Yerli koyun ve keçilerde sol Fossa Paralumbalis` in makro-anatomik farklılıkları

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, 12 adet yerli koyun ve 12 adet yerli keçi üzerinde sol fossa paralumbalis ' in topografisi ve çevrede ki anatomik yapılarla ilişkisi incelenmiştir. Materyalleri tesbit etmek için % 20 fenol, % 25 alkol (% 96'lık), % 7.5 gliserin, % 7.5 formalin ve % 40 su oranı ile hazırlanan özel solüsyon, arterlerin boyanması için de carmen kullanılmıştır. Sol fossa paralumbalis ruminantlarda çoğunlukla araştırıcılara tarafından yapılan, rumen punctionu, cesarien, laparatomi ve rumenotomi gibi operasyonların yapıldığı yer olması bakımından önemlidir. Sol açlık çukurluğu; cranialde son costanın caudal kenarından, caudalde tuber coxae'den çekilen düşey hatların, dorsalde proc. transversusların ucundan, ventralde ise patelladan cranial'e doğru çekilen longitudinal hatlarla kesişme si sonucu, bu sınırlar arasında kalan bölge olarak tesbit edilmiştir. Araştırma sonucu elde edilen bulgular aşağıdaki şekil de sıralanmaktadır: 1- Sol fossa paralumbalis in alanı ortalama olarak 28.2 kg' İlk koyunda 406.2 cm, hemen hemen aynı ağırlıktaki- 57 - 3 bir keçide ise 502.8 era 'dür. 2- Koyunlarda son N. thoracicus ile I.N. lumbalis'in R. raedialisleri arasındaki mesafe 6 cm, bu hayvanlarda I. ve II. N. lumbalisler arasındaki mesafe de yine 6 cm'dir. Keçi lerde aynı uzunluklar sırasıyla 6.2 ve 6.6 cm'dir. 3- M. obliquus externus abdominis in iplikleri her iki türde de fossa paralumbalis ' de horizontal olarak seyreder, dorsal ve caudal kenarları, M. obliquus internus abdominis'i kassel olarak örtememiştir. Fossa paralumbalis ' teki kısım son iki costanın lateralinden çıkar. Keçilerde kassel kısım daha iyi gelişmiş ve tu ber coxae'ye daha fazla yaklaşmıştır. 4- M. obliquus internus abdominis'in dorsal ve caudal kısımları hariç, M. obliquus externus'un kassel kısmı ile örtülmüştür. M. rectus abdominis'in lateral kenarından 2.5-3 cm yukarıda aponeuros'a geçer. Kas genellikle her iki türde de iki parça olarak görülmektedir. 5- M. transversus abdominis, her iki türde de son cos tanın vertebral ucundan 2-2.5 cm ventraline kadar aponeuro- tik, buradan itibaren ise kassel bir orijinle çıkar. Caudalde tuber coxae'ye ulaşamadan aponeuros'a geçer. 6- Koyun ve keçilerde fossa paralumbalis ' e son N. tho racicus ile I. ve II. N. lumbalislerin ventral kolları gider. 7- Onüçüncü (son) N. thoracicus; son costanın 0.5 cm caudalinde ve M. transversus abdominis üzerinde ventral'e doğru inerek genu costae'den 1-1.5 cm yukarıda R. lateralis ve R. medialis'e ayrılır.- 58 Lateral kol; M. obliquus externus ve internus abdoral- nis'e kollar verdikten sonra lateral karın duvarı derisi istikametinde dağılır. Ramus medialis; M. transversus abdominis üzerinde, buna kol vererek ventral'e doğru iner, genu costae hizasında cranial'e kıvrılmadan dik olarak M. rectus abdominis'in üzerine geçer ve son kollarına ayrılır. 8- N. iliohypogastricus ; M. transversus abdominis'in üzerine geçer, R. lateralis ve R. medialis'e ayrılır. Ramus lateralis; M. obliquus externus ve internus ab-, dominis'e kollar vererek bu kasları delip lateral ve ventral karın duvarı üzerinde R. cutanei lateralis ve ventralis olarak dağılır. Ramus medialis; M. transversus abdominis üzerinden kas'a kol vererek ventral'e doğru iner ve M. rectus abdominis üzerine geçerek bu kas üzerinde dağılır, bazen deriye kadar uzanan ince iplikçikler verir. Yalnızca üç keçide I.N. lumba- lis'in ventral kolundan ayrılan bir kol II. N. lumbalis'in ventral koluna katılmıştır. 