Tam sağlıklı erişkinlerde eritrositer parametreler demir ve eritropoietin ilişkisinin araştırılması

Abstract

ÖZET Araş tırmamız, 18-35 yaş arasında, sağl ıkl ı 28 kadın ve 32 erkekte eritrositer parametrelerle, demir parametreleri ara sındaki ilişkiyi açıklamak amacıyla yapıldı. Araştırma grubunun, 11 kişilik grubuna ayrıca biyolojik yöntemlerle er itropoietiît aktinite testi uygulandı. Olgularda eritrositer parametreler olarak; eritrosit, Hgb, %Hct9 değerleri ölçüldü. Bu değerlerden MCV, MCH, MCHC değerleri hesaplandı. Demir parametreleri olarak; serum demiri, total demir bağlama kapasitesi (TIBC) ölçüldü. % Transferrin saturasyonu (trs.Sat) uygun formülle hesaplandı. Eritropoietik aktivite^ düşük basınç kamarasında polisi- temi oluşturulan dişi farelerde test edildi. Farelere, olgulara ait plazma ve Fe 59 radyoizotopu enjekte edildi. Alınan kan örnek- lerinde eritrositlere inkorpore plan Fe59 izotopu ölçülerek % 59 Fe uptake oranı saptandı. Olgular kadın ve erkek grupları olarak ikiye ayrıldıktan sonra elde edilen ver ilere--göre 2 grup arasında karşılaştırmalar yapıldı. Bulgularımıza göre; erkek gruplarında eritrosit, % Hct ve Hgb değerleri normal sınırlarda, ancak kadın grubuna göre yüksek bulundu. Bunun yanında her iki grubun MCH, MCHC ve MCV değerleri, gruplar arasında hemen hemen eşit düzeylerde saptan dı. MCH ve MCHC değerleriyle ilgili bulgular; kadınlarda Hgb az lığına rağmen, Hgb sentez hızının erkeklerden yüksek olabilece ğini düşündürdü. Eritrosit ve %Hct farklılığına rağmen, kadın ve- 85 - erkeklerde MCV de değerlerinin eşit bulunması da, yine Hgb sentez hxziyla ilgili olabilirdi. Demir parametreleri ili ilgili bulgularımızı şu şekilde özetleyebiliriz: Her iki grupta serum demiri, TIBC ve %Trs.sat normal sınırlarda bulundu. Buna rağmen kadınlarda serum demiri ve %Trs.sat. erkeklere oranla düşük, TIBC ise, yakın düzeylerde saptandı. Kadınlarda serum demirinin düşük olmasına rağmen, TIBC değerinin yüksek bulunması demir gereksinmesinin fazla ol duğunu düşündürdü. Bu nedenle absorbe olan demirin transferrin- den ayrıldığı ve buna bağlı olarak %Trs.sat.nun düşük olabile ceği sonucuna varıldı. Eritropoietik aktivite testi yapılan kadın ve erkek 59 grupları arasında, %Fe uptake değerleri ile erıtrosıter para- meretreler karşılaştırıldı. Kadınlarda eritrositer parametreler- 59 den; eritrosit, %Hct ve Hgb değerleri erkeklerden düşük %Fe uptake ise yüksek bulundu. Eritrositer parame trelerdeki farklı lık nedeniyle, eritropoez hızını arttırmak amacıyla kadınlarda er itropoietin salgısının yükselebileceği düşünüldü. Eritrosit sayısı, Hgb konsantrasyonu ve %Hct değerleri 59 ile, eritropoietik aktiviteyi gösteren, %Fe uptake değeleri arasındaki korelasyonlar ince'lendi. Tüm parametrelerde (-) korelasyonlar elde edildi. Eritrositer parametrelerle, eritropoi- etin düzeyi arasındaki (-) korelasyon, beklenen bulgu olmasına rağmen, ilişkinin zayıf olması muhtemelen kan parametrelerinin normal sınırlar içinde bulunmasıyla açıklandı. 59 %Fe uptake ile demir parametrelerinin karş ılaş tırılma- 59 59 smda; serum demiri -%Fe uptake arasında ise (+), TIBC- %Fe 59 uptake arasında (-), % Trs.sat.- %Fe uptake arasında ise (+) zayıf korelasyonlar saptandı.