Psikosomatik deri hastalarında ve şizofrenlerde sembolik fonksiyonlar

Abstract

- 93 ÖZET Araştırmamızda Psikosomatik Deri Hastalıkları ile Şizofrenleri, sembo lik fonksiyonun işleyişi açısından karşılaştırdık. Amacımız bir komünikasyon tarzı, yani işaretler sistemini kullanan bir temsil mekanizması olarak ele aldı ğımız semptomu (özellikle psikosomatik semptomu) hem kognitif hem affektif açıdan incelemekti. Bunu gerçekleştirebilmek için gelişimsel metoddan yola çıktık, tki hasta grubuna da Piaget Test Bataryasından seçtiğimiz Üçlü Sınıf landırma (Somut mantık işlemleri) ve İkili Eşleştirme (Formel mantık işlemle ri) Testlerini uyguladık. Ayrıca semptomun affektif dinamiklerini inceleyebil mek için Rorschach Testini kullandık. Araştırmadan elde edilen bulguları şu şekilde özetleyebiliriz: 1- Psikosomatik Deri Hastaları kognitif testlerde Formel Döneme özgü düşünce özelliklerini sergilediler; dolayısıyla da, hipotezimizde öngördüğümüz gibi somut mantık döneminde takılmadıklarını gösterdiler. 2- Buna karşılık kronikleşmiş psikosomatik deri hastalan kognitif test lerde şizofrenlerinkine benzer bir tutum sergileyerek mantık öncesi döneme öz gü düşünce özelliklerini gösterdiler. 3- Psikosomatik Deri Hastalarının Rorschach Testindeki performansları, gerçeklere affektif yaklaşımın son derecede kısır olduğunu, hastaların olaylara duygusal bir katılım göstermeden pasif ve konformist bir şekilde seyirci kal dıklarını gösterdi. Bu açıdan Piaget' nin Somut Mantık Dönemine tekabül eden bir affektif şemaya uygun tarzda hareket ettiler.94 4- Bunun yanında deri hastaları, yine şizofrenlerin tutumuna çok ben zer şekilde, algı organizasyonu, dürtü kontrolü ve primer süreç - sekonder sü reçlerin kullanımı açısından ise ilkel bir gelişim düzeyinde yer aldılar. Sonuç olarak Psikosomatik Deri Hastalarını sembolik fonksiyonun işleyi şi açısından ele aldığımızda, bu hastaların temsil sistemini kullanmada kognitif yönden bir güçlükleri olmadığı (kronikleşmişler hariç), ama buna karşılık sembo lik fonksiyonun affektif kullanımında çok yetersiz kaldıkları; hatta şizofrenle rin gerilemiş oldukları seviyeden de geriye, belki sensori-motor döneme kadar geriledikleri düşünülmektedir. Böylelikle psikosomatik semptomun gerçek bir sembol olmadığı, duygu ve dürtülerin biyolojik-fizyolojik bir boşalımından iba ret kaldığı hipotezi bizim araştırmamızda da dğrulanmış olmaktadır.

- 95 - RESUME Dans cette recherche nous avons essaye de comparer du point de vue de la fonction symbolique un groupe de malades dermatologiques psychosoma- tiques avec un groupe de schizophr&nes. Notre but 6tait d'Ğtudier le symptöme (prâcisement le symptöme psychosomatique) que nous envisageons comme un mode de communication, done un mecanisme de representation utilisant le systâme des signes, selon son double aspect â la fois cognitif et affectif. Nous avons choisi comme mĞthode de recherche la möthode gGnetique - dĞveloppementaliste. Notre procedure consistait en 1' application â nos deux groupes de patients 2 tests cognitifs choisis parmis les tests piagStiens: la Trichotomie pour etudier les operations logiques concretes; les Arrangements pour Ğtudier les operations logiques formelles. En outre, pour pouvoir mieux entrevoir les dynamiques affectifs sous-jacent au symptöme, nous avons fait recours au test de Rorschach. Les resultats obtenus peuvent etre râsumes comme suit: 1- Nous avons pu rencontrer chez les patients dermatologiques psycho- somatiques des caracteristiques propre â la pensee formelle. Ceci est en contradiction avec nötre hypothâse dans laquelle nous avions prSvu que ces patients devaient âtre fixes au stade des operations logiques concretes. 2- Par contre les malades dermatologiques chroniques ont montr6 une attitude comparable â celle des schizophrSnes au cours des test cognitifs.- 96 C'est â dire nous avons observe chez eux des caracteristiques propre â la pensee preoperatoire-symbolique. 3- En ce qui concerne les resultats obtenus au test de Rorschach, nous avons remarque que les patients psychosomatiques avaient un mode d' apprehension du r?el assez rigide et pauvre. İls ne demontraient pas une approche affective et restaient passifs devant les Ğvânements sans pouvoir s'y engager emotionnellement et sans pouvoir faire preuve d' initiative, lis adoptaient devant leurs amotions une attitude d'observateur passif et conformiste. De ce point de vue nous pouvons dire, en nous appuyant sur la formulation de Shands qu'ils se situent â un stade affectif correspondant au stade des operations concrâtes decrit par Piaget. 4- En outre ces mSmes malades faisaient preuve, tres semblablement aux resultats obtenus par les schizophrânes, d'un mode d'organisation perceptuel trds primitif. Du point de vue contröle des impulsions et utilisa tion des processus primaires et secondaires nous avons pu mettre en 6vidence des ressemblances assez importantes avec les performances des schizophrenes. En conclusion nous pouvons deduire que, pris en ce qui concerne la function symbolique, les malades dermatologiques psychosomatiques n'ont pas de difficultes â utiliser le systSme de representations sous son aspect cognitif. Cependant l'utilisation de ce meme syst&me sous son aspect affectif reste tres insuffisant. Ceci nous permet de penser que les malades dermato logiques psychosomatiques ont regresse â un stade peut-Stre inferieur â celui des schizophrenes, voir jusqu'au stade sensori moteur. Mais nous voulons bien prĞciser que cette regression porte uniquement sur la representation des affects et amotions et non pas sur la pensee. De cette façon l'hypothese selon laquelle le symptöme psychosomatique ne şerait pas un vrai symbole representant un conflit quelconque et qu'il se röduirait â une simple döcharge bio-physiologique des impulsions se revele Stre verifiee egalement dans notre recherche.