Laringeal vaskülarite ve kas tonusu üzerine kardiak, akciğer ve laringeal reseptörlerinin refleks etkileri

Abstract

ÖZET Akciğer ve kardiak reseptörler periferal vasküler yatak üzerinde kuvvetli motor etkilere sahiptir. Bu reseptörlerin uyarılmalarının trakeal ve bronşial dolaşım üzerinde de refleks etkiler oluşturduğu bilinmektedir. Bu reseptörler ve laringeal mukozada lokalize olan reseptörlerin, laringeal vaskülarite üzerindeki etkileri solunumsal patofizyolojik durumlarda, bu vaskülaritenin rolünün ayarlanmasında önemli olabilir. İki gruptan oluşturduğumuz çalışmamızın birinci grubunda, orta lama ağırlıları 16.5 kg olan 17, ikinci grubunda ise ortalama ağırlıkları 15.75 kg olan 6 adet Na-Pentobarbital ile anesteziye edilmiş köpekler kul lanıldı. Çalışmamızda akciğer, kardiak ve laringeal reseptörleri uygun uyaranlar ile uyararak laringeal vasküler rezistans (RLv) ve intraluminal laringeal basınç (PL)'daki değişmeleri kaydettik. RLv ve PL arasındaki iliş kiyi belirledik. Laringeal vaskülarite, kranial superior tiroid arterinin larinksi besleyen dalının, sabit akım hızında, tek taraflı perfüzyonuyla gerçekleşti rildi. Laringeal vasküler rezistans, sabit perfüzyon akımında laringeal arte rial basınç (PPL) değerlerinin akıma bölünmesiyle hesaplanıldı, intralumi nal laringeal basınç, larinkse içi 3-5 mi serum fizyolojik ile doldurulmuş ince cidarlı bir balon sokularak, basınç transdüseri aracılığı ile poligrafta kaydedildi.Anesteziye köpeklere intravenöz kapsaisin (25-50 /ig.kg-1 i.v) injekte edilerek pulmoner C-lif reseptörleri uyarıldığında, RLv anlamlı ola rak azaldı. PL'da ise bifazik cevaplar gözlendi. Bilateral orta servikal vago tomiden sonra, laringeal vasküler rezistansta gözlenen azalma ortadan kalktı. PL'da ise sadece artışın anlamlı olduğu bifazik cevaplar meydana geldi. Bronşial C-lif reseptörleri, intravenöz bradikinin (2-3 /ig.kg`1 i.v) injekte edilerek uyarıldığında, RLv ve PL'da anlamlı bir azalma saptan dı. Vagotomiden sonra RLv'da az ve anlamsız bir azalma gözlenirken, PL'da vagotomi öncesi gözlenen azalma tamamen ortadan kalktı. Bradikinin'in etkisini daha iyi inceleyebilmek için bradikinin (2-3 /ig.kg`1) sağ atriuma injekte edilerek bronşial C-lif reseptörleri uyarıl dığında, RLv ve PL'da anlamlı azalmalar meydana geldi. Bilateral vagoto mi, vasküler cevabı azalttı ise de bu azalma istatistiksel olarak anlamlı bulundu. PL'da ise vagotomi öncesi gözlenen azalma tamamen ortadan kalktı. Yavaş adapte olan akciğer gerim reseptörlerini uyarmak için veratrin (25-50 /Jg.kg-1 i.v) intravenöz olarak injekte edildiğinde RLv'da anlamlı bir azalma gözlenirken, PL'da ise anlamlı bifazik cevaplar saptan dı. Vagotomiden sonra RLv'da az ve anlamsız bir azalma oluştu. PL'da ise bifazik cevap ortadan kalkarak yerine anlamsız bir artış meydana geldi. Veratrin (25-50 Mg.kg-1) kardiak reseptörleri uyarmak için sol atriuma injekte edildiğinde, RLv ve PL'da intravenöz