Türk vergi hukukunda re`sen tarh

Abstract

Türk vergi sistemi beyan esasına dayalı tarh yöntemine dayanır. Buyöntemde vergi, yükümlünün beyan ettiği matrah üzerinden hesaplanır. Yükümlününbeyanının doğru olduğu bir tür karine olarak kabul edilmekle birlikte, vergiidaresinin bu beyanın doğru olup olmadığını araştırma yetkisi vardır. Yükümlününmatraha ilişkin beyanının gerçeği yansıtmadığını kanıtlayan vergi idaresi, Vergi UsulKanunu (V.U.K)'nda yer alan, ikmalen, re'sen ve idarece tarh yöntemlerinden birinikullanarak eksik vergiyi tamamlatır.V.U.K 30/1. maddeye göre re'sen vergi tarhı, vergi matrahının tamamenveya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitineolanak bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergiincelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarındabelirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunmasıdır. V.U.K butanıma ek olarak hangi durumlarda re'sen tarh yapılabileceğini de madde 30/2'de 6bent halinde saymaktadır. 6 bent halinde sayılan bu koşulların varlığı durumundamatrah ya takdir komisyonunca saptanır, ya da vergi inceleme elemanının raporundagösterdiği miktar re'sen takdir olunmuş matrah sayılır.Re'sen tarh, vergi kayıp ve kaçaklarını önleme fonksiyonu ile vergilemedeeşitlik ve adalet ilkelerinin gerçekleşmesine katkıda bulunur. Ancak re'sen tarhsebebinin varlığı soyut ve varsayıma dayalı olarak matrah belirlenmesi olanağıvermez. Bu şekilde belirlenen matrahlara dayanılarak yapılan tarh işlemleri, yargıorganlarınca çoğunlukla iptal edilmektedir. Dolayısıyla vergi inceleme elemanları vetakdir komisyonlarının matrah takdirini gerçeğe en yakın biçimde ve somut verileregöre gerçekleştirmesi gerekir. Ancak yine de matrahın re'sen takdiri bir tahmini ifadeettiğinden yükümlünün gerçek durumuna uymayabilir. Yükümlü gerçek durumubelgelendirmediği için bu duruma katlanmak zorunda kalmaktadır.

Turkish taxation system is based on an imposition method as per declaration bythe tax-payer. In this method, the tax to be paid is calculated according to the baseamount declared by the tax-payer. The tax office is authorized to investigate thecorrectness of the declared amount by the tax-payer although the same is principallyconsidered to be true. In the event that the tax office proves that the declared amount forthe tax base by the tax-payer is not true, then the tax office has the deficit tax amountcompleted by way of employing one of the procedures, explained in the Law of TaxProcedures, such as replenishment, tax imposition by the tax office or by assumption.Tax imposition by way of assumption, as per article 30/1 of the Law of TaxProcedures #213, is the method to implement a tax amount by way of assessment bythe tax evaluation committees or upon a base amount or part of the base amountmentioned in the tax examination reports prepared by officers that are authorized tocarry out tax investigations, in the event that it is completely or partially impossibleto determine the base tax amount through books, records or documentation availableor by legal ways. Apart from the preceding description, the Law of Tax Proceduresexplains the conditions for implementation of tax imposition by way of judicial orderin 6 closes in article 30/2. When the conditions described in the 6 closes exist, the taxbase is either calculated by a tax evaluation committee, or the amount shown in thereport by the tax investigation officer is assumed to be imposed.Tax imposition by assumption serves in preventing tax loss and frauds andcontributes the equality and justice principles be realized in taxation. Despite all these,existence of reasons for a tax imposition by way of assumption does not givepermission to determine a tax base amount depending on assumptions or abstract facts.The implementations of tax imposition depending on tax base amounts determined thisway are usually cancelled by courts. Therefore, the tax investigation officers and taxassessment committees must carry out detailed investigations in order to make theirassumptions in the most realistic way and depending on concrete data. Still the methodof tax imposition by way of determining the tax base amount on assessment may notfit the real situation of the tax-payer because it is based on assumptions. Tax-payerusually bears this since he/she is not able to document his/her real situation.