlled By the conquest of Limnos, which is 80 km. fer from the Dardanelles,-^, important point was achieved for the defense of the Western Anatoliar By the time Turkish sovereignty started, action was taken to Turkize-Ümnos. İn order tctachieve this, Turks were stroven to move into limnos Island from various parts of fee empire, especially from fee Western Anatolia. To serve fee social and other needs of fee people who moved there and fee local people (Greek), institutions were formed under fee structure of Köprülü mehmed Paşa Waqf (foundation); warious works were built such us soup kitchens, mosques, masjids, tekkes, (dervish lodge), fountains and waterlines. During fee sovereignty of Turks, there was an absolute peace and tolerance among fee Christian Greeks and fee Turks living in Limnos Island. Except for fee general Greek rebellion in 1821, an important skirmish or irritation was not encountered during 450 years, between fee Turks, who were in fee position of governers and fee Greeks, who formed the biggest part of the population and dealt wife labors such us trade and agriculture. Limnos was a nahiye (subdistrict) of Gelibolu Sanjak (subdividision of a province) during fee first periods. Beginnig from fee second half of XVII. decade, it was accepted as a kaza of Cezâyir-i Bahr-i Sefid Province and after fee province was rebuilt, Limnos' es status was increased as a sanjak. In this study, administrative associations, structure of settlement and population, organisation of justice, state of economy of Limnos Island in our recent history, occupation of it by Greece during Balkan Wars and release of it from the Turkish sovereignty as a result of Lozan Pact were tried to be examined in fee light of fee existing works of art and archives. IV