veratrin injeksiyonu na benzer cevaplar elde edildi. Akciğer inflasyonu (10 cm H20, 1 dk) yapılarak doğrudan, yavaş adapte olan akciğer gerim reseptörlerinin uyarılmasında, RLv'da anlamsız bir artış saptanırken, PL'da ise anlamlı bir azalma gözlendi. Bilateral vago tomi RLv'da değişiklik oluşturmazken, PL'da gözlenen cevabı tamamen ortadan kaldırdı.Hızlı adapte olan akciğer gerim reseptörlerinin histamin asit fos fat (15-20 fig.kg-1 i.v) ile uyarılmasında, RLv ve PL'da anlamlı azalmalar gözlendi. Bilateral vagotomi RLv'da bir değişiklik oluşturmazken, PL'da gözlenen cevabı tamamen ortadan kaldırdı. Sinus caroticus baroreseptörleri arteria carotis communis'in bila teral oklüsyonu ile uyarıldığında, RLv'da anlamlı bir artış gözlenirken, PL'da az ve anlamsız bir azalma saptandı. Bilateral vagotomi RLv'da olu şan cevabı engellemedi. Buna karşın, PL'da gözlenen azalma tamamen orta dan kalktı. Çalışmamızın ikinci bölümünde, laringeal reseptörleri uyarmak amacıyla uyaranlar intraarterial olarak verildi. Anesteziye köpeklere kapsaisin (25-50 jKg.kg-1)'ın laringeal arter den verilmesi RLv'ı anlamlı olarak arttırırken, PL'da anlamsız bir artış oluşturdu. Bilateral vagotomiden sonra RLv'da anlamsız bir artış gözlenir ken, PL'da vagotomi öncesi gözlenen artışın ortadan kalktığı saptandı. Bradikinin (2-3 /Jg.kg_1)'in laringeal arterial injeksiyonu RLv'da anlamlı bir artış oluştururken, PL'da anlamlı bir azalmaya neden oldu. Bilateral vagotomiden sonra RLv'da az ve anlamsız bir artış saptandı. PL'da ise vagotomi öncesi gözlenen cevap ortadan kalktı. Veratrin (25-50 /ig.kg-1)'in laringeal arterial injeksiyonunda RLv'da anlamsız bir azalma gözlenirken, PL'da anlamlı bir artış saptandı. Vagotomiden sonra RLv'da gözlenen cevap oldukça azalırken, PL'da gözle nen artış tamamen ortadan kalktı. Histamin asit fosfat (15-20 /ig.kg-1)'in laringeal arterden verilme sinde, RLv'da anlamlı bir azalma oluştu. PL'da ise anlamsız bir artış mey dana geldi. Vagotomiden sonra RLv'da anlamsız bir azalma oluşurken, PL'da vagotomi öncesi gözlenen artış ortadan kalktı.Sonuç olarak, pulmoner ve bronşial C-lifleri ve kardiak reseptör ler vagal yolla laringeal vazodilatasyon oluşturdu. Yavaş adapte olan akci ğer gerim reseptörlerinin vaskülarite üzerinde etkisinin olmadığı, buna kar şın intraluminal basıncı vagal yolla azalttığı görülmüştür. Hızlı adapte olan akciğer gerim reseptörlerinin ise vasküler etki sini, reseptör aracılığı ile gösterdiği düşünülmektedir. Sinus caroticus baroreseptörleri vaskülarite üzerinde vagal olma yan bir yolla artışa neden olurken intraluminal laringeal basınçta vagal yol la refleks azalma oluşturdu. Laringeal mukozada miyelinsiz efferent sonlanmaların, yavaş ve hızlı aktive gösteren reseptörlerin, akciğerlerde olduğu gibi bazı kimyasal maddelere karşı duyar oldukları belirlenmiştir. Ayrıca, tüm bulgulardan vasküler cevapların, kassal cevaplar tarafından etkilenmediği de saptanmıştır.

