Hipotiroidi ve hipertiroidi oluşturulan sıçanlarda intestinal demir absorbsiyonunun incelenmesi

Abstract

araştırmamız, hipo ve hipertiroidi koşullarında duodenal bölgede demir ab- sorbsiyonunu incelemek amacıyla yapıldı. Çalışmada Wistar tipi albino, erişkin toplam 72 sıçan kullanıldı. Deney hayvanları; I - Kontrol grubu, II - Hipotiroidi grubu, III - Hipertiroidi grubu olarak 3 gruba ayrıldı. Hipotiroidi oluşumu, deney hayvanlarına 20 gün süre ile standart yem ilerisinde, iyod blokeri methimazol ve rilerek (75 mg / 100 g yem), sağlandı. Hipertiroidi oluşumu için ise aynı süre için de L-tiroJbw(T4 hormonu) (0.4 mg / 100 g yem) verildi. Deney hayvanlarının T3, T4, TSH hormon düzeyleri ölçülerek hipo ve hipertiroidi oluşumu izlendi. Hipo ve hipertiroidi oluşturulan deney hayvanlarına ve kontrol grubunu oluşturan sağlıklı hayvanlara pentothal aneztezisi altında (25 mg / kg), oral yoldan midenin pilor bölgesine kadar, kateter yerleştirildi. Katetere bir enjektör aracılığı ile izotonik NaCl çözeltisinde (0.5 mi) Fe59 radyoizotopu enjekte edildi (0.5 u ci / sıçan). İzotop uygulamasından yaklaşık 1.5 sa. sonra, intrakardiyak ponksiyonla liqueminli kan örnekleri alındı. Bu süre duodenal demir absörbsiyonu için, maksimal - hızlı ab- sorbsiyon süresi olarak verilmektedir. Her grubun 4 hayvanında, kan örnekleri uygulamadan 24 sa. sonra almarak, demirin depo organlara dağılımı incelendi. Bu hayvanlarda duodenum, dalak, karaciğer dokularından 200 mg'lık kesitler alındı, absorbe olan demir saptandı. Tüm grupların kan örneklerinde % Fe59 absörbsiyo nu p sintilasyon aygıtında ölçülen Fe59 miktarından hesaplandı. Deney hayvanla rının eritrosit sayısı Hb ve % Hct değerleri, hemositometrik yöntemlerle ölçüldü. Bu değerlerden MCV, MCH ve MCHC değerleri uygun formüllerle bulundu. De ney hayvanlarının T3, T4, TSH ve insülin hormonları RIA yöntemiyle saptandı. Tüm parametrelere ait bulgular, gruplar arasında karşılaştırılarak, student's (t) tes tine göre istatistiksel analiz uygulandı. % Fe59 absorbsiyon değerleri, eritrositer pa rametreler ile karşılaştırılarak, korelasyon grafikleri, regresyon eğrisi ve korelas yon katsayısı (r) saptandı. Bulgularımıza göre tiroid hormonları; kontrol grubunda T3 = 48.75 ±11.78 ng / di, T4 = 2.46 ± 0.53 mcg / di, TSH = 0.54 ± 0.33 u IU /di, hipotiroidi grubundaT3 = 26.10 ± 6.93 ng /dl, T4 = 1.20 ± 0.54 meg /dl, TSH = 2.26 ± 1.53 /i IU / di olarak bulundu. Belirtilen değerler hipotiroidi oluşumunu kanıtlıyordu. Hipertiroidi gru bunda ise T3 = 29.75 ± 4.11 ng / dl, T4 = 6.35 ± 1.38 meg / dl, TSH = 0.23 ± 0.17 u IU /dl olarak saptandı. TSH azlığı, T4 fazlalığı nedeniyle inhibisyon sonucu oluştu. Duodenal bölgeden kana absorbe olan demir miktarı, kontrol grubunda % 5.14 ± 2.15, hipotiroidi grubunda % 4.13 ± 1.87, hipertiroidi grubunda ise % 3.76 ± 2.30 olarak saptandı. Hipotiroidi grubundaki demir absorbsiyonunun, kontorle göre % 20 oranında düşük olması ve hipertiroidi grubunda % 28 oranındaki farklı lık (azalma) istatistiksel olarak anlamlı bulunamadı. Dokuların demir absorbsiyonu, duodenal segmentte hipotiroidi grubunda, önemli bir farklılık göstermedi (fark % 3.8). Buna karşın hipertiroidili sıçanların duodenumunda Fe59 miktarı, kontrol grubuna göre çok