Osmanlı imparatorluğunda yabancı istihdamı: Anadolu - Bağdat ve Hicaz demiryolları örneği (1888 ? 1918)

Abstract

Osmanlı imparatorluğunda yabancı sermaye girişimi olarak başlayandemiryolu inşası aynı anda farklı amaçları gerçekleştiren işlevlere sahipti. Demiryoluinşası, Osmanlı için hâkimiyet alanını imparatorluğun uzak köşelerine taşıma,güvenliği tesis etme, ticari ve zirai verimliliği sağlama ve en önemlisimodernleşmenin lokomotifi olma anlamı taşırken, yabancı sermaye ve busermayenin sağlandığı devletler için de pazar ve nüfuz alanının genişletilmesianlamına geliyorduOsmanlı'da çeşitli zamanlarda birçok sektörde yabancılar istihdam edilmeklebirlikte demiryolu sektörü yabancı işgücünün çok yoğun olarak kullanılmasındandolayı yabancı işgücü istihdamı yönüyle özel bir öneme sahiptir. Özellikle nitelikliistihdamın çoğunluğunun yabancı olması sebebiyle, demiryolu sektörü yabancılarınçalışma yaşamını incelemede uygun bir sahadır.Bu çalışmada farklı veçhelerden farklı anlamlar taşıyan demiryolu yapımınınasıl failleri olan işçi, usta ve mühendis gibi yabancı işgücünün demiryolundanhedeflenen gayenin neresinde durdukları, bunların çalışma deneyimleri incelenerekortaya konmaya çalışılmıştır.

In the Ottoman Empire the construction of the railways implemented asforeign direct investment had several functions that enabled different aims. For theOttoman Empire, the railway construction has meanings such as extending hissovereignty in all area of Empire?s, even long distance point, establishing safety,enabling efficiency in the trade and the agriculture and finally the most importantleading factor for the modernization. Also for foreign capitals and their origin states,it meant expanding their power in this new market and territory.Although, foreign labour had been employed different sectors for historicalprocess in Ottoman Empire, Railway industry had been exclusive position because ofutilizing foreign employment intensively. This sector is suitable especially foranalyzing working life of foreigners, because most of qualified employment wasforeign in it.In this thesis, we tried to determine the position of the foreign labours such asworker, master and engineer, who were the real creators of railway construction,among targets expected from railway construction which had different meanings indifferent dimensions by analyzing their working life experiences.