İstanbul Tabip Odası`nın gelişimi ve tıp tarihi ile deontoloji bakımından önemi

Abstract

ÖZET Avrupa'daki yerel tabip birliklerinin kurulmaya başlamasından yaklaşık yüz yıl sonra ilk ta bip derneği Cemiyet-i Tıbbiye-i Şahane adı ile 1856'da İngiliz askeri hekimi Pincoff tarafından ya bancı hekimler için kurulmuştur. 1861 yılında üyeleri arasına Türk doktorlarının da katıldığı bu ku ruluş bilhassa bilimsel açıdan kongreler ve dergi yayını gibi yollarla etkili olmuştur. Cemiyet-i Tıbbi ye-i Şahane, cumhuriyet döneminde adını Türk Tıp Derneği olarak değiştirerek, bugünde varlığını sürdürmektedir. Bu derneğin ardından 1866'da kurulan Cemiyet-i Tıbbiye-i Osmaniye Türk Tabiple ri tarafından kurulan bir başka etkili dernektir. Yayın yolu ile etkili olan bu dernek halen Türkiye Tıp Akademisi ismi ile çalışmaktadır. Hekimlerin sosyal sorunlarına eğilmek ve halk sağlığını kollamak amacı ile kanunla kuru lan ilk hekim derneği cumhuriyet döneminde 1929'da faaliyete geçen Etibba Odalarıdır. Etibba Odaları kuruluş kanun ve yönetmeliğine göre Türkiye 9 bölgeye ayrılarak, oluşturu lan odaların yönetim kurulu ve başkanları seçimle iş başına gelmekteydi. Üçüncü Bölge İstanbul Etibba Odası 20 Nisan 1929 yılında Dr.Tevfik Salim Paşa başkanlı ğında ilk idare heyetini oluşturdu. 1933 yılına kadar iş başında kalan bu ilk yönetim odaya bir bina alımı ve bir kütüphane kurulmasını kararlaştırmış ve bugünkü İstanbul Tabip Odasının bulunduğu yerdeki binayı satın al mıştır. Kurulması düşünülen kütüphanenin çekirdeği 1934 yılında atılarak, asıl kütüphane 1936 yı lında açıldı. 1937-1940 yılları arasında Üçüncü Mıntıka Etibba odası halk sağlığı konferansları ve de ontoloji içerikli çalışmalar gerçekleştirdi. 1943 yılında Üçüncü Bölge Etibba Odası bünyesinde Tıp Ailesi Yardımlaşma Cemiyeti ku rularak faaliyete geçti. 1945 yılında deontoloji ağırlıklı çalışmalar yapılarak, simsarlık konusu önlenmeye çalışıldı. 1946 yılında Etibba Odaları yönetmeliği ele alınarak odaların bir federasyon çatısı altında toplanma sı konusu bakanlığa iletilerek bir komisyonda incelenmesi sağlandı. 1947 yılında hazırlanan kanun taslağı yüksek sıhhat şurasına sunuldu. 1949'da Dünya Tıp Birliği teşkilatı ile temas kurularak odanın dış dünyaya açılması ve Avrupa'daki odalarla eşit düzeye çıkarılması için çaba harcanarak ve kanun çıkarılması vurgulandı.1951 yılında Prof.Dr.Ekrem Şerif Egeli yönetiminde kanun Tabip Odaları Birliği ismi altın da son şekline getirilerek, bu günkü kanun 1953 yılında TBMM'den geçerek gerçekleşti. Oda ayrıca bu yıllar içinde hekim bulundurmak zorunluluğunda olan müesseseleri tayin etmiş Tıp Fakültesi öğ renci sayısını ayarlatmış ve deontoloji kaidelerinin uygulanmasını sağlamaya çalışmıştır. 27.4.1953 tarihinde ilk Türk Tabipler Birliği kongresini yaparak, Merkez Konseyi, Yüksek Haysiyet Divanı ve Denetleme heyetlerini seçti. Bu seçimin ardından kanunda öngörülen 22 belgede Tabip Odaları örgütlendi. 