- 86 - Tüm kadın ve erkek olguların serum demiri ile eritro sit sayısı arasında çok zayıf korelasyon olduğu saptandı. Bu bulgu eritrosit-sayısmın normalin altında olması koşulunda, farklı bir korelasyon elde edilip edilemeyeceğini düşündürdü. Bu nedenle eritrosit sayısı 4 milyonun altında olan olgular ayrıldı. Kadın olguların oluşturduğu bu gruba ait ayrıca kore lasyon incelemesi yapıldı. Serum demiri ile eritrosit arasın da yukarıdakine benzer şekilde çok zayıf korelasyon gözlendi. Tüm olguların kadın ve erkek gruplarında Hgb konsant rasyonu ile serum demiri arasında hiç bir ilişki bulunamadı. Yukarıda belirtilen nedenle^ Hgb değeri 14 gramın altında olan olgular ayrıldı. Bu grubun hemoglobin serum demiri korelasyonu incelendiğinde sonucun değişmediği gözlendi. Bu sonuçlara da yanılarak; serum demirinin Hgb sentezinde gerekli olan demirin göstergesi olamıyacağı düşünüldü. %Hct ile serum demir ârasinda kadın ve erkek grupların da ancak zayıf korelasyon değeri saptandı. 18 kadın olguda Hct değeri %40'ın altındaydı. Bu olgulara ait %Hct-serum demir ilişkisi incelendiğinde yine zayıf ilişki olduğu anlaşıldı. Eritrositer parametrelerin TIBC değerleri ile korelas yon incelemesi yapıldığında; her iki grupta da çok zayıf ilişki saptandı. Eritrosit sayısı 4 milyondan düşük olan kadın olgu larda ise ilişki orta derecede bulundu. TIBC-Hgb değerleri karşılaştırılmasında; korelasyon tüm gruplarda çok zayıf veya ilişkisiz bulundu. Eritrosit sayı sı 4 milyonun altında olan grupta, benzer parametreler arasında orta derecede ilişki saptandı. Bu bulgu eritrosit ve Hgb değeri düşük olan kişilerde taşıyıcı miktarının artabileceğini ve demir absorbsiyonunun kolaylaşabileceğini düşündürdü. Ancak, Hct değeri %40'ın altında olan grupta ilişkinin zayıf bulunması yu karıdaki bulgulara ters düşüyordu.- 87 - TIBC değerinin %Hct değeri ile karşılaştırılmasında; tüm gruplarda zayıf veya çok zayıf ilişkiler bulundu. Bulgu larımıza göre TIBC değerler ininde, orta dereceli anemi tanı sında, demirle ilgili kesin bir gösterge olamıyacağı anlaşı lıyordu. Eritrositer parametrelerin Hrs.sat.nu ile karşılaştı rılmasında tüm gruplarda zayıf veya çok zayıf ilişkiler bulundu. Genel olarak bulgularımız eritrositer parametrelerle, demir parametreleri arasında önemli bir korelasyonun bulunmadı ğını gösterdi. Normal sınırlar içinde kan parametrelerinde gözlenen küçük farklılıkların demir parametrelerine yansımadığı anlaşıldı. Orta derece anemiyi gösteren değerlerde; eritrosit sayısı 3-4 milyon arasında bulunan grupta Hct değeri Z40'ın altında olan olgularda veya Hgb değeri %14 g s dan düşük olan kişilerde de aranılan korelasyon saptanamadı. Şöyleki; Hct veya Hgb değerleri aynı olan olguların serum demiri, TIBC veya %Tcfe.sat. değerlerine bakıldığında farklı sonuçlarla karşılaşı lıyordu, Bu bulgular, tayin edilen değerlerin depo demiri hak kında bilgi vermediğini kanıtladı. Bu nedenle depo demirinin göstergesi olarak serum ferritin düzeyinin ölçülmesi gerektiği sonucuna varıldı. Olgularda beslenme şekilleri, yaşam koşulları, alışkan lıkları ve genel sağlık durumlarını inceleyen bir anamnez uy gulaması yapıldı. Sonuçta tayin edilen parametreleri etkileyen önemli bir faktöre rastlanmadı.

