Sigorta şirketlerinde finansal raporlama ve Türkiye finansal raporlama standartlarına geçişin etkilerine yönelik bir araştırma

Abstract

Sigorta sektörü, Türkiye ve dünyada finans sektörü içerisinde gelişime en elverişli alanların başında gelmektedir. Kişi ve kurumlara güven sağlayan sigortanın temel amacı, ileride doğması muhtemel olan risklerin dağıtılmasını sağlamaktır. Sigorta şirketleri ayrıca oluşturdukları fonlarla, tahvil ve hisse senedi gibi yatırım araçları ile sermaye piyasasının gelişmesine katkıda bulunmaktadırlar. Sigorta sektörünün gelişmesine ve büyümesine katkı sağlayan etkenler arasında sektörün genç nüfusa sahip olması, kişi başına düşen gelir oranındaki artış, yeni sigorta ürünlerinin ortaya çıkması, AB ile uyum süreci ve artan yabancı ilgisinin yer aldığı görülmektedir.Geçmişte sigorta sektörü de dahil olmak üzere dünyadaki tüm sektörlerde farklı muhasebe uygulamaları ve raporlamaları kullanılmıştır. Ancak, küreselleşme hareketlerinin ortaya çıkması sonucunda Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) ile farklı uygulamalar birbirine uyumlu hale getirilmeye başlanmıştır. Kaliteli tek bir muhasebe standardının uygulanması sonucunda şirketler ortaya çıkan finansal raporlama sonuçlarını dünyadaki diğer şirketlerin sonuçlarıyla daha rahat kıyaslama olanağına sahip olmakta ve farklı muhasebe uygulamalarının neden olduğu ek maliyetler ortadan kalkmaktadır. Bu yeni uygulama, Avrupa Birliği'ne uyum aşamasında Türk şirketlerinin dünya piyasalarında yer alabilmelerinin sağlanması açısından son derece önemlidir. Türkiye'deki sigortacılık sektörünün de Avrupa Birliği sigortacılık mevzuatına uyum sağlayabilmesi için, sigorta sektörüne yönelik yeni yasal düzenlemelerin yapılmasını gerektirmiştir. Bu nedenle Hazine Müsteşarlığı'nca `Sigorta ve Reasürans Şirketleri ile Emeklilik Şirketlerinin Finansal Raporlamaları Hakkında Yönetmelik` ile 01.01.2008 tarihinden itibaren sigorta sektöründe de Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından, Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarıyla bire bir uyumlu şekilde belirlenen Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına (TFRS) uyum esası kabul edilmiştir.Bu çalışmada ilk olarak, dinamik bir alan olan sigorta sektörünün dünyadaki ve Türkiye'deki tarihsel gelişim süreci, sigorta kavramları, sigorta işlemlerinin muhasebeleştirilmesi sırasında özellik arz eden durumlar, UFRS-TFRS'nin ortaya çıkışı ve önemi konularında literatür taraması yapılmıştır. Çalışmada en son olarak TFRS'ye göre hazırlanmış finansal tabloların sektörü ne şekilde etkilediği incelenmiştir. Araştırmanın yöntemi, anket çalışması olup sigorta şirketlerinin Muhasebeden Sorumlu Yöneticileri'ne TFRS'ye göre hazırlamış oldukları finansal tabloların daha şeffaf, anlaşılır ve karşılaştırılabilir olup olmadığına ilişkin anket yapılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 15 istatistik paket programında analiz edilmiş ve bu analizden çıkan sonuçlar ayrıntılı olarak yorumlanmıştır.

Insurance sector is leading area which is the most convenient for development within the finance sector in Turkey and the world. The basic aim of insurance, which provides confidence to individual and corporations, is that allocates risks which are possible to occur in the future. Besides, insurance company forms funds. These funds contribute to development of capital market by the financial instruments as bonds and stocks. Contributing factors to improve insurance sector are; young population of the sector, rising of per capita income ratio, arising new insurance products, adaptation process with Europen Union and increasing foreign relations.In the past, different accounting implementations and reports were used at the whole sectors in the world beside insurance sector. But, by reason of arising globalization movements, these different implementations are begun to harmonize by International Financial Reporting Standards (IFRS). As a result of implemeting high quality accounting standards, companies have more easy comparison possibility for their financial reporting results together with other companies? results in the world. Besides, also additional costs, which arise by reason of different accounting implementations, will be disappeared. This new practice is extremly important for Turkish companies to take place in world markets in the process of harmonization to Europen Union. Therefore, new legal regulation is needed to harmonize insurance legislation of Turkey to Europen Union. Hence, harmonization of TFRS, which full translation of IFRS, was approved by Repuclic of Turkey Prime Ministry Undersecretariat of Treasury and a regulation about the financial reporting come into force on the date of 01.01.2008.In this study, firstly historical development process of insurance sector which is a dynamic area in the world and Turkey, insurance concepts, offering speciality situations of insurance operations, arising IFRS-TFRS and their importance have been reviewed. Then, financial statements which were prepared according to TFRS, how to affects sector has been examined. Survey method has been used in this study. The survey has been performed on accounting managers of insurance companies which prepared financial statements in accordance with TFRS. The aim of the study has been evaluation of effect of TFRS reporting on financial reports of insurance companies. The obtained data have been analyzed by using SPSS 15 statistics package programme. Results of the study have been discussed and interpreted in details.