Streptozotocin ile diabetik yapılan sıçanların plazma beta-hidroksibutirik asid, asetoasetik asid, trigliserid ve serbest yağ asidi seviyelerinin bir ay süre ile incelenmesi

Abstract

61 ÖZET Bu tez çalışmasında diabetin hayati öneme haiz akut komplikasyonu olan diabetik asidozu teşhis etmek ve takibini yapmak amacıyla güvenilir bir yöntemle kanda kantitatif keton cisimleri (Ş-hidroksibutirat, asetoasetat) tayi ni yapmayı amaçladık. Bunun yanında aynı deney gruplarında açlık kan şekeri, trigliserid ve yağ asidi tayini yapmayı da amaçladık. Bu amaçlarımızı gerçekleştirmek üzere, Sprague-Dawley soyundan genç, erişkin erkek sıçanlara penis veninden tek ve massif dozda (65mg/kg) streptozotocin (STZ) enjeksiyonu yapıldı. STZ enjeksiyonundan sırasıyla 48 sa at, 1 hafta, 2 hafta, 3 hafta ve 4 hafta sonra sakrifiye edilen sıçanların 12 saat lik açlık kan numuneleri alındı ve amaçladığımız parametreler plazmada tayin edildi. STZ enjeksiyonundan 48 saat sonra sakrifiye edilen sıçanların plazma larında tayin edilen açlık kan şekeri, Ş-hidroksibutirat, asetoasetat, trigliserid, serbest yağ asidi konsantrasyonları ve p-hidroksibutirat/asetoasetat oranı nor mal çalışma grubuyla kıyaslandığında istatistik olarak çok ileri derecede anlam lı bir artış tespit edilmiştir (p <0,001). STZ enjeksiyonundan sonraki 1., 2., 3., ve 4. haftalarda sakrifiye edi len tüm gruplardaki sıçanların plazma açlık kan şekeri ve p-hidroksibutirat kon santrasyonları, normal grup ile kıyaslandığında istatistik olarak çok ileri derece de anlamlı bir artış bulunmuştur (p <0,001). Bunun yanında asetoasetat konsan trasyonu için 2. ve 4. hafta değerleri, normal grup ile kıyaslandığında istatistik olarak çok ileri derecede anlamlı (p <0,001), 3. hafta değerlerinin ileri derece de anlamlı (p <0,01) ve 1. hafta değerlerinin anlamlı (p <0,05) bir şekilde art mış olduğu gözlenmiştir. Trigliserid konsantrasyonu için 1. hafta değerleri nor mal grupla kıyaslandığında çok ileri derecede anlamlı (p <0,001) ve 2. hafta de ğerleri ile anlamlı bir artış bulunmuştur (p <0,05). Bu istatistik sonuçlarına göre STZ enjeksiyonundan 48 saat sonra ar tan tüm parametrelere göre deney hayvanları diabetik ketoasidoza sokulmuştur. idrarda keton ve glukoz pozitiftir. Daha sonraki haftalarda kan keton cisimleri konsantrasyonu azalarak olay ılımlı ketoz tablosuna dönüşmüştür. İdrarda keton negatif glukoz pozitif bulunmuştur. Buna göre ketoasidozun takibinde ketonemi, ketonüriye tercihen belirtilmelidir.

62 SUMMARY The scope of this study was to estimate a reliable method for the quan titative measurement of the ketone bodies (p-hydroxybutyrate, acetoacetate) in blood, in order to help for the diagnosis of diabetic ketoacidosis, the very impor- tant acute complication of diabetes mellitus. Together with that we aimed to me asure the fasting blood glucose levels, triglycerides and fatty acid concentrati ons for the same subjects. A massif dose (65 mg/kg) of streptozotocin (STZ) was injected via pe nis vein to young mature Sprague-Dawley rats. Fasting blood samples were ta ken 48 hours, one week, two weeks, three weeks and four weeks following the STZ injection, and the parameters mentioned were tested in plasma. A very highly Significant increase has been found compared to nor mal for the values taken for the fasting blood glucose, P-hydroxybutyrate, aceto- acetate, triglycerate, free fatty acid levels and j3-hydroxybutyrate/acetoacetate ratio in the serum of subjects sacrified in 48 hours after the administration of STZ (p<0.001). There is a very highly Significant increase in fasting blood glucose and p-hydroxybutyrate concentrations compared to the normal, for samples ta ken the first, second, third and fourth week of STZ administration (p< 0.001). On the other hand, there is a very highly Significant increase for the acetoace tate concentration for samples taken the first and second week (p<0.001), a highly Significant one for the third week (p<0.01), and Significant one for the fourth (p<0.05). The triglyceride concentration shows a very highly Signifi - cant increase the first week (p<0.001) and a Significant one the second week (p<0.05). The evaluation of the statistical results show that 48 hours after the STZ injection the subjects were in ketoacidosis. Both glucose and ketone bodies were positive in urine. In the following weeks the ketone body concentration in blood drops, forming a less severe ketose situation. Ketone was found negative whereas glucose was positive in urine. The result is that, in order to follow a ke toacidosis situation, testing of ketonemia is preferable than testing ketonuria.