Sodyum valproatın sıçan karaciğeri üzerine etkisinin ışık mikroskopik ve elektron mikroskopik düzeyde araştırılması

Abstract

52 ÖZET Bu çalışmada anticonvulsant bir madde olan Sodyum Valproatın iki değişik dozu (200 mg/kg/gün - 600 mg/kg/gün); kısa ve uzun sürelerde (15 ve 30 gün) Albino dişi sıçanlara oral yoldan tatbik edildi. Alınan karaciğer doku su örnekleri ışık ve elektron mikroskobunda incelendi. Işık mikroskobunda özellikle ağır ve uzun süreli uygulamada, hepatositlerde fokal nekroz alanları ile, MASSON (KAYALI H. Modifikasyonu) ile boyanmış preparatlarda bağ dokusu artışları gözlendi. Elektron mikroskobu ile yapılan incelemelerde; Özellikle hepatosit stoplazmalarındaki Mitokondrionlarda büyük değişiklikler izlendi. Bu değişiklikler; şişmiş mitokondri, Mitokondri şekil düzensizlikleri, Mitokondrionlarda krista kayıpları şeklinde idi. Bundan başka GER (Granüllü Endoplazmik Reti- kulum) lerde irregüler tarzda düzensizlikler ile birlikte, hepatositlerin sinuzo- ide bakan yüzeyleri ile safra kanalikülleri içindeki mikrovillilerde sayı ve boy ca artışlar izlenmiştir. Sonuç olarak, Sodyum Valproatın sıçan karaciğer hücrelerinde belirgin bir harabiyetin var olduğu saptanmış olup, ilacın uygulamasında karaciğer dokusunun kontrol altında tutulması yolunda bir görüş saptadık.

53 SUMMARY In this study, two different doses of sodium valproate which is a anticonvulsant substance (200 mg/kg/day - 600 mg/kg/day) was applied orally to albino female rats in short and long periods. Liver speciments have been studiet with light and electron microscope. Particularly in long term applications focal necrosis areas and increased connective tissue were observed in hepatocyts with stain Masson (KAYALI H. Modification). In electron microscopic studing, we have established a lot of changes especially mitochondria of hepatocyt cytoplasm; these are megamitochondria, disorder shapes of mitochondria and loss of crista into mitochondria. Other findings are irregular GER, increasing of microvilli amount and length in hepatocyts with in bile canaliculus. As a result, we have established that sodium valproate resulted in a evident injury in hepatocyt cells and when this drug applied liver tissue should be checked.