9- N. ilioinguinalis ; Çıkışı ve seyri N. iliohypogas- tricus gibidir. Fakat bu sinirden, henüz R. lateralis ve medialis'e ayrılmadan önce ve hemen çıkış yerinin çok yakınında 6 keçi ve 4 koyunda görülen bir kol ayrılır. Bu kol caudal'e doğru seyrederek periton'un lateral yüzü boyunca tuber coxae'ye kadar uzanır ve M. obliquus internus abdominis'in medial yüzünden inguinal bölgeye kadar inerek bu bölgedeki organlara gider. Bir keçide bu kolun seyri farklıdır. Şöyle ki; sinir ayrıldıktan sonra cranial'e doğru ilerler, peri ton'un lateral yüzü üzerinde rumenin caccus caecus cranialis dorsalis'ine kadar uzanır, burada bir flexura yaparak geri döner ve normal seyrini tamamlar.- 59 - N. ilioinguinalis, keçilerde bazen N. iliohypogastri- custan kol alır. Bir koyun ve üç keçide ise N. ilioinguinalis ' ten ayrı lan bir kol N. genitof emoralis ' e katılır. Bu keçilerden bir tanesinde N. iliohypogastricus ' dan ayrılan bir kol N. ilioinguinalis ' e, N. ilioinguinalis ' den ayrılan bir kol ise N. genitof emoralis ' e katılır. 10- N. geni tof emoralis ; çıkış yerinin yakınında IV. N. lumbalis'ten gelen bir kol alır. Bir süre devam eder ve bu defa N. geni tof emoralis ' ten ayrılan bir kol IV. N. lumbalis'e katılır. Üç koyun ve dört keçide N. genitof emoralis iki kök olarak görülmüştür ve bunun ikinci kolu M. psoas major ile M. quadratus lumborum arasından geçer, M. obliquus inter- nus abdominis ve M. transversus abdominis arasında inguinal bölgeye kadar inerek dağılır. Koyunlarda III. N. lumbalis'ten ayrılan bir kol IV. N. lumbalis'e katılır. Bazen IV. N. lumbalis'ten ayrılıp III. N. lumbalis'e katılan bir kol da görülür. Keçilerde ise III. N. lumbalis, IV. N. lumbalis'e kol verir, kendisi de genellikle ondan kol alır. 11- M. cutaneus femoris lateralis; hemen çıktığı fora- menin yakınında cranial'e doğru uzanan bir kol'u genitofemo- ralis'e verir. Koyunlarda bu kol her zaman görülmez, sinirden caudal'e doğru daha kalın bir kol ayrılarak V.N. lumbalis'e katılır. Bu kol keçilerde çoğu kez görülür. 12- N. femoralis; çıkış yerinin yakınında önce IV. N. lumbalis'ten, VI. N. lumbalis'in çıktığı foramen hizasına geldiğinde ise N. obturatorius ' tan birer kol alır. Türler arasında fark tesbit edilememiştir.- 60 - 13- Aa. lumbalis; bölgenin vascularizasyonu genellikle ilk 3-4 a. lumbalis tarafından sağlanır. Karın kaslarına giden R. ventralis karnın dorsalinden, önce M. transversus ab dominis ve M. obliquus abdominis'e kollar vererek deri ve deri altı fascialar içinde kılcallara ayrılır. Türler arasında fark görülmemiştir. 14- A. circumflexa ilium profunda; tuber coxae'nin ventralinde R. cranialis ve caudalis'e ayrılır. Cranial kol ayrıldığı yerde; ilk kolu M. obliquus in- ternus abdominis'e vererek M. transversus abdominis üzerine geçer, bunun üzerinden son costanın 4 cm caudaline kadar ilerleyerek dağılır. Bu kas üzerinde seyrederken bir tanesi daha kalın genellikle iki kolu M. obliquus externus abdomi nis'e gönderir. Koyun ve keçi arasında fark tesbit edilmemiştir. 15- Keçilerde sinirler koyunlardakine nazaran daha be yaz, parlak ve kalındır. 16- Experimental olarak kullanılacak kalıcı tüp yerleştirilen bölge koyunlarda; son costanın ortası hizasından 3.3 cm caudalde ve II. vertebra lumbalis'in proc. transversu- sunun caudal kenardından 4.3 cm ventraldeki bölgedir. Keçi lerde ise bu son costanın 3.7 cm caudali ve II. proc. trans- versusun caudal kenarından 4.6 cm ventralidir. Özellikle bu bölgeye yakın yerlerde yapılan kalınlık ölçümlerinde ise ortalama kalınlık, koyunlarda 3-3.2 mm, keçilerde ise 3.2-3.4 mm' dir.

