İstanbul yöresinde tüketilen tavuklarda deri (integumentum commune) ve deri kökenli oluşumların morfolojik özellikleri

Abstract

ÖZET Bu çalışmada 48 etlik erkek piliç, 51 etlik dişi piliç, 50 beyaz yumurtacı hibrit horoz ve 50 beyaz yumurtacı hibrit tavuk kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan 50-55 günlük etlik piliçler kesim aşamasında, yumurtacı horozlar 100 günlük, yumurtacı tavuklar ise 28-32 haftalık pik dönemindeki hayvanlardan oluşmaktadır. Araştırma sonucu elde edilen bulgular kısaca aşağıda verilmiştir: 1- Deri kıvrımlı olup, dermisin str.superficiale'sindeki kollagen iplikler bantlar şeklinde epidermisin kıvrımlarına uyum sağlarlar. Epider miste str.basale, str. intermedium, str.transitivum ve str.corneum olmak üzere dört tabaka görülür. Ancak str. intermedium epidermisin ince olduğu bölgelerde görülmez. 2- Epidermis'in kalınlığı etlik erkek piliçlerin sırt derilerinde 22.09+1.78 H, göğüs derilerinde 18.6911.84 /i, etlik dişi piliçlerin sırt deri lerinde 20.66 + 0.98 fi, göğüs derilerinde 21.94 + 4.02 n, yumurtacı hibrit horozların sırt derilerinde 18.45 + 0.20 /i, göğüs derilerinde 20. 54±0.53 n ve yumurtacı hibrit tavukların sırt derilerinde 48.18 + 5.53 /i, göğüs derilerin de ise 23.25+1.91 u'dur. 3- Yumurtacı tavukların sırt derilerinde dermis epidermis gibidiğer hayvanlara göre daha kalındır ve str. profundum'un kompakt katma nı superficial tabakaya bir sınır olmadan bağlanır. Ayrıca str. laxum total dermis kalınlığının yarısından fazlasını oluşturur. 4- Tüy follikülünde umbilicus inferior (proximalis)'dan giren bir tek axial arter uzanır. Kesitlerde pulpa'nın görüldüğü folliküllerde calamus duvarına yakın küçük kapillar damarlar, pulpanın diğer bölgelerinde ise daha büyük kapillar damarlar görülür. 5- İbiğin uç kısmında bulunan çıkıntıların sayıları 5-9 arasında değişmektedir. Bu çıkıntılar ibiğin cranialinde ve caudalinde daha az geliş miştir. Tavuğunki ile horozunki arasında makroskopik belirli bir fark yok tur. 6- Epidermis kalınlığı ibiğin basis kısmından uç kısmına doğru gittikçe artar. Etlik piliçlerde ibiğin uç kısmında epidermis kalınlığı yumur tacılara nazaran daha fazladır Etlik erkek piliçlerde epidermis kalınlığı ibiğin basis'inde 39.48±2.25 fi, corpus'unda 48.41+1.32 /i, uç kısmında 115.05+13.40 /i, etlik dişi piliçlerde sırasıyla 39.53 + 2.01 /i, 75.51±7.61 H, 122.71±19.44 il, yumurtacı hibrit horozlarda 28.51+1.99 n, 32.22 + 2.07 n, 48.00 + 3.42 n, yumurtacı hibrit tavuklarda ise 34.25 + 0.94 fi, 43.14 + 2.82 jtt, 61.91 + 10.28 jli'dur. 7- Etlik piliçlerde lobus auricularis kırmızı renkte, beyaz yumur tacı hibritierde ise beyaz renktedir. 8- Gl. uropygii'nin ağırlığı etlik piliçlerde 1600 + 92.09 mg, yumurtacı hibritierde ise 545.51 + 32.95 mg.dır. 9- Gl. uropygii'nin iki lobu arasında bulunan septumun bezin papilla kısmına doğru genişleme yaparak papillayı örten derinin dermis'ine karışır. Genişlemenin meydana geldiği bu bağ doku katmanında, papillanıncaudalinde çoğunluğu papillar yüzeye paralel seyreden çok sayıda longitudi nal ve transversal seyirli düz kas demetleri bulunur. 10- Gl. uropygii'nin herbir lobunun secretionu birbirinden bağımsız birer kanalla tek olan papillanın caudal nihayetinin her iki tarafı na açılır. 11- Gl. uropygii'deki alveollerin epitel örtüsü üç farklı hücre katmanından oluşur. Bunlar, basal membranın hemen üzerinde yer alan tek sıralı yuvarlak koyu nucleuslu kübik hücreler katmanı, onun üzerinde yer alan 5-6 sıralı iri polygonal şekilli hücreler katmanı ve üçüncü olarak da nucleuslarını kaybetmiş, hücre şekilleri bozulmuş, salgıya dönüşmüş hücre ler katmanı şeklindedir. İkinci tabakada görülen hücrelerin şekli tabandan alveolun lumenine doğru bozulma gösterir, sitoplazmaları açık renkte boya nır ve nucleusları yüzeye doğru deformasyonlar gösterir. 