yüksek (fark % 191.6) bu lundu. Dalak dokusunda Fe59 absorbsiyonu kontrol grubuna göre hipotiroidide % 37 oranında düşük, hipertiroidi grubunda ise % 44.9 oranında yüksekti. Karaciğer dokusunda ise Fe59 absorbsiyonu kontrol grubuna göre, hipotiroidi grubunda % 82.5, hipertiroidi grubunda % 43.9 oranında düşük bulundu. Sonuçlar hipotiroidi de depolarda demir absorbsiyonunun azaldığını, hipertiroidide ise karaciğerde azalıp, dalakta arttığını gösteriyordu. Eritrositer parametreler ile ilgili bulgular: Eritrosit sayısı,kontrol grubunda 7.95 ± 1.33 (x 106 / mm3), hipotiroidi grubunda 6.87 ± 1.22 (x 106 / mm3), hipertiro idi grubunda ise 6.91 ± 1.22 (x 106 / mm3) olarak bulundu. Hipotiroidi grubunda kontrol grubuna göre % 13.6, hipertiroidi grubunda ise % 13.1 oranında saptanan azalmalar istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p<0.01). Deney hayvanlarının Hb değeri kontrol grubunda 11.76 ± 1.72 g /dl hipoti roidi grubunda 10.81 ± 1.81 g / dl, hipertiroidi grubunda ise 11.59 ± 1.17 g / dl ola rak saptandı. Gruplar arasında anlamlı bir farklılık gözlenmedi. % Hct değerleri her üç gruptada yakın düzeylerde (kontrol grubunda % 41.60 ± 2.87, hipotiroidi grubunda 38.15 ± 7.89, hipertiroidi grubunda % 41.95 ± 4.28) bulundu. MCH ve MCHC değerleri de benzer şekilde, her üç grupta normal şuurlarda ve eşdeğer dü zeylerde saptandı. Tek eritrosit hacmi, kontrol grubunda 53.69 ± 9.39 u3, hipotiroi di grubunda 56.63 ± 10.30 u3 olarak saptandı. Gruplar arasında anlamlı bir farkın olmadığı gözlendi. Buna karşın hipertiroidi grubunun, MCV = 62.27 ±11.59 u3'lük değeri kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0.02). Duodenal bölgeden kana absorbe olan % Fe59 değerleri ile eritrositer para metreler arasında yapılan korelasyon incelemelerinde; yalnız hipertiroidi grubuna ait % Fe59 - Eritrosit (r= -0.36), % Fe59 - MCH (r = 0.42) ve % Fe59 - MCV (r = 0.45) değerleri arasında zayıf korelasyonlar saptantı. Araştırmamızda deney hayvanlarının insülin düzeyleri; kontrol grubunda15.5 ± 5.06 u IU / dl, hipotiroidi grubunda 11.37 ± 5.70 u IU / di hipertiroidi gru bunda ise l'den küçük değerlerde bulundu. Hipotiroidi grubundaki insülin azlığı (% 26.5 fark) istatistiksel olarak anlamlı (p<0.02), hipertiroidi grubundaki insülin azlığı ise (% 93.5 fark) çok anlamlı (p<0.001) olarak değerlendirildi. Hipo ve hiper tiroidi gruplarında saptanan insülin azlığının duodenal bölgede demir absorbsiyo- nunun azalmasında etkili bir faktör olacağı sonucuna varıldı. Kontrol ve hipotiroidi gruplarında duodenal demir absorbsiyonuna eritrosi- ter parametrelerin etkili olmadığı, mukozal hücrelere demir girişinin normal oldu ğu, depolarda yeterli demirin bulunduğu, ancak transport mekanizmalarının ya vaşladığı belirlendi. Hipertiroidi grubunda ise depo demirinin azalmasına bağlı olarak, mukozal hücrelere fazla miktarda demir alındığı, eritrositer parametrelerle bağıntılı olarak absorbsiyon %'sinin değiştiği, karaciğerde depolanmanın azaldığı önemli bulgular olarak değerlendirildi. Araştırmamızda absorbsiyonun incelendiği dönemler, hipo ve hipertiroidi evrelerinin erken fazlarına uyuyordu. Bu nedenle absorbsiyonu etkileyebilecek se- konder faktörler oluşmadan, incelenmenin yapılması önemliydi.