SUMMARY In this study, the left fossa paralumbalis ' e topo graphy and its adjecent structures were examined on 12 native sheep and 12 native goats. A solution of % 20 phenol, % 25 alcohol (% 96 degree), % 7.5 glycerin, % 7.5 phormalyn and % 40 water prepared in order to identify the materials, also, carmen is used to dye the arterie. The left fossa paralumbalis of ruminants are important; because, rumen punction, cesarien, laparatomi and rumenotomy, ect, operations are done here, by the most of the investigators. The left fossa paralumbalis, from last rib's caudal side in cranial, the perpendicular lines refrained from tuber coxae in caudal, from the end of proc. transversus of the lumbal vertebrae in dorsal, and in ventral the longitudinal lines that are refrained from knee bone to cranial as a result incision each come together, this is the region located among these boundaries. The results obtained by investigations are as follows: 1- The avarage square of the left fossa paralumbalis 2 is 406.2 cm at a sheep of 28.2 kg, almost at the same weight- 62 - goat it is 502.8 cm. 2- The distance between the last n. thoracicus and I.N. lumbalis's R. medialis is 6 cm at sheep, it is again 6 cm the distance between the I. and II. N. lumbalies at these animals. The same lengths in goats are in orderly 6.2 and 6.6 cm. 3- The fibers of M. obliquus externus abdominis are in both species found at fossa paralumbalis horizontally, the dorsal and caudal borders could not cover up the M. obliquus internus abdominis as musculer. The part in fossa paralumba lis comes out from the lateral surface of the last two ribs. The musculer part is well developed at goats and it's more closer to tuber coxae. 4- The M. obliquus internus abdominis except the dor sal and caudal parts is covered up by M. obliquus externus abdominis's musculare parts, it becoms an aponeurotic sheet about 2.5-3 cm above from M. rectus abdominis's. Muscle usually in both species is seen as two parts. 5- M. transversus abdominis, in both species starting from last rib's vertebral end, ventral to 2-2.5 cm till ventrally aponeurotic and from here musculare part comes out and then passes aponeuros, not reaching tuber coxae. 6- The last N. thoracicus, ventral branches of I, II. Nn. lumbales go the area at sheep and goats. 7- The thirteenth N. thoracicus, descending the last costa's 0.5 cm caudal and over M. transversus abdominis to wards the ventral is sperated into R. lateralis and R. medi alis 1-1.5 cm above from the genu costae.- 63 - The lateral branch; after distributing as M. ob-liquus externus and internus abdominis, lateral branche is scattered in the skin of abdominal wall. Ramus medialis; above M. transversus abdominis and by giving a branch to it descendens to ventral and before turn ing to cranial at the level of genu costae passes over M. rectus abdominis and gives its last branches. 8- N. iliohypogastricus ; it passes upon M. transversus abdominis and is divided into R. lateralis and R. medialis. Ramus lateralis; by giving branches to M. obliquus externus and internus abdominis, piercing these muscles, on lateral and ventral abdominal wall, ends as a lateral ventral cutaneus branches. Ramus medialis; upon the M. transversus abdominis giving a branch to the muscle comes down through ventral and passing on M. rectus abdominis scattered on here, some times it gives thin fibers, these are extending up to the skin. Only in 3 goats, a branch from I. N. lumbalis's ventral branch joined to II. N. lumbalis's ventral branch. 