12- Tarsometatarsus'un dorsal yüzünde bulunan scutum'lar artc.intertarsalis'den itibaren tarsometatarsus'un proximal 1/4'ine kadar 3 sıra halinde ve buradan artcc. metatarsophalangeales'e kadar 2 sıra halin de uzanır. Bu pulların lateral sıradakileri IV.digitinin dorsal yüzünde, medial sıradakileri ise Ill.digitinin dorsal yüzünde devam eder. 13- Tarsometatarsus'un dorsal yüzündeki scutum'ların sayıları etlik piliçlerde 39-47, yumurtacı hibritlerde ise 30-37 arasında değişir. 14- Digitilerin dorsal yüzünde scutum'ların sayıları etlik piliçler de I. digitide 7-9, II. diğitide 12-18, III. digitide 19-24, IV. digitide 16-20 arasında yumurtacı hibritlerde ise sırasıyla 6-9, 13-17, 19-23 ve 16-20 ara sında değişiklik gösterir. 15- Reticulum'lar scutellum'ların distal tarafında tela interdigita lis'ler üzerinde ve digitilerin plantar yüzünde çok köşeli, scutum'lar ile scu tellum'lar arasında lateral ve medial yüzde mekik şeklinde tibiotarsus'un, proximalinde lateral ve medial tarafta oval veya polygonal, tibiotarsus'unplantar yüzünde ve scutellum'ların proximalinde ise dikdörtgen veya kare şeklinde görülür. 16- Etlik piliçler ile yumurtacı hibritlerin gerek erkeklerinde gerekse dişilerinde calcar metatarsale, tarsometatarsus kemiği ile birleşme miştir. 17- Mahmuzun dermis'inin orta bölgesinde kan damarları çok ve kalın duvarlı olup sinus benzeri genişlemeler yaparlar. Ayrıca kan damarlarına yakın yerleşimde kalsifikasyon izleri bulunur ve bu kalsifikas yon izleri epidermise yakın yerleşimde daha azdır. 18- Pulvinus metatarsalis'de epidermis kalınlığı etlik erkek piliç lerde 291. 50± 12.73 H, etlik dişi piliçlerde 280.50±6.39 /t, yumurtacı hibrit horozlarda 290.95+10.82 /i, yumurtacı hibrit tavuklarda ise 268.34 + 8.79 H. dur. 19- Kanatlardaki alular digitinin üzerinde ayaktakilerine naza ran daha küçük bir tırnak vardır. 20- Tüy ağırlığı etlik erkek piliçlerde 118.54 + 3.65 g, etlik dişi piliçlerde 107.16 + 3.37 g, yumurtacı hibrit horozlarda 121.40 + 2.60 g, yumurtacı hibrit tavuklarda 104.80±2.20 g.dır. 21- Tüyler, vücut ağırlığının etlik erkek piliçlerde % 5.16 + 0.20'si ni, etlik dişi piliçlerde % 5.70+0. 14'ünü, yumurtacı hibrit horozlarda % 9.52 + 0. 17'sini ve yumurtacı hibrit tavuklarda da % 7.26 + 0. 14'ünü oluştu rur. 22- Penna ve semipluma'larda rachis'in ventral yüzünde, tüyün apex kısmına doğru pek belirgin olmayan bir sulcus bulunur ve bu sulcus rachis'in calamus'la birleştiği yerde umbilicus superior'a açılır. 23- Tüylerin ramus'ları squamoz bir yapıdadır.24- Penna'larda ramus'un tüyün serbest ucuna bakan barbula dis talis'leri radiolus'ları taşırlar ve bu radiolus'lar ramus'un basal kısmında bulunmaz. Ramus'un diğer tarafındaki barbula proximalis'ler ise radiolus' ların tutunmasını sağlayan kabartılara sahiptir. 25- Primer remex'ler genellikle 10 tanedir, secunder remex'ler 16-18 arasında değişir. Alular remex'ler ise 3-4 tanedir. 26- Primer ve secunder remex'lerin ilk 2-3'er adedinin apex'leri sivri, diğer primer ve secunder remex'lerin apex'leri ise küttür. 27- Primer ve alular remex'lerin dış vane'lerinin iç vane'lerden daha dar olmasından dolayı bunlarda bir asimetri mevcuttur. 28- Kuyrukta bulunan rectrix'lerin sayıları 12-16 arasında deği şir. 29- Horozlarda tectrix'lerin apex'leri interscapular bölgede küt, kanadın dorsalinin gövdeye yakın kısmında biraz sivri, boynun dorsalinde sivri, dorsal ve pelvic pterylae bölgelerinde ise en sivri olarak sonlanır. Apex'leri sivri olan tectrix'lerin pars pennacea'larının sine barbulis kısım ları fazla olduğu halde küt olanların sine barbulis kısımları, sadece apex kısmında bir şerit tarzında görülür. Tavuklarda ise boyun bölgesi hariç bütün tectrix'lerin apex'leri genellikle küt olarak sonlanır ve pars penna cea'larının sine barbulis kısımları sadece tüyün apex kısmında ince bir şerit tarzındadır. 30- Tectrix, pluma ve semipluma'larda hypopenna görülür. Hal buki remex ve rectrix'lerde görülmez. 31- Pteryalae palpebrales'de bristle tüyleri bulunur, fakat bunlar daha çok semibristle tarzındadır.

