Çin`in Orta Asya politikası

Abstract

20. Yüzyılın 90'larında SSCB'nin çökmesi Orta Asya'daki siyasi durumu değiştirmiştir. Bölgede başlayan ?Büyük Oyun?da ABD, Çin, Rusya ve diğer büyük devletler kendi aralarında rekabete başlamıştır. Dolayısıyla Çin Halk Cumhuriyeti de Orta Asya'ya doğru politika uygulamıştır. Bu politika ekonomik ve siyasi boyutlara ayrılır. Neticede Çin, Orta Asya ülkelerinin dış politikalarındaki önemli ortak olmuştur. Hazırlanan Yüksek Lisans Tezinde 1991'den sonraki Çin Halk Cumhuriyeti'nin Orta Asya bölgesinde yürüttüğü politika incelenmiştir. Türkçe, Rusça, İngilizce ve Kazakça kaynaklardan yararlanan bu araştırmada diğer dünya devletlerinin Orta Asya'daki jeopolitik çıkarları ve özellikle Çin Halk Cumhuriyetinin ?Büyük Oyun?daki yürüttüğü politika yazılacaktır. Büyük devletler rekabetindeki Orta Asya ülkelerinin çıkarları ve geçmiş yirmi sene içerisindeki Çin-Orta Asya ilişkilerinin bölge devletlerine olumlu ve olumsuz etkileri incelenecektir.Anahtar kelimeler: Orta Asya, Çin, Büyük Oyun, Doğu Türkistan, ABD, Rusya, ŞİÖ, petrol, doğal gaz

The fall of USSR in nineties of 20th century brought political breakdown and change in Central Asia. USA, China, Russia and other major countries started a competition with each other in the ?Great game? that had started in a region. Therefore, People?s Republic of China applied a politics towards Central Asia. This politics divides into economical and political dimensions. Eventually China became an important partner in foreign politics of Central Asian countries. Politics of People?s Republic of China that was executed on the region after 1991 will be analyzed in prepared graduate thesis. In the research that was sourced by Turkish, Russian, English and Kazakh materials geopolitical interests of other world countries in Central Asia and especially the politics executed by People?s Republic of China in the ?Great Game? will be composed. Interests of Central Asian countries in the competition of big countries and positive-negative effects of Chinese - Central Asian relations on countries of the region in past twenty years will be analyzed.Keywords: Central Asia, China, Great Game, Eastern Turkestan, USA, Russia, SCO, oil, natural gas