Uluslararası ticari sözleşmelerde mücbir sebep ve aşırı ifa güçlüğü/hardship klozları

Abstract

Uluslararası sözleşmelerdeki mücbir sebep ve aşırı ifa güçlüğü/hardship klozları sözleşme taraflarının aralarındaki ticari işlemleri güvence altına almak ve sözleşmeyi imkansız hale getirebilecek ya da taraflardan biri için ekonomik olarak çekilmez kılabilecek,öngörülemeyen ve tarafların kontrolleri dışında olan olaylara karşı bir koruyucu önlem sunmak amacıyla yaygın olarak kullanılan sözleşmesel araçlardır.Bu klozlar sayesinde, özellikle uzun süreli sözleşmelerde ,sözleşme tarafları sözleşme ilişkisinin temelinde yer alan risk dengesine daha çok nüfüz edebilirlerve sözleşmenin ifasını kesecek harhangi bir olayın meydana gelmesi durumunda insiyatif kullanarak olaya müdahale edebilirler.Bu çalışmanın amacı uluslararsı tahkim kararlarının ve uygulamada kaleme alınan ve kullanılan model klozların ışığı altında uluslararası ticari sözleşmelerdeki mücbir sebep ve aşırı ifa güçlüğü /hardship klozlarına ilişkin değişik yaklaşımlar incelenmektir.

Force majeure and hardship clauses in international commercial contracts are widely used contractual instruments to secure commercial transactions between the contracting parties and,to introduce a preventive measure against the unforeseeable and uncontrollable events which may render the contract either impossible or economically unbearable for the contracting parties.By virtue of these clauses,especially in long term agreements,contracting parties may gain insight into the risk balance lying at the root of the contractual realation and, may interfere proactively in the event of any occurrence which may interrupt the performance of the contract.In light of the international arbitral awards and various model clauses actually drafted and used in practice,the aim of this study is to examine different perspectives of the force majeure and hardship clauses in international commercial contracts.