Bursevî Muhyiddîn Halîfe`nin İbretnâme`si: Metin ve inceleme

Abstract

Zengin varlığı ile büyük bir hazineye sahip arşivlerimiz, muhafaza ettikleri edebî eserleri gün yüzüne çıkarabilecek ve böylece geçmiş ile gelecek arasında bir köprü oluşturabilecek araştırmacıları beklemektedir.Bursevî Muhyiddin Halîfe'nin İbretnâme isimli eseri, dinî-tasavvufi ve ahlakî mesneviler arasına alabileceğimiz türde bir mesnevidir. Eser 310 varaklık bir yazmadır.İbretnâme 6360 beyit, 55 parça 656 dörtlük ve 27 varaklık 2 parça mensur bölümlerden müteşekkildir. Fâ`ilâtün, fâ`ilâtün, fâ`ilün vezni ile yazılmış havası olsa da bu vezni eserin pek çok yerinde uygulayamadığımız için hece vezni ile yazılmış olma ihtimalini göz önüne alarak eserin veznini hece olarak kabul etmeyi uygun bulduk; ancak murabba, kaside, terkib-bent nazım şekilleriyle yazılan yerlerde aruz vezninin varlığı dipnotlar vasıtasıyla ifade edilmiştir. Eserin ?mevize ve nakildir ki? ile başlayan yerlerini ise mensur kabul ederek tetkik ettik.Şair eserinde, okuyucuya doğrudan ibretlik vesikalar anlatırken sözlerini ayet ve hadislerle desteklemiştir. Eserde ahlaki kuralların yanı sıra beşeri münasebetlere dair öğütler de sıralanmaktadır. Bu öğütlerin veya ibretlik vesikaların büyük bir kısmı dünya hayatının geçiciliğine, ahiret hayatına bu yurda hazırlanırken mutlaka kâmil bir mürşidin elinden tutmak gerektiğine işaret etmektedir.Anahtar Kelimeler: İbretnâme, Dini Tasavvufî Ahlakî Mesneviler, Klasik Türk Edebiyatı,

Our archives are very rich in works and they have a big cultural treasure. Our archives have been waiting for researchers who explore the literary works they have and who build a bridge between the past and the present.Bursevî Muhyiddîn Halîfe?s İbretnâme is a work that can be accepted as an example of the religious-mystical mesnevis. The manuscript of the work contains 310 leaves. This work is recorded in İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kitaplığı with the code No 2495-154. The inscription date and the inscriptor are unknown.İbretnâme consists of 6360 beyits, 656 verses and 27 folios of prose. The passages starting with ?mevize ve nakildir ki? are accepted as prose and they are analyzed.This study is expected to help us to understand the inner world of a mystical poet as well as it helps us to get information about the mystical literature in the 17th century.Our society gives much importance to this kind of religious stories in our understanding of İslam, we think analyzing these religious stories scientitically whether in verse or in prose and serving them to our society will be very beneficialKeywords: İbretname, Religious-Mystical-Moral Mesnevis, Classical Turkish-Literature.