SUMMARY Our investigation was made in healthy 22 females and 32 males between 18 and 35 years old with the intention of estab lishing the relation between erythrocytic parameters and ferrous parameters. Further more, erythropoietic activity test was applied with biological procedures on a group of 11 people of the inves tigation group. In these cases, erythrocytes, Hgb, Met were measured as erythrocytic parameters. The values of MCV, MCH, and MCHC were calculated out of these estimates. As ferrous parameters-, serum iron, and total iron binding capacity (TIBC) were measured. Transferrin (Saturation % (Trs.sat) was calculated with an approp riate formula. Erythropoietic activity of the investigation group was tested in polycythemic assay mice. Polycythemia was induced in low pressure chamber during 21 days. The mice were injected with 59. 59. plasma samples and Fe radyoxsotope. Fe incorporation into red blood cell of assay mice was measured in the blood samples then 59 % Fe was calculated. Cases were divided into two groups as female and mole groups. Two groups were compared with each other on the basis of data obtained. According to our datared blood cell %Hct and Hgb values were found to be at normal borders in mole groups,- 89 - famt high in female groups, moreover, the MCH, MCHC and MCV volues of both groups were found to be at almost equal leves between ıgroups. Those findings related with MCH and MCHC values suggested that the rate of Hgb synthesis might be higher in females than that in males, though Hgb was in adequate in women. In spite of a difference the leved of red blood cells and %Hct, the discovery of an equal MCV values in both males and females might again be related with the rate of Hgb synthesis. We may summarize our findings. related with ferrous para meters as follows: In both groups, serum iron TIBC and % Trs.sat were found to be at normal levels. Yet, serum iron and %Trs.sat were defected to be lover in females than those in males, whereas TIBC was found to be at close levels. The discovery of high TIBC value in spite of low serum iron in females suggested that iron requirement was high. Therefore it was concluded that the absorbed iron was separeted from transferin and that %Trs.sat 59 might be low in consequence. Attempts were made to compare % F« uptake values and erythrocytic parameters between female and male groups in whom erythropoietic activity test 'was performed. Out of the erythrocytic pameters in females, red blood cells, %Hct ' 59 and Hgb values were found to be lower than those where Fe uptake was seen to be higher. Due to diversity in the erythropoietic parmeters it was suggested that the erythropoietin secretion may increase in women for the purpose of accelerating the rate of ery thropoiesis. Correlation between the erythrocyte count, Hgb concentra- 59 tion and SHct values and % Fe uptake values which showed the erythropoietic activity were examined. Negative correlations were obtained in all parameters. Although the negative correlation was the expected finding between erythrocytic parameters and eryth ropoietic activity levels, the poor relation was probably expla*- ined by the fact that blood parameters were found to be within normal limits.- 90 - 59 In the comparisons carried out between % Fe uptake and ferrous parameters, poor correlations of (+) between serum 59 59 iron and % Fe uptake of (-) between TIBC and% Fe uptake, and '/ 59 of (?*?) between. % Tfs.sat. and % Fe uptake were detected. It was obtained that there was a very poor correlation between serum iron and erythrocyte count of all female and male cases. This finding suggested whether a divergent correlation could be obta-, ined provided that erythrocyte count was below normal. Therefore those cases which had an erythrocyte count of less than 4 million separated. This group which was constituted by female cases was given a further examination of correlation. A very poor correla tion of similar to that described above *fas. observed to exist between serum iron and erythrocyte. No relation was found between Hgb concentration and serum iron in the female and male groups of all cases. Owing to the reasons cited above, those cases which had a Hgb value below 14 grams were separated. When the correlation between hemoglobin and serum iron of this group was examined, the result was observed not to change at all. Depending on these results, it was thought that serum iron could not be the evidence of the iron necessary for Hgb synthesis. Only poor correlation value was determined in female and male groups between %Hct and serum iron values. Hct value was below %40 in 18 female cases. When ^Hct and serum iron relation, of these cases was examined, again a poor correlation was observed. Upon a correlatory examination between erythrocytic parameters and TIBC values, a very poor correlation. was detected in both groups. In female cases in whom erythrocyte count was lower than 4 million the correlation was found to be of moderate intensity. In a comparison of TIBC -Hgb values, either a very poor or no correlation was found in all groups. In that group with an erythrocyte count of less than 4 million a correlation of moderate degree was detected among similar parameters. This observation suggested that in those people with low erythrocyte and Hgb values the level of transferrin might be increase and that iron absorp-- 91 - tion might be facilitated. However, the fact that the correla tion was found to be low in that group with a Hct value lower than %40 was contradictory to the above findings. When TIBC values were compored with %Hct values, either poor or very poor relation were detected in all groups. According to our findings it was apparent that there could be no definite evidence rela ted with iron in the diagnosis of moderate amemia in TICB values. In a comparison fjf erythrocytic parameters with %trs.sat poor or very poor correlations were found in all groups. Our findings generally suggested that there was no significant corre lation between the parameters of red blood cells and iron. It was clear that slight differences observed. in blood parameters within normal limits was not reflected on iron parame ters. In values showing moderate anemia; no expected correlation would be detecdet in the group having the red blood cell count of between 3-4 million in cases with a Hct value of lower than %40 or in those people with a Hgb value less than %14 g. in that, when serum iron, TIBC or %Trs.sat values of those cases having the same Hct or Hgb values were considered, different results were conf ronted with. These findings proved that the determined values did not give any information related with stored iron. Therefore, it was concluded that serum ferritin level should be measured as an evidence of st©red iron. Â history was taken, which examined the nutritional ways, life conditions, habits and general hygienic conditions of all cases, Finally, no significant factor was encountered with which affected the parameters determined.