Transfer fiyatlandırmasında emsallere uygunluk ilkesi

Abstract

Çok uluslu şirketlerin dünya ticaretindeki payının artması ve söz konusu şirketlerin karlarını küresel düzeyde arttırma çabaları uluslararası alanda vergisel düzenlemeleri etkilemekte ve bu konuda yasal düzenlemeler yapılmasına neden olmaktadır. Bu anlamda transfer fiyatlandırması çok uluslu şirketler için vergi planlamasının bir unsuru haline gelmekte ve transfer fiyatlandırmasının uluslararası alanda önem kazanan vergisel açıdan en çok tartışılan konulardan biri olmasına neden olmaktadır.Transfer fiyatlandırmasının yanlış kullanımı ülkeler arasında sermaye hareketlerine neden olarak sermayenin bir ülkeden diğerine kaymasına neden olmaktadır. Ayrıca bu durum vergiden kaçınmaya da yol açabilmektedir. Vergiden kaçınmanın bir unsuru olarak transfer fiyatlandırmasının kullanılması vergisel açıdan problem yaratarak, ülkelerin yasal düzenlemeler yapmalarına neden olmaktadır. Bu nedenle uluslararası alanda transfer fiyatlandırması uygulamaları vergi idareleri tarafından daha sıkı olarak denetlenmekte ve yapılan denetimler giderek artmaktadır.Transfer fiyatlandırmasının öneminin artması, emsallere uygunluk ilkesinin de öneminin artmasına neden olmuştur. Emsallere uygunluk ilkesi OECD düzenlemelerinde genel kabul görmüş ilke haline gelmiştir. Ayrıca diğer ülkelerdeki düzenlemeler de emsallere uygunluk ilkesine göre yapılmaktadır. ABD, İngiltere ve Türkiye örnek olarak verilebilmektedir. Emsallere uygun fiyata ulaşmada farklı yöntemler bulunmakta ve emsallere uygun fiyat bu yöntemlerle belirlenmektedir. Vergi mükelleflerinin de emsallere uygun fiyata ulaşmada bu yöntemleri uygulamaları beklenmektedir.Bu çalışmada, öncelikle çok uluslu şirketler ve devletin vergilendirme yetkisinin sınırları incelenerek, transfer fiyatlandırması kavramı ve transfer fiyatının tespit usulleri incelenmektedir. Emsal kavramının Vergi Usul Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu, Katma Değer Vergisi Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu açısından taşıdığı anlam değerlendirilmektedir. Transfer fiyatlandırmasında emsallere uygunluk ilkesi OECD düzenlemeleri, ABD, Avrupa Birliği, İngiltere, Çin açısından açıklandıktan sonra, Türkiye'de transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı 5422 ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi kanunları açısından karşılaştırılarak incelenmekte ve transfer fiyatlandırmasının hukuki niteliği açıklanmaktadır. Son olarak da transfer fiyatlandırmasında bazı özellikli konular emsallere uygunluk ilkesi yönünden değerlendirilmektedir.

Increasing market shares of multi-national corporations in world trade, and their efforts for increasing their profits, are effective on the international tax regulations, and require making legal regulations on this issue. In this context, transfer pricing becomes an element of tax planning for multi-national corporations, and this brings transfer pricing into international prominence and makes it an issue, which is widely discussed in terms of tax-related matters.Incorrect use of transfer pricing causes capital movements between countries, and hence the capital moves from one country to the other. Besides, this may cause tax evasions. Using transfer pricing as an element of tax evasion causes problems in terms of tax-related matters, and hence countries issue legal regulations. In this respect, the international transfer pricing practices are strictly controlled by tax offices and the number of control mechanisms is increased.Increased importance of transfer pricing caused an increase in the importance of the arm?s length principle, as well. The arm?s length principle has become a generally accepted principle in terms of OECD regulations. Regulations in other countries are made in accordance with the arm?s length principle too. U.S.A., England, and Turkey can be given as examples. Different methods are developed for figuring out arm?s length prices, and arm?s length prices are determined according to these methods. Taxpayers are expected to use these methods for figuring out the arm?s length price.In this study, transfer pricing principle, and the methods of figuring out the transfer price are analyzed by primarily analyzing multi-national corporations, and the limits of the government?s taxing power. The significance of the arm?s length principle is assessed in terms of Tax Procedure Law, Corporate Tax Law. Income Tax Law, Value Added Tax Law, and Capital Markets Law. The arm?s length principle in transfer pricing, is analyzed in terms of OECD regulations, U.S.A., European Union, United Kingdom, and China, and then hidden income distribution by means of transfer pricing in Turkey is comparatively analyzed in terms of Corporation Tax Laws No. 5422 and 5520, and the legal aspect of transfer pricing is explained. Finally, some specific issues are assessed in terms of the arm?s length principle.