Kıymetsiz alaşımlardan yapılan köprülerde ortaya çıkan kontraksiyon sorunları üzerine araştırmalar

Abstract

ÖZET Diş hekimliği protez çalışmalarında dökümlerin hassasiyeti çok önemlidir.Bu hassasiyeti etkileyen bir çok faktör vardır.Bunların bir bölümü standardize edilmiş tir.Ancak döküm yöntemi ve mum makete bağlanan barlar halen tartışma konusu dur. Bu nedenle yapılan bu araştırmada döküm hassasiyetini etkileyen üç değişik dö küm yöntemi(açıkalev-santrifüj,indüksiyon-santrifüj ve indüksiyon-vakum ba sınç)ve dört değişik tip bar ele alındı ve bunların döküm deformasyonuna etkileri incelendi. Araştırmamızı in vitro olarak yaptık ve model olarak üst fantom çenesi kulla nıldık.Fantomum üst çenesinde 6 21 1 23 6 numaralı dişler çıkartılarak köprü boşlukları oluşturuldu. 7 543 I 1 45 7 numaralı dişlerin kesimleri yapıldı ve ölçüleri alınarak pirinçten dökümleri yapıldı.Pirinç dişlerin kesimleri freze apare yinde 6-10° olacak şekilde düzeltildi.Dişler kavis biçiminde bir akrilik bloğa vida lanarak sabitlendi.Daha sonra bir akrilik kaideye tespit edildi.bu da metal bir statif üzerine yerleştirilerek çalışma modeli elde edildi. Çalışma modeli üzerinde beş parça halinde 14 üyeli köprünün mum maketi adapta yöntemiyle hazırlandı. Maketin dökümü yapıldıktan sonra bu köprüler lastik kalıpların hazırlanmasında kullanıldı ve böylece tüm çalışma boyunca kullanılacak mum maketlerin stadart olması sağlandı.Aynı yöntem kullanıllarak endirek döküm yollukları da standart şekilde hazırlandı. Araştırmanın birinci etabında değişik döküm yöntemlerinin döküm deformasyo nuna etkileri araştırıldı.Bunun için her grupta 5'er adet döküm yapıldı. Def ormasyon tespitinde mum maket üzerinde oluşturulan 7 adet referans noktası arasında yapılan 9'ar ölçüm yapıldı.ölçümler önce mum maket üzerinde, daha sonra da dökümler üze rinde yapıldı.Mum maket ve döküm ölçüm değerlerinin farkları alınarak varyans analizi testi yapıldı. Araştırmanın ikinci etabında tek parça halinde dökümü yapılan köprü protezinin son dayanakları arasına dört değişik tipte bar yerleştirildi. Barların dizaynları yapı lırken, özellikle dökümde katılaşma süreleri üzerinde duruldu. Dökümde.protezin ka tılaşma süresi ile barın katılaşma süresi arasındaki ilişkinin saptanması konusu in celendi. Bu amaçla her tip için 5'er adet döküm indüksiyon santrifüj yöntemiyle ya pıldı.Dökümlerde yeni Cr+Ni alaşımı kullanıldı. Def ormasyon tespiti için ölçümler birinci etaptaki ölçüm yöntemiyle yapıldı ve varyans analizi testi uygulandı. Yapılan varyans analiz testi sonucunda, değişik döküm yöntemlerinin döküm de- formasyonu üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farkı bulunamadı.Ancak indük siyon santrifüj döküm yöntemiyle daha uyumlu dökümler elde edilebilmektedir. Değişik tipte bar uygulamaları sonuçları da istatistiksel olarak anlamlı bulunamadı. Ancak aşırı kalın çapta ve çok sayıda bar uygulaması dökümlerde deformasyon riskini arttırmaktadır. Tek parça dökülen tüm çene bir köprü protezinin son daya nakları arası dökümün(protezin)katılaşma süresi ile uyumlu bir katılaşma süresine sahip bar konulursa dökümdeki deformasyonun en aza indirgenebileceği saptandı.

SUMMARY In dentistry the casting accuracy of dental prostheses is very important. There are several factors which affect this accuracy. Some of these factors have been stan dardised. However, there are still discussions on the casting systems and the sprue design. For this reason, in this research the three different casting systems(open fla me-centrifugal, induction-centrifugal, induction-vacuum pressure)that affect the casting accuracy and four sprue design that may effct the casting deformation has been investigated. The research has been conducted in vitro on an upper jaw model. On the model the teeth numbered 6 211 123 6 has been removed and 7 54 1 1 1 45 7 were prepa red. lmpression of the prepared teeth was taken. The prepared teeth were cast from brass. The taper of the prepared teeth were modified to 6-10°.The teeth were embed ded in an acrylic block resembling the dental arch which was later put on an acrylic block which was later put on a metal die. This assembly was used as the working mo del. On the working model the wax-up of the fourteen unit bridge has been prepared by adapta method in five pieces. After the casting, these bridges has been used in the preparation of the rubber moulds; in this way the standardization of the wax-up mo dels has been achieved.The same method has been used for the standardization of the sprues. In the first part of the research the effect of of the casting systems on deforma- tion has been investigated. For this,five castings has been done for each group. For the determination of the of the deformation 9 measurements were done on the seven refe rence points made on the wax-up models. The measurements were done first on the wax-up models, then after the casting on the cast bridges. The difference between the wax-up model and the casts were taken and variance analysis test was done. In the second part of the research four different type of bars has been put bet ween the last abutments of the bridge cast as onepiece.In the determination of the bar designs, the solidification period in castings was considered. ln casting the relation between the solidification period of the bridge and the solidification period of the bar has been investigated. For this reason,for each type of bar five castings has been done with induction-centrifugal method. In the castings unused Ni-Cr alloy has been used. The determination of deformations has been done as in the first part and variance analysis test has been used. As the result of the variance analysis test it was found that different casting methods have no statistically significant effect on casting deformati ons. However, with the induction-centrifugal casting method more consistent castings can be obtained. The different bar design were also not statistically significant (p<0 ).Howe- ver, the use of extremely thick and numerous bars increases the risk of deformation in castings. It was found that the use of a bar placed between the last abutments which have a solidification period similar to the casting will decrease the deformation of the bridge cast as one piece.