80 SUMMARY Pulmonary and cardiac receptors have strong effect on peripheral vascular bed. It is also known that stimulation of these receptors cause reflex effects on tracheal and bronchial circulation. Effects of these receptors and receptors localized in laryngeal mucosa, on laryngeal vasculature may be important in role of this vasculature on respiratory pathophysiological conditions. There fore, we aimed to investigate the role of these receptors on laryngeal vasculature in our study. Our study included two grups. In the first grup, 17 anesthetized dogs (pentobarbitone sodium 30 mg-kg'1 i.v) with a mean weight of 16.5 kg, and in the second group 6 anesthetized dogs with a mean weight of 15.75 kg were used. In our study, by stimulating pulmonary, cardiac and laryngeal receptors with appropriate stimulants, we determined changes in laryngeal vascular resistance (RLv) and intraluminal laryngeal pressure (PL). We also determined the relationship between RLv and PL.Laryngeal vascularity was performed by perfusion of laryngeal branch of cranial superior thyroid artery by means of a constant flow velocity. Laryngeal vascular resistance was calculated by dividing laryngeal arterial pressure (PPL) by flowrate. Intraluminal laryngeal pressure was recorded by polygraph by inserting a thin walled baloon filled with 3-5 ml saline into the larynx. When pulmonary C-fibre receptors were stimulated by intravenous injection of capsaicin (25-50 /ig.kg*1 i.v) RLv decreased significantly. Biphasic responses were obserwed in PL. After bilateral mid cervical vagotomy, decrease in laryngeal vascular resistance diminished. In PL biphasic responses, of which only increase was significant, were dedected. When bronchial C-fibre receptors were stimulated by intravenous bradykinin (2-3 Mg.kg'1 i.v) injection, a significant decrease in RLv and PL was determined. After vagotomy, while a small nonsignificant decrease was observed in RLv, prevagotomic decrease in PL diminished completely. When veratrin (25-50 /Jg.kg-1 i.v) injected intravenously to stimulate slowly adapting pulmonary stretch receptors, a significant decrease in RLv and a significant biphasic response in PL were dedected. After vagotomy a small in significant decrease in RLv was observed. In PL, biphasic response disappeared and a nonsignificant increase was seen. When veratrin (25-50 /tg.kg-1) injected into the left atrium to stimulate cardiac receptors, changes similar to intravenous injection were observed in RLv and PL. Direct stimulation of slowly adapting pulmonary stretch receptors by inflation significant decrease in PL. Bilateral vagotomy had no effect on RLv, but diminished the response in PL.When rapidly adapting pulmonary stretch receptors were stimulated by intravenous histamine acid phosphate (15-20 fig. kg-1 i.v) a significant decrease was observed both in RLv and PL. Although wagotomy caused a decrease in the response observed in RLv, it was still statistically significant. Responses observed in disappeared completely. In second part of our study, stimulants are administered intraarterially to stimulate laryngeal receptors. Injection of capsaicin (25-50 /Jg.kg-1) into laryngeal artery caused a significant increase in RLv and a nonsignificant increase in PL. After vagotomy a nonsignificant increases in RLv was observed. But in PL the increase observed before vagotomy diminished. Injection of bradykinin (2-3 /ig.kg-1) into laryngeal artery caused a significant increase in RLv and decrease in PL. After bilateral vagotomy a small and nonsignificant increase in RLv was dedected. In PL the response, that was observed before vagotomy, disappeared. After injection of veratrin (25-50 /tg.kg-1) into laryngeal artery, a nonsignificant decrease in RLv and a significant increase in PL were observed. After vagotomy the response in RLv decreased, ant the increase in PL totally disappeared. After injection of histamine acid phosphate (15-20 /tg.kg*1) into laryngeal artery, a significant decrease in RLv was seen. In PL a nonsignificant increase was obserwed. After vagotomy a nonsignificant decrease in RLv was dedected and in PL the increase observed before vagotomy diminished completely.As a results, pulmonary and bronchial C-fibres, and cardiac receptors caused laryngeal vasodilation trough vagal route. It was observed that slowly adapting pulmonary stretch receptors have no effect on vasculature, but increases intraluminal laryngeal pressure through vagal route. It is thought that vascular effect of rapidly adapting pulmonary stretch receptors was receptor mediated. Carotid sinus baroreceptors increased the vasculature through a non-vagal mechanism. On the other hand, carotid sinus baroreceptors have decreased the intraluminal laryngeal pressure through vagal route. It was determineted that nonmyelinated afferent nerve endings, slowly and rapidly acting receptors are effected by some chemicals, as in the lungs. In additing, using the above data, it was determinated vascular responses are not effected by muscular responses.