Cyclosporin-A`nın fare endokrin pankreas hücreleri üzerindeki etkilerinin ultrastrüktürel ve ışık mikroskobik incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada Cyclosporin-A (CyA) nın çeşitli tedavi dozları kullanılarak, fare endokrin pankreası üzerindeki et kileri morfolojik yönden araştırıldı. CyA, 14 gün süreyle günlük 8, 15 ve 50 mg/kg'lık dozlarda i. m. olarak verildi. 14 gün sonra alınan pankreas doku örnekleri ışık ve elektron mikroskobunda incelendi. Işık mikroskobunda, Langerhans adacıklarında aldehit fuksin reaksiyonunun doz artışına bağlı olarak dereceli bir şekilde hafiflediği gözlendi. Buna ek olarak 50 mg/kg CyA uy gulanan grupta, adacık içinde belirgin sitoplazmik vakuol içeren hücreler görüldü. Bu vakuollerde PAS reaksiyonu nega tifti. Elektron mikroskobunda, adacıklarda özellikle B hücre lerinde belirgin değişiklikler saptandı. Doz artışına paralel olarak artan Endoplazmik retikulum ve Golgi de dilatasyon, mitokondrilerde şişme, krista ve matriks kaybı dikkat çekmek teydi. 15 ve 50 mg/kg CyA dozlarında, B hücre sitoplazmaları çeşitli çaplarda sitoplazmik vakuoller ile dolu idi. Hatta 50 mg/kg CyA verilen grupta, tüm hücreyi kaplayan çok büyük va kuol oluşumlarına rastlandı. Bu vakuoller balonlaşmış hücre görünümü vermekteydi. Bu değişikliklere paralel olarak B hüc re granüllerinde de belirgin azalma izlendi. Ayrıca hem endo krin hem de ekzokrin pankreas hücrelerine ait özellikler ta şıyan mikst hücrelere rastlandı.- 64 - Bir diğer deney grubunda, 14 gün süreyle 15 ve 50 mg/ kg CyA i. m. olarak uygulandıktan sonra ilacın dozları yarıya indirilerek (7,5 ve 25 mg/kg) 14 gün daha uygulamaya devam edildi. Sonra 30 gün ilaç verilmeden beklendi ve geri dönüş olup olmadığı araştırıldı. Bu gruplarda morfolojik olarak, adacıklarda henüz normale tam bir dönüş olmadığı gözlendi. Tüm deney gruplarında, B hücreleri dışında diğer hücreler morfolojik açıdan etkilenmedi. Sonuç olarak CyA'nm fare adacıklarının B hücrelerinde belirgin harabiyete yol açtığını ve 30 günlük süre içinde adacıkta tam bir geri dönüş olmadığı saptandı.

- 63 - ÖZET Bu çalışmada Cyclosporin-A (CyA) nın çeşitli tedavi dozları kullanılarak, fare endokrin pankreası üzerindeki et kileri morfolojik yönden araştırıldı. CyA, 14 gün süreyle günlük 8, 15 ve 50 mg/kg'lık dozlarda i. m. olarak verildi. 14 gün sonra alınan pankreas doku örnekleri ışık ve elektron mikroskobunda incelendi. Işık mikroskobunda, Langerhans adacıklarında aldehit fuksin reaksiyonunun doz artışına bağlı olarak dereceli bir şekilde hafiflediği gözlendi. Buna ek olarak 50 mg/kg CyA uy gulanan grupta, adacık içinde belirgin sitoplazmik vakuol içeren hücreler görüldü. Bu vakuollerde PAS reaksiyonu nega tifti. Elektron mikroskobunda, adacıklarda özellikle B hücre lerinde belirgin değişiklikler saptandı. Doz artışına paralel olarak artan Endoplazmik retikulum ve Golgi de dilatasyon, mitokondrilerde şişme, krista ve matriks kaybı dikkat çekmek teydi. 15 ve 50 mg/kg CyA dozlarında, B hücre sitoplazmaları çeşitli çaplarda sitoplazmik vakuoller ile dolu idi. Hatta 50 mg/kg CyA verilen grupta, tüm hücreyi kaplayan çok büyük va kuol oluşumlarına rastlandı. Bu vakuoller balonlaşmış hücre görünümü vermekteydi. Bu değişikliklere paralel olarak B hüc re granüllerinde de belirgin azalma izlendi. Ayrıca hem endo krin hem de ekzokrin pankreas hücrelerine ait özellikler ta şıyan mikst hücrelere rastlandı.- 66 - In the other experimental group, after i.m. injection 15 and 50 mg/kg/day CyA for 14 days, the half of the CyA doses (7,5 and 25 mg/kg) treated for additional fourteen days. Then, the drug withdrew for 30 days and reversibility were tested. In this groups, obtained finding revealed the stepwise reversibility of the B cell in pancreatic islets. Other cells of the pancreatic islets showed no morphologic changes in all experimental groups. In conclusion, morphological changes showed that CyA caused degeneration, and in the remission group, there was no total reversibility of the B cell of mouse pancreatic islets.