1954 yılında İstanbul Tabip Odası ilk yönetim kurulunu seçerek kuruluşu nu gerçekleştirdi. 1960 yılında Cemal Öner yönetiminde sosyal içerikli çalışmalar ağırlık kazandı. Anayasaya (Türkiye'de ferdin sağlık ve sosyal güvenliği devletin teminatı altındadır) maddesi koyduruldu. Full- Time taslağı hazırlandı, Memur Hekimler Sendikası kuruldu ve Devlet Hastanelerine atama yönet meliği hazırlandı. Full-Time yasası yapılan bu taslak esas alınarak, 1978 yılında kanunlaştı. 1969 yılında eski binanın değerlendirilerek, yeni bir bina alımı veya yapılması tartışmaları başladı. 1972 yılında Dr.Kayıhan Aydoğmuş yönetimindeki oda yönetim kurulu tarafından ihale edildi ve yeni bina 14 Mart 1975 tarihinde bitirildi. 1975 yılında hekimler arasında iletişim sağlamak amacıyla Çağdaş Hekim ve Sesiniz isimli bir dergi ve bir gazete çıkarıldı. 1980 yılına kadarki sürede Halk Sağlığı kanunları ağırlıklı uğraşlar arasında yer almıştır. 1980-1981 yılları arasında kısa süre kapatılan Oda, 1981 yılında Dr.Üstün Ko rugan başkanlığında yeni yönetim kurulunun belirleyerek çalışmaya başladı. Bu dönemde meslekdaşlar arasında iletişimi sağlamak ve medikal sorunları tartışmak amacıyla bir dergi çıkarılmasına karar verildi ve bir kütüphane kurulmasına çalışıldı. 1986-1989 yıllan arasında Dr.Ferruh Korkut Başkanlığında, yönetim kurulu Odanın ilgilen mesi gereken konuları ortaya koyarak, bunları kurduğu komisyonlara inceletti ve gerekli uygulama ları komisyon raporlarına dayandırmaya çalıştı. Kurulan komisyonlar şunlardır: 1- İnsan Hakları Komisyonu 2- Hekimle ilişkiler Komisyonu 3- Eğitim-Bilim Komisyonu 4- Bilimsel Danışma Kurulları 5- Asistan Hekim Komisyonu 6- Pratisyen Hekim Komisyonu 7- Basın Yayın Komisyonu 8- İş Yeri Hekimleri Bu dönemde ayrıca hastane temsilcilerinin seçimle belirlenmesi gerçekleştirildi. Ayrıca Tıbbi Deontoloji Tüzüğü Prof.Dr.Cemal Öner, Prof.Dr.Selçuk Erez, Prof.Dr.Dr.Arslan Terzioğlu,80 - Prof.Dr.Cahit Özen'den oluşan bir komisyona hazırlatılarak, tartışmaya açıldı; fakat bugüne kadar uygulamaya konamadı. Modem gereçlerle donatılan oda üye kayıtlarını ve diğer belgeleri kurulan bilgisayar mer kezinde değerlendirmeye başladı. Mezuniyet sonrası eğitim alanında paneller ve bilim ödülleri de verildi. 1990-1991 yıllarında komisyon çalışmaları devam etti. Hekimlere çeşitli alanlarda profes yonel hizmetler sunmak amacıyla bürolar açıldı. 1- Tez Basım-Araştırma-inceleme Bürosu 2- Literatür Tarama Bürosu 3- Üyelik İşleri Bürosu 4- Sosyal Etkinlikler Bürosu ve Lokaller 5- Basın Halkla İlişkiler Bürosu Gelişerek etkinliğini sürdüren İstanbul Tabip Odası kuruluş kanununda günün koşullarına uygun değişiklikler yapmak ve Deontoloji tüzüğünü güncelleştirmek konularında yoğun çaba harca maktadır.

