Bazı antrakinon bileşiklerinin asid-baz endikatörü özelliklerinin incelenmesi

Abstract

- 72 - 6. ÖZET Doğal kaynaklı olup, sentezleri tmre ve arkadaşları tarafından yapılan 6 adet hidroksi antrakinon türevinin (1- hidroksi, 3-met il antrakinon; 1-hidroks i, 3-hidroksimet il ant rakinon; 4-hLdroksi, 3-metil, 1-metoksi antrakinon; 1, 4-dihid- roksi, 3-hidroksimet il antrakinon; 1-hidroksimetil,4-hidroksi antrakinon; l,4-dihidroksi,3-hidroksietil,2-hidroksimetil antrakinon) asit-baz t itrasyonlarında endikatör olarak kulla nılabilirlikleri incelendi. ' Bu amaçla A- -A, maddelerinin pKa değerleri spektrofo- L O tometrik yöntemle hesaplandı. pKa değerleri A.-Aj. için 9,0 - 9,4 arasında A, için ise 8,8-8,5 arasında bulundu. İncelenen türevlerden A.. -A- pH 9'a kadar 410-470 nm'de absorbans göste rirken, pH 10'dan sonra maksimum 490-540 nm'ler arasına kay dı. Aynı kayma A, maddesinde pH 8-9 arasında, pH 8 için 450 o nm; pH 9 için 510 nm oldu. Analitik dalga boyu olarak pKa he saplarında 370-600 nm'ler arasındaki absorbans değerlerinden yararlanıldı. A-A,'nm asit-baz endikatörü olarak uygulamaları ali-- 73 - zarin ve f enolf talein ile mukayeseli olarak potasyumkarbona- tın HC1 ile, potasyumhidro j e«if talat in NaOH ile titrasyonuna uygulandı.. Titrasyonlar aynı zamanda potansiyometrik olarak takip edilerek bitiş noktaları saptandı. PotasyümkarT)onatın HC1 ile t itrasyonunda A.-A, için endikatör hatası -% 1,86 ile +% 2,28 arasında iken, alizarin için +% 1,24, fenolftalein için ise -% 0,48 olarak bulundu. Potasyumhidro jenf talatın NaOH ile titrasyonunda ise endikatör hatası A. -A, için -% 3,63 ile +% 3,05 arasında 16 iken, alizarin için -% 2,67, fenolftalein için +% 1,14 olarak bulundu. İncelenen antrakinon türevleri ayrıca parasetamol, sitrik asit, amoksisilin ve sef menoksimin NaOH ile titrimet- rik- tayininde de uygulandı. Herbir titrasyon potansiyometrik olarak da takip edilerek bitiş noktaları hesaplandı. Endika tör hataları A, için -% 1,69, -% 1,33 arasında; A` için +% 1,39 ile +% 0,56 arasında; A- için +% 2,61 ile +% 2,25 arasında; A, için +% 1,99 ile +% 1,39 arasında; Ar için -% 0,15 ile -% 0,99 arasında; A& için -% 0,72 ile -% 3,38 arasında bulundu. Bitiş noktasında sarı-turuncudan, pembe renge dönüm gösteren antrakinon türevleri minimum 0,25 yg/ml konsantras yonda dahi gözle görülebilmektedir.

- 74 - 7. SUMMARY In this study some natural hydroxy antraquinones which synthesised by imre and Ersoy, were investigated for use as the endicator in acid-base titrations. For this purpose pKa values of compounds A1 -A, were calculated by the spectrophotometr ic methods and found to be 9,0-9,4 for A, -A,- and 8,8-8,5 for A,. A..-A,- exhibited maximum absorbance in between 410-470 nm up to pH 9, the maximum schifted to 490-540 nm for pH 10. The similar schift were observed for A, and maximum absorbance was 450 nm up to pH 8, the maximum schifted to 510 nm for pH 9. For pKa calculations, absorbance values.between 370 - 600 nm were used. In potasium carbonate titrations by hidrokloric acid and potas iumhydrogenphatalate titrations by sodiumhydroxyde we 'used these anthraquinones and compared them with alizarin and phenolphatalein. The titrations controlled by potansio- metrically too.- 75 - The titration's errors were between -% 1,86 and +% 2,28 for A.-A,, +% 1,24 for alizarin and -% 0,48 for phenolphatalein in potas iumcarbonate titration by hidro- chloric acid -% 0,48 for phenolphatalein. These errors were between -% 3,63 and +% 3,05 for A, - A5, -% 2,67 for alizarin and +% 1,14 for phenolphatalein in potasiumhydrogenphatalata titration by sodium hydroxyde. These antraquinones were used in paracetamol, sitric acid, amoxycillin, cefmenoxime titrations, by sodium hydroxyde Each titrations controlled by potansiometric titrations too. Indicator errors were between -% 1,69 and -% 1,33 for A., ; +% 1,39 and +% 0,56 for A2 ; +% 2,61 and +% 2,25 for Ajj +% 1,99 and +% 1,39 for A4 ; -% 0,15 and -% 0,99 for A5 and -% 0,72 and -% 3,38 for Afi. These antraquinone ' s colours changed from yellow - orange to pink at the end points and were usable minimum 0,25 Ug/ml consantrations.