Cevâhirü`l-Ma`ânî (Paris nüshası) metin ve söz dizimi incelemesi

Abstract

Bu çalışmada, XV. yüzyılda Òı?ır bin Ya`úub tarafından yazılmış olan Cev?hirü'l-Ma`?nì (809/1406) adlı mensur eser, söz dizimi özellikleri açısından incelenmiştir. Bu eserin seçiminde eserin, döneminin dil özelliklerini yansıtması ve şimdiye kadar bilinen en eski mensur olarak yazılmış Esmâ-i Hüsnâ şerhlerinden birini ihtiva etmesi etkili olmuştur. Ayrıca eserin en önemli nüshası olan Paris nüshası temin edilerek bunun üzerinde inceleme yapılmıştır.Öncelikle, eserin bütün nüshaları toplanarak, hepsi üzerinde genel bir çalışma yapılmış ve Paris nüshası ile Tırnovalı nüshasından faydalanılarak metin kısmı oluşturulmuştur. İkinci aşamada, eserde geçen kelime grupları ayrıntılı bir şekilde incelenmiş ve bunlarla ilgili gerekli örnekler verilmiştir. Üçüncü aşamada, eser cümle özellikleri açısından ele alınmış ve belli sınıflandırmalara tabi tutulmuştur. Dördüncü aşamada da eser transkripsiyonlu olarak latin alfabesine aktarılmıştır. Ve son aşmada ise metinden elde edilen veriler ve tespitler ortaya konmuştur.

In this study the prose work of Cev?hirü?l-Ma`?nì (809/1406), which was written by Òı?ır bin Ya`úub in the XV.century, is examined in terms of its syntax features. That the work reflects the language features of the period it belongs to and refers to one of the oldest known written (text) explanatory prose of Esma-i Hüsna of Allah until today have been effective for the selection of the work. In addition, as being the most important copy of the work, the Paris copy isrrovided and examined.First of all, all the copies of the work are collected, it has been worked on generally and the text version is formed with the help of Paris and Tırnovalı copies. In the second place, the chunks of words included in the work are examined and relevant examples are given when necessary. Thirdly, the work is discussed in terms of characteristics of the sentence and has been subject to certain classifications. Fourth, the work has been transferred to the Latin alphabet with a transcription. Finally, the data obtained from the text and the findings have been revealed.