9- N. ilioinguinalis, its origine and direction is like N. iliohypogastircus generally. But just before distributing to R. lateralis and medialis, from this nerve and almost very close to origine a branches seperated that is seen in 6 goat and 4 sheeps. This branch extends on the peritone's lateral side to tuber coxae, and comes down from M. obliquus internus abdomi- nis's medial side till the inguinal region and then goes to organs. This branch is different at goat. Such as it is forwarding to cranial after leaving from the nerve and it is extended to saccus caecus cranialis dorsalis of rumen on the64 - periton's lateral side, and making a flexure, then it turns back and completes its normal way. N. ilioinguinalis sometimes, at goats, takes a branch from N. iliohypogastricus. At one sheep and three goats the branch that is distinguished from N. ilioinguinalis is then joined to N. ge- nitof emoralis. In one of these goats, a branch that is distinguished from N. iliohypogastricus joints to N. ilioinguinalis, the other branch that is seperated from N. ilioinguinalis is joined to N. genitof emoralis. 10- N. genitof emoralis ; it takes a branch from IV. N. lumbalis which is near the exit. It continues for a while and this time a branch that is distinguished from N. genitofemo- ralis is joined to IV. N. lumbalis. On 3 sheep and 4 goats, N. genitof emoralis is seen as two roots, and its second branch passes between M. obliquus internus abdominis and M. transversus abdominis. A branch that is distinguished from III. N. lumbalis is joined to IV. N. lumbalis on sheep, sometimes, it is seen that a branch is distinguished from IV. N. lumbalis and joined to III. N. lumbalis. On goats, III. N. lumbalis gives a branch to N. lumba lis and itself usually receives a branch from it. 11- N. cutaneus femoris lateralis; it gives a branch to N. genitof emoralis where it is just existed near foramen and goes cranially. This branch is not always seen at sheep a thicker branch is seperated from the nerve to caudal is joined to V.N. lumbalis.-es iz- N. femoralis; close to its exist, beginning from IV. N. lumbalis and when it comes out from VI. N. lumbalis receives a branch from N. obturatorius. Not any difference could be established between the species. 13- Aa. lumbales; the vascularisation of the region is generally ensured by first 3-4 a. lumbalis. Ramus ventralis that goes to abdominal muscles before abdomen dorsal and M. obliquus inter nu s abdominis and M. obliquus externus abdominis, then it is scattered to capillary under the skin. No difference between species could be established. 14- A. circumflexa ilium profunda; at tuber coxae's ventral, it is divided into R. cranialis and R. caudalis. By giving the first branch to M. obliquus internus abdominis the cranial branch passes over M. transversus abdo minis where it is distinguished, and over this, it continues to teh last rib's, 4 cm caudal to it and scatters there while going on this muscle, one of them sends the two other thick branches to M. obliquus externus abdominis. 15- The goats have more white and brighter nerves with regard to the sheep. 16- The region of lasting tube that will be used experimentally at sheep is 3.5 cm caudal to the middle part of the last rib, 3.4 cm ventral to the transverse process of the second lumbal vertebra. At goats this region is 3.7 cm caudal to the last rib, and 4.6 cm ventral to the caudal border of process second. The average thickness measurements, that is especially taken close to this region are, 3-3.2 mm at sheep, 3.2-3.4 mm, at goats.