Pankreas adacık sisteminde deneysel incelemeler

Abstract

- 31 ÖZET 1- Sıçanda pankreas adacxk sisteminin çeşitli etken maddelerle uyarılmasının fonksiyonel ve morfolojik olarak in celenmesini amaçlayan bu tez çalışmasında toplam 21 adet Wistar tipi beyaz sıçan kullanıldı. 2- Sıçanlar üç grupta toplandı. Grup I: Glukoz (% 200 mg) ilave edilmiş perifüzyon ortamında deneye tabi tutulan sıçanlar. Bu grup aynı zamanda diğer gruplar için kontrol grubu niteliğinde idi. Grup II. Perifüzyon ortamına % 100 mg Glukoz + L-Leucine (16.6 m.Mpl (Merck) ilave edilmiş deney şartlarında incelenen sıçanlar. Bu grup, L-Leucine etkisine glukozun stimülasyonunu da incelemek için seçilmiştir. Grup III: % 100 mg Glukoz + 1 mg/100 ml Glukagon (Novo) ilave edilmiş perifüzyon ortamında incelenen sıçanlar. Bu grup, glukagon'un adacık sistemine direkt veya indirekt etkisini fonksiyonel ve morfolojik açıdan değerlendirmek için seçil miştir. 3- Tezde kullanılan inceleme yöntemleri, adacık siste minde insülin salınımını, a) fonksiyonel yönden değerlendir mek üzere Radyoimmunoassay yöntemi kullanılmış olup, b) mor folojik incelemeler için de perifüzyon sürecinde belli zaman-- 32 - larda alınan pankreas parçacıkları ışık mikroskobu ve elek- tronmikroskobu düzeyinde yürütülmüştür. -4- Fonksiyonel bulgular Adacık sistemindeki etkilenme de glukoz uyarısında az bir etki olduğunu; Glukoz + L-Leucine etkisinde insülin salınmasının daha da arttığını göstermiş tir. Ayrıca, Glukoz + Glukagon'la uyarılmada bulunan insülin değerlerindeki artış, adacık sisteminde bu uyarıcılarla insü lin salınmasının etkilendiğini kanıtlamıştır. Perifüzyon tekniğinin uygulamasına başlarken, setin düzeni seçilirken akım hızı incelenmiştir. Ortamda salman insülinin tahrip olmasını önlemek üzere bir anti-insülin et- ken olan Trasylol kullanılmıştır. Böylece adacıklardan salman insülin değerlerinin kaybı önlenip gerçek miktara yaklaşım sağlanmıştır. 5- Morfolojik bulgular fonksiyonel verilerle uyum gös termiştir. a) Işık mikroskobu bulgularında adacık sistemini uyarı cı etkenlerle A ve B hücrelerindeki değişiklikler, seçici bo ya, tekniği Gomori'nin Aldehyde fuchsin boyası ile belirtil miştir. B hücrelerinde aldehyde-f uchsin ile granüllerin viyo- let boyanmasmdaki azalma,- insülin salmımmdaki artış; Aldehyde-f uchsin1 le boyanan granüj,l_erdek_iar tış da B-hücrele- rindeki insülin yapımının hızlandığı şeklinde değerlendiril miştir. b) Elektronmikroskobu gözlemleri, perifüzyon sürecinde insülin salmmasındaki hızlanmaya uygun olarak gerek B hücre lerinin gerekse A hücrelerinin ultras trüktür yapılarındaki değişiklikleri yansıtır nitelikte bulunmuştur. Böylece bu tez çalışması `in vitro` şartların en iyileştirilmiş bir tipi olan `perifüzyon` şartlarında pankreas adacık sisteminin uya-33 - rılması, insulin salmımına bağlı olarak yapılan incelemeleri hücre düzeyinde değerlendirirken sadece B hücrelerinin değil, A hücrelerinin de dikkate alınması gerektiğini göstermekle konuya yeni bir yaklaşım getirmiştir. Bu gözlemler insülin salınmasında Glukagon'un dolaylı uyarıcı etkisini savunan hi potezi destekler nitelikte bulunmuştur.

-34 SUMMARY 1- The aim of this thesis was to investigate the functional and the morphological aspects of the islet system in rat pancreas following stimulation with various effective agents and a total of 21 wistar albino rats were used. 2- Rats were divided into three groups: a) Group I: Rats exposed to the perifusion medium to which glucose, in the dose of 200 mg %, was added. This group also served as the control group for the other groups. b) Group II: Consisted of rats exposed to the perifusion medium to which 100 mg % of Glucose + L-Leucine (16-6 m.Mol (Merck) were added. This group was chosen, also, for the investigation of glucose stimulation under the effect of L-Leucine. c) Group III: Rats examined in the perifusion medium to which 100 mg % of Glucose + 1 mg/100'ml Glucagon (Novo) were added. This group was chosen for the investigation of the direct or the indirect effects of glucagon on the functional and the morphological aspects of the islet system. 3- Investigation procedures applied in this study were related to insulin secretion in the islet system: a) Radio immunoassay was used in order to examine the functional-35 - aspect; b) Pieces of pancreas tissue were taken at certain time periods during the perifusion for morphological investigation which was carried with light and electron microscopes. ' 4- Findings in relation with the functional activity revealed that glucose stimulation in the islet system was slightly effected and that the insulin secretion was more increased under the effect of Glucose + L-Leucine. Also, high values were obtained with Glucose + Glucagon stimulation which gave evidence that the insulin secretion was influenced with these stimulators. At the beginning of the application of the perifusion technique, when the set arrangement was chosen, flow rate was tested. In order to prevent the destruction of the insulin s secreted in the medium an anti-insulin agent, Trasylol, was used. In this way, loss in the amount of insulin which was secreted from the islets was prevented and almost the real value was obtained. 5- Morphological observations were found to be in accordance with the functional findings: a) Stimulation of the islet system was observed with light microscopy and alterations in A and B cells were shown with the selective staining technique, Gomori's Aldehyde fuchsin method. In B cells, decrease in violet staining with Aldehyde fuchsin in the granules indicated to the increase in the secretion of insulin, whereas, increase in the Aldehyde fuchsin positive granules was considered as the enhancement of the insulin synthesis in B cells. b) Electron microscopical findings revealed structural alterations in B and as well as in A cells reflecting the-36 - enhancement in insulin secretion during the perifusion period. So, in this study, using perifusion which was the best `in vitro` condition, examination at the cellular level of the stimulated pancreas islet system in connection with insulin secretion has brought a new point of view by showing that not only B cells, but also A cells should be taken into consideration. These observations were found to give support to the hypothesis which favors the indirect stimulatory. effect of glucagon in insulin secretion.