In order to investigate, the changing of duodenal iron absorption in hypo and hyperthyroidsm conditions, these experiments were carried out. In experi ments, wistar, albino, adult totally 72 rats were used. These are divided into 3 groups as; 1- Control, 2- Hypothyroidism and 3- Hyperthyroidsm Hypothyroidsm were developed in assay rats by given methimazole as I- blocker in food (75 mg / 100 g. food) during 20 days. In hyperthyroidsm, L - thyroxin were given to assay rats (0.4 mg / 100 g food, 20 days). The hormones levels for T3, T4 and TSH of rats were measured as a criteria of hypo and hyperthyroidism conditions. A catheter were applied into upper digestive system until pyloric region of stomach by orally in all groups rats which is anesthesied by penthotal (25 mg /kg) 59Fe radioisotop was given in ringer solution (0.5 u ci / rat in 0.5 ml ringer). At the and of application, approximatelly 1.5 hrs after, the heparinized blood samples of rats were taken by cardiac puncture. That is accepted maximal fast absorption time for iron in intestinal segment. In each group, 4 rats were separetted to studies the iron storage in some organs such as liver, spleen and duodenal tissues. In each blood samples, 59Fe absorption % were calculated from counting 59Fe in p syntillation apparatus. RBC, Hb concentration, Htc % of assay rats were mea sured by hemocytometric methods. MCV, MCH and MCHC values were faund by adequat formules. T3, T4, TSH and insulin hormones levels were obtained by RIA methotds. The findings of each parameters were compared between themselves. Statistical analysis were applied by student's (t) test. Correlation studies were in vestigated. According to our findings the hormone levels of assay rats were found; in control group - T3 = 48.75 ± 11.78 ng / dl, T4 = 2.46 ± 0.53 meg / dl, TSH = 0.54 ±0.33 /ı IU / dl, in hypothyroidsm - T3 = 26.10 ± 6.93 ng / dl, T4 = 1.20 ± 0.54 meg / dl, TSH = 2.26 ± 1,53 ]x IU / dl. These results demonstrated that assay rats were hypothyroidic conditions. The hormones levels of hyperthyroidic rats were T3 = 29.75 ± 4.11 ng / dl, T4 = 6.35 ± 1.38 meg / dl and TSH = 0.23 ± 0.17 u IU / dl. Dec reasing of TSH levels in this group result from increasing T4 hormone and inhibi tion of TSH secretion. The iron absorption % were determined in the blood as 5.14 ± 2.15 % in control group, 4.13 ± 1.87 % in hypothyroidsm and 3.76 ± 2.30 % in hyperthyro- idsm. There were no significant differences between these values. The iron absorption of duodenal tisues of control and hypothyroidic rats have not been show any differences between these groups. However, in hyper thyroidsm, ^Fe absorption of duodenum were faund to be increase (191,6 %, differences). In the spleen; it was observed the decreasing 59Fe absorption capacity in hypothyroidsm (37 %), but increasing in hyperthyroidsm (44.9 %) In the liver; it was observed that decreasing 59Fe absorption capacity in hypothyroidsm (82.5 %) and also hyperthyroidsm (43.9 %). Erythrocyte counts were faund 7.95 ± 1.33 (x 106 /mm3) in control group, 6.87 ± 1.22 (x 106 /mm3) in hypothyroidism and 6.91 ± 1.22 (x 106 /mm3) in hyperthyroidism. The differences between hypothyroidy and control groups RBC counts were 13.6 % decreasing, hyperthyroidy and control group RBC counts were 13.1 % decreasing. These results were faund statistically significant (p<0.01). Hb values of assay rats were faund 11.76 ± 1.72 g / dl in control group, 10.81 ± 1.81 g / dl in hypothyroidsm and 11.59 ± 1.17 g / dl in hyperthyroidsm. There were no statistically significant difference between groups. Hct % were 41.60 ± 2.87 % in control, 38.15 ± 7.89 % in hypothyroidsm and 41.95 ± 4.28 in hyperthyroidsm. The values of MCH and MCHC in each group rats were also faund in normal and similar levels. Mean corpuscular volume of RBC were calculated 53.69 ± 9.39 u3 in control group, 56.63 ± 10.30 u3 in hypothyroidsm. There were no differences between groups. However in hyperthyroidism, MCV values were 62.27 ± 11.59 /ı 3 and the differences between both groups were statis tically signifcant (p< 0.02). S9Fe absorption % and erythrocyter parameters were compared and stadied correlation between in each group. It was observed that along in hyperthyroidsm groups, between 59Fe % -RBC count (r = -0.36), 59Fe % - MCH (r = 0.42) and 59Fe % -MCV (r = 0.43). These observations supported that in hyperthyroidsm, iron storage in thetissues were defective. Insulin levels of assay rats were 15.5 ± 5.06 /i IU / dl in control group, 11.37 ± 5.70 u IU / dl in hypothyroidsm and less 1 /i IU / dl.in hyperthyroidsm. Decreasing insulin levels in hypothyroidsm (difference 26.5 %) were significant (p<0,02) and also in hyperthyroidsm (93.5 % difference) were highly significant (p<0.001). Insulin deficiency in both hypo and hyperthyroidsm were an important fac tor which is effected on decreasing iron absorption in duodenal segment. In control and hypothyroidic groups, there is no effecet of erythrocyter para meters on iron absorption. The iron absorption is normal in mucosal cells. There is sufficiency iron in the storage organs but transporter systems, work slowly in hypothyroidsm. In our inverstigation, second important point is that assay rats in hypo and hyperthyroidsm conditions were early phases. For this reason, the secondary factors which is effected on iron absorption were not produce yet. Then we can observed the changing of iron absorption in hypo and hyperthyroidsm.