SUMMARY In this study, 48 male broiler chickens, 51 female broiler chickens, 50 laying type white hybrid cocks and 50 laying type white hybrid hens were used. The broiler chickens were 50-55 days old and the laying type cocks were 100 days old, laying type hens were 28-32 weeks old. The following results obtained from the study have been briefly given; 1- The skin has permanent folds. In stratum superficiale of the dermis, collagenic fiber bundles are parallel to the folds of the epidermis. The epidermis consists of four layers as str. basale, str. intermedium, str. transitivum and str. corneum. But str. intermedium is not seen in permanent folds where epidermis is thinner. 2- The thickness of the epidermis was 22.09+1.78 n and 18.69+1.84 fi in male broiler chickens, 20.66 + 0.98 ji and 2l.94±4.02 M in female broiler chickens, 18.45 + 0.20 /i and 20.54±0.53 [i in laying type hybrid cocks, 48. 18±5.53 jl and 23.25+1.91 /i in laying type hybrid hens respectively in back and breast skin. 3- In back skin the dermis is thicker as well as the epidermis in the laying type hens as compared with other animals and the evidentboundary between superficial layer and stratum compactum of the stratum profundum is not seen. The thickness of stratum laxum is more than half of the total dermis thickness. 4- Only an axial artery which enters from the inferior (proximal) umbilicus extends into feather folicle. The crross sections show that the small capillaries are seen near the calamus wall of the pulp but the large capillaries are located in the other area of the pulp. 5- The points of the comb change from 5 to 9 in number. These points are less height at the anterior and posterior ends of comb. There is not grossly any important differences between hen and cock combs. 6- The thickness of epidermis is gradually increase from the basis to the point of the comb. At the point of comb the epidermis is thicker in the broiler than that in layer. The thickness of epidermis is 39.48±2.25 /i at the basis, 48.41± 1.32 n at the corpus, 115.05+13.40 /i at the point of comb in male broiler chickens, 39.53 + 2.01 /i, 75.5117.61 M, 122.71+19.44 fi in female broiler chickens 28.51±1.99 /x, 32.22±2.07 n, 48.00±3.42 /i in laying type hybrid cocks and 34.25 + 0.94 /i, 43.14±2.82 H, 61.91 + 10.25 H in laying type hybrid hens respectively. 7- In the broiler chicken the ear lobes are red in colour but in laying type hybrid they are white in colour. 8- The weight of the urpygial gland is 1600±92.09 mg in broiler chicken and 545.51 + 32.95 mg in laying type hybrid. 9- In the uropygial gland, an interlobar septum between the two lobes expands into the papilla and are continuous with the dermis of the skin.Numbers of the longitudinal and transverse smooth muscle bundles which are parallel to the papular surface are seen in this expansion. 10- The uropygial gland is drained by a pair of ducts, one duct for each lobe and the ducts open on the both sides of caudal tip of the single median papilla. 11- In uropygial gland, the epithelium of alveols consists of the three different cell layers, First; a single layer of cuboidal cells with dark and round nuclei is located next to the basement membrane, secondly a layer of 5-6 rows of the big polygonal cells and in third layer the cells have irregular in shape and lost their nuclei and also their cytoplasm has been replaced by secretion. In the second layer the nuclei and the shape of the cells with bright cytoplasm have been deformed to the lumen of alveol. 