Sağlıklı insanlarda eritrosit membranı Na+ - K+ATPaz ve Ca2+ATPaz aktivitelerine ve sialik asit düzeylerine yaşlanmanın etkisi

Abstract

Yaşlanma olaylarının membran yapısı ve fonksiyonundaki değişiklik lerle ilişkili olduğu bilinmektedir. Bu değişikliklerin spesifik enzim aktiv- itelerinin ölçülmesi yolu ile belirlenmesi de, önemli bir yaklaşımdır. Moleküller mekanizmaları bugüne kadar tamamiyle anlaşılamamış olan yaşlanma olaylarının, membrana-bağlı enzim aktiviteleri ile ilişkileri de son yılların ilgi çeken konularıdır. Ancak, yaşlanmanın insanlardaki Na+-K+ATPaz enzimine etkisi konusunda bir hayli kısıtlı ve çelişkili bilgiler bulunmaktadır. Bu nedenle eritrosit membranının iki önemli transport proteini olan Na+-K+ ATPaz ve Ca2+ATPaz aktiviteleri ile, önemli bir yapısal bileşiği olan sialik asit düzeylerindeki yaşa-bağımlı olabilecek değişiklikleri araştırmayı ve bu konudaki sınırlı bilgilere katkıda bulunmayı amaçladık. Yaşları 23-34 ve 51-88 arasında değişen 14 genç ve 14 yaşlı kadın ve erkeklerden alınan kan örneklerinde çalışıldı. Genç ve yaşlı tüm olgular, ortalama VKI'ne göre normal ağırlığın üst sınırı olan 27'nin altında bulun duğundan standart normal ağırlıkta idiler. Diğer birçok kişisel özellikleri açısından da benzer olanları seçildiğinden tümünün olabildiğince homojen olması sağlandı. Sabah aç olarak alınan kan örneklerinden plazma ve eritrosit membranı elde edildi. Eritrosit membranında Na+-K+ ATPaz ve Ca2+ATPaz aktiviteleri ve total sialik asit düzeyleri ölçüldü. Plazma ve eritrosit içi Na+ ve K+ konsantrasyonları flame fotometrik ölçüldü. Ayrıca plazmada total sialik asit düzeyleri araştırıldı. Yaşlı olgularda Na+-K+ATPaz ve Ca2+ATPaz aktivitelerinde gençlere göre azalmaya eğilim olmasına rağmen, bu azalmalar anlamlı bulunmadı. Bu nedenle her iki enzimin aktivitelerinin konağın yaşı ile etkilenmediği 54 düşünüldü. Plazma ve intraeritrositer Na+ ve K+ konsantrasyonlarının yaşlılarda artmaya eğilimli olduğu saptandı. Ancak, yalnız plazma Na+ artışı anlamlı bulundu. Plazma ve eritrosit membranı SA düzeyleri de yaşlılarda hafif artmış bulunmakla birlikte, anlamlı değildi. Sonuç olarak yaşlanma olayının, hücre hacmi ve homeostazisi ile ilgili yaşamsal fonksiyonlarda ve membran yapısında organizma aleyhine değişikliklere yol açmadığı ve membranöz aktivitenin sürdürülmesine engel bir ortam yaratmadığı kanısına varılmıştır.