Cari işlemler dengesinin sürdürülebilirliği: 2001 sonrası Türkiye uygulaması

Abstract

Dünya ekonomisi son 30 yıldır boyutları gittikçe büyüyen ve sıklığı artanfinansal krizlere muhatap olmaktadır. Bu krizler üzerinde birçok farklı alandanakademisyenler ve bürokratlar çalısmalar yapmakta ve nesnel kriterler belirleyerekkrizlerin nedenleri ve sonuçları hakkında öngörüler gelistirmeye çalısmaktadır.Türkiye ekonomisi için de durum farklı değildir, nitekim gelismekte olan birülke olarak Türkiye'nin kendine has birtakım yapısal sorunları bulunmakla, zamanzaman ekonomik darboğazlar ve çıkmazlar içerisine düsebilmekte, bu olumsuzdurum iyi yönetilemediği takdirde sonuçları yıkıcı olabilen finansal krizleri tecrübeedebilmektedir.Bu çalısmanın amacı Türkiye'de ve dünyada son 30 yılda yasanan finansalkrizlerin yapısını cari islemler dengesi bağlamında inceleyerek cari açık sorunununfinansal krizlere neden olup olmadığını arastırmak ve buradan edinilecek kanaatle2001 yılı sonrası Türkiye Ekonomisi'nde var olan yüksek oranlı cari islemler dengesiaçıklarının uzun dönemde sürdürülebilir olup olmadığını, yani muhtemel bir finansalkrize sebebiyet verip vermeyeceğini tespit etmektir.Bu amaca yönelik olarak çalısmada, öncelikle cari islemler dengesi, cariislemler dengesinin sürdürülebilirliği ve sürdürülemezlik durumu olan finansalkrizlerle ilgili teorik bilgi verilmis, izleyen bölümde son 30 yılda dünyada yasananfinansal krizler, cari açığın etkisi göz önünde tutularak değerlendirilmistir. Sonbölümde Türkiye Ekonomisi'ne dair 2001 sonrası verileri, kriz tecrübelerinden eldeedilen kriterlere göre değerlendirilmis ve cari islemler açığının sürdürülebilir nitelikkazanmaya basladığı yönünde önsel bir tahmin yapılmıstır. Sonrasında literatürdesıklıkla kullanılan Dönemlerarası Denge Modeli yardımıyla ekonometrik bir analizgerçeklestirilmis ve önsel bulgular doğrulanarak Türkiye'de 2001 sonrası cariislemler dengesinin zayıf formda sürdürülebilir olduğu sonucuna ulasılmıstır.

Since 30 years The World Economy has been running into financial criseswhich are getting bigger and denser. Hence, academicians and officials fromdistinctive areas are performing numerous studies about these crises in order todevelop foresight to the causes and consequences of them by determining someobjective criteria.There are also same conditions for Turkish Economy, because as adeveloping country Turkey has some structural problems. As a result, it may comeacross some economic obstacles and blind alleys, and also these obstacles mayturn into serious financial crises depend on the condition of unsuccessfulmanagement.The aim of this study is to investigate whether the post-2001 current accountdeficits of Turkey are sustainable in long term or not, that is whether a financial crisismay occur as a result of current account deficit. In order that, past financial crisisexperiences of Turkish Economy in last 30 years were analyzed in terms of currentaccount situation, for sake of determining whether current account problempromotes the possibility of financial crisis.Towards main intent of the study, firstly a theoric base was prepared aboutcurrent accounts, its sustainability and the unsustainability condition; financial crises.In the following part of study, financial crises of the world outbroke in last 30 yearswere investigated from current account perspective. In the last section, post-2001data of Turkish Economy were examined by the means of criteria which are heldfrom past experiences, and current account deficit of Turkey predicted, a priori, assustainable. Afterwards, by using the Intertemporal Approach, an econometricanalysis was executed and outcome of the model said that post-2001 currentaccount deficits of Turkish Economy found as sustainable but in weak form.