12- Scutes which located on the dorsal surface of the tarsometatarsus are three rows from the intertarsal joint to the proximal one fourth of the tarsometatarsus and two rows from there to the metatarsophalangeal joints. The medial and lateral rows of there scale continues onto the dorsal surfaces of the third and fourth digit respectively. 13- On the dorsal surface of the tarsometatarsus, the number of the suctus varies between 39 and 47 in broiler chickens, 30 and 37 in s laying type hybrids. 14- The number of the scutes on the dorsal surface of digites is 7-9 on the first digit, 12-18 on the second digit, 19-24 on the third digit, 16-20 on the fourth digit of the broiler chicken and 6-9, 13-17, 19-23 and 16-20 in laying type hybrid respectively.15- The reticula are polygonal distal to the scutella, on the tela interdigitales and the plantar surface of the digites, between the scutes and scutella are spindle on the lateral and medial surface; proximal to the tibiotarsus they are oval or polygonal on the lateral and medial sides and rectangle or square in shape on the plantar surface of the tibiotarsus and proximal to the scutella. 16- Neither males nor females the metatarsal spur fuses with the tarsometatarsus in the broiler chickens and the laying type hybrids. 17- A large amount and the thick walled blood vessels make enlargement like sinus in the middle of the dermis in the metatarsal spur. Around of the blood vessels, appears to be calcified but this calcification decreases to the epidermis. 18- In the metatarsal pad, the thickness of the epidermis is 291.50+12.73 fl in the male broiler chickens, 280.50 + 6.39 /i in the female broiler chickens, 290.95+10.82 H in the laying type hybrid cooks, 268.34 + 8.79 M in the layer hybrid hens. 19- To compare with the food, the claws are smaller in the alular digit of the wings. 20- The total feather weight is 118.54 + 3.65 g in male broiler chickens, 107.16±3.37 g in female broiler chickens, 121.40±2.60 g in laying type hybrid cocks and 104.80 + 2.20 g in laying type hybrid hens. 21- The ratio of the feathers to the body weights is 5.16±0.20%, 5.70 + 0.14%, 9.52 + 0.17% and 7.26 + 0.14% in the male broiler chickens, female broiler chickens, laying type hybrid cocks and laying type hybrid hens respectively. 22- An indistinct groove in the ventral wall of the rachis continues to the apex and opens at the superior umbilicus at the junctionof the rachis with calamus in the pennae and semiplumes. 23- The ramus has a squamous structure in the feathers. 24- At the free end of the pennaceous father; the distal barbules of the ramus bear the radiolus which are absent at the base of the ramus. At the other side of the ramus, the proximal barbules have the nodes to be hold the radiolus. 25- The number of the primer remiges is usually 10, but secunder remiges are variable 16-18 in number. The alular digit also bears 3-4 alular remiges. 26- The apex of first 2-3 of the primer and seconder remiges is pointed but others are obtuse form. 27- In primer and alular remiges the outer vanes are always narrower than the inner so these remiges are asymmetrical in shape. 28-The tail rectrices vary between 12 and 16 in number. 29-In the cooks, the apex of the tectrices is obtuse in the interscapular region, a little pointed in the near of the trunk dorsal to the wing, more pointed dorsal to the neck, and the most pointed in the dorsopelvic pateryla region. Although the sine barbulis of the pars pennacea is much in the pointed apex of tectrices, it is a stripe form in obtuse apex. In the hens, all tectrices except the neck region have the obtuse apex and the sine barbulis of the pars pennacea is only a stripe form. 30- The hypopenna is seen in the tectrices, plumae and semiplumae, however is not seen in the remiges and rectrices. 31- The bristle feathers exist on the pterylae palpebrales, but they are very similar to the semibristle.