Down sendromlu çocukların sosyal gelişimi, aile yapısı ve anne-baba tutumu

Abstract

Ülkemizde Down Sendrom'lu çocuklar ile ilgili çalışma lar daha çok, onların. bireysel özellikleri konusunda yoğunluk kazanmıştır. Çocukların, aile yapıları, aile içi ilişkileri, ailenin zekâ özürüne bakışı ve bu konudaki tutumlarını belir leyebilmek amacıyla bu çalışma planlanmıştır. Bu amaçla çalışma, İ.Ü.Tıp Fakültesi Çocuk Psikiatrisi Anabi.lim Dalı'ndaki Down Sendrom'lu Çocuklar Grubuna ve İs tanbul içindeki çeşitli özel merkezlere devam eden, 4,9-13,6 yaş grubundaki 26'sı kız, 24 * ü erkek 50 Down Sendrom'lu çocuk ve anneleri ile yürütülmüştür. Çalışma 4 ay sürmüştür. Annelerle yapılan görüşmeler bir Görüşme Formu ve Tu tum Ölçeği ile standart hale getirilmiştir. Sosyal gelişim lerini belirleyebilmek amacı ile ise, çocuklara Vineland Sos yal Olgunluk Ölçeği uygulanmışır. Görüşme Formu, Tizard ve Grad tarafından zekâ özürlü çocukların kendileri, aileleri, yararlandıkları servisleri değerlendirmek üzere hazırlamış oldukları formdan tercüme edilmiştir. Tutum Ölçeği ise J. F. Gubrium' un ölçeğinin bir tercümesidir. Her iki form da, Türkçe'ye çevrildikten sonra, itemler çalışmamızın amacına uygunluğu açısından değerlendirilerek, gerekli düzenlemeler yapılmıştır.- 70 Çalışmamızda, gerek Görüşme Formunda, gerekse Tutum Ölçeğinde, ailelerin özellikle çocuğun geleceği ile ilgili yoğun endişe yaşadıkları çok belirgin biçimde ortaya çıkmış tır. Ayrıca, çalışmamız sonucunda; `Sosyal gelişimi iyi olan` Down Sendrom'lu çocuklar grubu ile, bu sosyal olgunluğa ulaşamamış çocuklar grubunun aile yapılarının ve aile tutum larının farklı olduğu bulunmuştur. Yani, beklentilere uygun olarak, anne-babanm eğitim ve ekonomik düzeyinin daha yük sek, annede ruh sağlığı sorununun daha az olduğu, anne-babanın daha az tartıştığı ve özürlü çocukla başa çıkmada daha yeter li olan ailelerde, çocukların da sosyal gelişimlerinin daha iyi olduğu görülmüştür. Bu çocuklar diğerlerine oranla, kendi kendine yemek yeme, giyinme, başkalarıyla oynama yeterlili- ğindedirler; tuvalet eğitimini öğrenmişler, bazı becerileri kazanmışlardır. Bu konuda kuramsal olarak hep bilinen, ailenin yapı ve tutumunun özürlü çocuğun gelişiminde çok Önemli olduğu gö rüşü, çalışmamızda sayısal olarak ortaya konmuştur.