İki dünya savaşı arasında Türkiye`ye Alman akademisyen göçü

Abstract

1933 yılında Darülfünun'un kapatılarak İstanbul Üniversitesinin kurulması Türk bilim tarihinde Atatürk Üniversite reformu olarak anılır. 1933, Almanya da ise Hitler'in iktidara geçtiği ve Yahudi kökenli veya liberal ve sosyal demokrat olan bilim adamlarının yurt dışına kaçma hazırlığında oldukları yıldı. Her iki ülke tarihinde önemli bir yer tutan bu iki olay arasında büyük bir bağlantı vardır. Türkiye'de gerçekleştirilmeye çalışılan reformla birlikte İstanbul'da kurulan yeni üniversite için öğretim elemanı aranıyor olması, dünya çapında ünlü birçok Alman bilim adamının Türkiye'de güvenli bir yaşam ve çalışma olanağı bulmasını sağlamıştır. Böylelikle Almanya 1933-1945 yılları arasında tarihinin en önemli bilim göçlerinden birini yaşamış; öbür yandan bu göçmen bilim adamlarını kabul eden ülke olarak Türkiye, bilimsel çalışma ve araştırma yöntemlerinin uygulandığı çağdaş üniversite modeline geçişi gerçekleştirmiştir. Bu tez bu bilim adamlarının Almanya'daki yaşamlarını, Türkiye'ye geliş süreçlerini, Türkiye'deki yaşamlarını ve Türk akademik yaşamına katkılarını incelemektedir.Anahtar Kelimeler: Alman Akademisyenler, Türk Üniversite Reformu, Beyin Göçü, 1933-1945

Closure of Darülfunun in 1933 is termed as `Ataturk University Reform` in Turkish science history. In addition 1933 marks the year of Hitler taking power in Germany which leads to the migration of Jewish, liberal, and social democrat scientists to foreign countries. There is a major connection between these two separate events which are significant for the histories of both countries. Search for academics for the newly founded university in Istanbul, as a part of the university reform, has created an opportunity for many world renowned German academics for a safe living and working milieu. Consequently between 1933 and 1945 Germany has witnessed the most significant scientific migration in her history; where on the other hand Turkey, as the host country for migrated academics, has been able to complete the transition to modern university model where scientific work and research methods are applied. This thesis examines the lives of these scientists in Germany, their migration processes, their lives in Turkey and their contributions to the Turkish academics.Keywords: German Academics, Turkish University Reform, Scientific Migration, 1933-1945