- 81 XI- SUMMARY Approximately 100 years after the local medical chambers had been established in Europes the first medical society was instituted by Pincoff, a British Military physicion in 1856 under the title of Royal Medical Society (Cemiyet-i Tıbbiye-i Şahane) for the foreign physicions. This institution, among th members of which Turkish physicions were included, became effective mainly through such ways as scientific congresses and publications of journals. Royal Medical Society still continues to exist today after changing its title to Turkish Medical Society (Türk Tıp Derneği) in the period of Republic. The Ottoman Medical Society (Cemiyet-i Tıbbiye-i Osmaniye) which was founded in 1866 after the institution of the above society, is another effective society established by the Turkish physicians. This society which became effective through its publications is active under the title of Medical Academy of Turkey (Türkiye Tıp Akademisi) at present. The first physicions' society which was instituted by law to be concerned with the social problems of the physicians and to take care of Public Health is the Medical chambers which started to work in 1929 during the Period of Republic. According to the laws and Regulations underlying the foundation of Medical chambers, Turkey was divided into 9 regions, where the President and members of the Board of Administration of the chambers formed were all appointed by election. The Medical Chamber of Istanbul which was the third region comprised the first Board of Administration on April 29, 1929 under the Chairman Dr.Tevfik Sağlam. This first administration which continued until 1933 decided to purchase a building and library forthe Chamber, thus buying the present building where the Medical Chamber of Istanbul exists today. The care of the library which was thought to found was formed in 1934, which waited two more years to establish the present day libray in 1936. Between 1937-1940, the third region of Medical chamber effected aseries of studies related with public health conferences and deontology. In 1943, within the stracture of the Third Region Medical Chamber, another Society, Medical Family Aiding Society was founded. In 1945, studies concentrated on deontology were made with an attempt to prevent Jobbing. In 1946 the regulation of Medical Chambers was dealth with to realize the review of the subject in a subcommittee in the ministry whether it would be possible to unite all the chambers under a federation.82 The Bill of law which was prepered in 1947 was submitted to the High Comcil of Health. Contact was made in 1949 with the Organization of the World Medical Union to make an effort to confer a worldwide feature to the Chamber and to raise its quality to make it equal to the Chambers in Europe taking into consideration the significance of issuing law with this regard. In 1951, the law was given its final configurative context under the title of Union of Medical Chambers under the rule of Prof.Dr.Ekrem Şerif Egeli, and was issued in Turkish Grand National Assembly in 1953, which is still used today. During these years the chamber also detected the institutions which had to have a physician within its structure, anranged the number of students to study at the Medical Faculty, and exercised effort for the application of deontology rules. It also realized the first Congress of Turkish Medical Union on April 27, 1953, and elected the Central Council.High Court of Honour, and Boards of Control. Following this election. Medical Chambers were organized in 22 regons as suggested by Law. In 1954 Istanbul MedicalChamber elected its first Administrative Board, thus realizgn its foundation factually. In 1960, studies with Social context under the administration of Cemal Öner were given serious consideration. A clause was added in teh Constitutional Law, which said `Health and Social Security of every indindual in Turkey is under the guarantee of the state` A rough draft for Full- Time Law was prepared. A syndicate was established for physicians under public service, preparing a regulation of appointment to state Hospitals. This draft, which was made the basin for Full-Time Law passed into a Law. In 1969, negotiations were made to reevaluate the old building and to purchase or to construct a new building. The construction was adjudged in 1972 by the Board of Administration of the chamber under the presidency of Dr.Kayıhan Aydoğmuş, which was completed on March 14, 1975. In 1975, a journal and a newspaper were published under the title of contemporary Physician and your voice to provide communication among the Physicans. During the period until 1980, laws related with public Health were mostly dealt with. The chamber which was closed for a short period betwen 1980-1981, restarted its activities after determining its new Administrative Board under the presidency of Dr.Üstün Korugan. Meancuhile, decision was made to publish a Journal to maintains communication among colleagues and to discuss medical problems, as well as to institute a library. Between 1986,1989 the Board of Administration under the Presidency of Dr.Ferruh Korkut put before the subject matters the chamber should be concerned with, and effected an83 - investigation by th committees it established, making the committee reports the basis for the necessary practices. The committeers founded were as follows. 1- Committee for Human Rights 2- Committee for Relations with Physicians 3- Education Sacience Committee 4- Scientific adrisory Committee 5- Committee for Assistant Physicians 6- Committee for Practionees 7- Committee for Press and Publication 8- Committee for business enterprises It was during this period that the hospital representatives were determined by election. Besides regulations for Medical Deontology were also prepared by a committee consisting of Prof.Dr.Cemal Öner, Prof.Dr.Selçuk Erez, Prof.Dr.Dr.Arslan Terzioğlu, Prof.Dr.Cahit Özen, and was made open for discussion; but was not put into practice so far. The chamber which was equipped and furnished with modern apparatus started to evaluate the registration of its members and other docments by the computer center established. Panel discussions were realized and scientific prizes given in post-graduate educational field. During 1990-1991 Committee studies continued. Offices were opered with the intention of submitting professional services to the physicions in various fields. 1- Office for Thesis-Press-Research-Review, 2- Literature sereening office, 3- Office for Membership, 4- Office for Social Activities and Clubs, 4- Offic for Press and Public Relations. Istanbul Medical Chamber which continues its effectiveness through developing itself exercises great effort to make the changes suitable for the today's conditions and to put into effect the regulations of Deontology.